Yahova adawuza Aizirayeli kuti akhale wanthu wochena. Pakuwathandiza kuti akhale wochena iye adawauza kuti: ‘Ayi kumbafambafamba pakati pa wanthu wa khaindi yako nkumbachita khokolo. Ayi kuchita chilichose kuti uphese munzako. Inepano ndine Yahova.’—Lev. 19:2, 16.

Mawu yakuti ‘kuchita kalikose kuti uphese’  yankufotokoza tanthauzo chaiyo ya mawu yoyambirira ya muchiheberi. Ko mawu mwaya yachatanthauza chani? Bukhu inango ya Chiyuda yofotokoza bukhu ya Levitiko idati: ‘Mbali mweyi ya vesi ni . . . yoshupa maninge kutsumbudzulira ndawa mu chiheberi mawu mwaya yachatanthauza kuti ‘ayi kuima pafupi.’’

Wanthu anango wopfunzira va Baibolo achati mawu mwaya ni yobverana na mawu ya muvesi 15 yomwe yachati: ‘Ayi kumbaweruza mosowa chilungamo. Ayi kumbakondera wosawuka panango kuikhira kumbuyo wolemera. Mumbaweruze anzanu mwachilungamo.’ (Lev. 19:15) Ndipo lamulo ya muvesi 16 yakuti ayi ‘kuchita kalikose kuti uphese’ munzako, inkutanthauza kuti Aizirayeli angadikanalini kuchita vinthu mosowa chilungamo akakhala kukhoti, akambakambirana nkhani za bizinesi panango nkhani za m’banja. Ndipo Aizirayeli angadikanalini kuchita vinthu mosowa chilungamo pakundofuna kuti agumane phindu mwachinyengo. Ubwino ni wakuti isepano tichitakolini vinthu voipa tene, koma ni vabwino maninge kuti tose tiyabvese bwino mawu ya muvesi 16.

Ndowonani kumayambiriro kwa vesi 16. Mulungu adalamula wanthu wake kuti osati ambafambefambe pakati pa ntundu wake nkumbachita khokolo. Dziwani kuti khokolo ni yoipa maninge kuposha bodza, podiya kuti bodza ibweresambo mabvuto. (Miy. 10:19; Mla. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Yak. 3:6) Khokolo ni kufotokoza mawu yabodza na cholinga chakundofuna kudzonga mbiri ya munthu munango. Munthu wa khokolo angafikane pakuchitira umboni nkhani yonama podiya kuti ankudziwa kuti ifikane pakumuphesa munzake. Kumbukirani kuti wanthu wa khokolo adanamizira Naboti yemwe adafikana pakuphewa mosowa chilungamo. (1 Maf. 21:8-13) Ninge mwayafotokozera mbali yachiwiri ya Levitiko 19:16, munthu wa khokolo angamuchitire voipa munzake mpakana kumuphesa.

Ndipo munthu wa khokolo angafikane pakunamizira munzake ndawa yakuti amuzonda. Pa 1 Yohane 3:15 tichalewenga kuti: ‘Aliyese wozondana na m’bale wake ni wakupha munthu. Ndipo munkudziwa kuti aliyese wakupha munthu adzatambirelini moyo wosapera.’ Ndipo Mulungu padalewa kuti ayi kuchita chilichose kuti uphese munzako adalewa pomwe kuti: ‘Ayi kuzondana na m’bale wako mumtima mwako.’—Lev. 19:17.

Mawu ya pa Levitiko 19:16 ni malangizo yamphanvu kwa Akhrisitu. Isepano tichadekanalini kumbachitira voipa munzathu mwa kumuchitira khokolo. Isepano ‘tikambachitira choipa’ munzathu mwa kumukokola ndawa yakuti tikondwalini naye panango mwa kumuchitira djerasi, nichizindikiro chakuti timuzonda. Akhrisitu achadekana kupeweratu kuchita vimwevi.—Mat. 12:36, 37.