1-2. (a) Ndawa chani womwe alowolana manjemanje achadekana kuthemba Yahova? (Salimo 37:3, 4) (b) Ko tikambirane chani munkhani ino?

KO MUNKUFUNA kungena m’banja panango mwalowolana manjemanje? Peno viri teno, ni vosachita kubvunza kuti imwepo munkufuna kuti mumbadzakondwe na munzanu wa mu ukwati. Koma dziwani kuti banja inamabvuto yake, ndipo wanthu womwe alowolana manjemanje anavinthu vizinji vomwe achadekana kusalula. Njira zomwe mungasalule kuti mumalisire mabvuto yanu zingachitise kuti mukhale wokondwa panango neye magole yomwe yankubwera. Mukathemba Yahova, mudzasalule vochita mwanzeru ndipo banja yanu idzakhale yolimba na yachimwemwe. Mukaleka kuyendera maganizo ya Mulungu, dziwani kuti mudzagumane na mabvuto yazinji m’banja mwanu ndipo mudzakhalelini wokondwa.—Lewengani Salimo 37:3, 4.

² Podiya kuti nkhani imwiyi inkufotokoza maninge va wanthu womwe alowolana manjemanje, inkufotokoza pomwe mabvuto yomwe mabanja yose yangagumane nayo. Inkufotokoza vomwe tingapfunzire kwa amuna na akazi wokhulupirika wotomolewa m’Baibolo. Vitsanzo vimwevi vitiwonesa vatingachite pa vochitika vosiyanasiyana pamoyo wathu, kuphatanidzapo moyo wa m’banja. Tikambirane pomwe vomwe tikupfunzira kuchokera ku mabanja ya ntsiku zino.

3-4. Ko wanthu womwe alowolana manjemanje angagumane na mabvuto yaponi?

³ Wanthu anango angalimbikise womwe alowolana manjemanje kuti agumanembo vinthu vomwe wanthu anango ali  navo. Mwakulinganiza, azibereki na wanthu anango angambawalimbikise kuti akhale na mwana kankulumize. Panango azishamwali na wanthu anango angawalimbikise kuti agulembo nyumba na kuguliramo vinthu vabwinovabwino.

⁴ Akaleka kusamala, wanthu womwe alowolana manjemanje angasalule vinthu vomwe vingawachitise kukhala na chikwerete chikulu maninge. Vimwevi vingachitise kuti mwamuna na nkazi wake ambandokhalira kuphata basa kwa nthawe izinji kuti agumane kobiri yolipirira vikwerete. Iwo angambadzipanikize na basa mpakana kusowa nthawe yopfunzira Baibolo pawokha, kuchita pfunziro ya banja na kulalikira. Ndipo nthawe zinango angafike pakumbalova kumisonkhano kuti agumane kobiri panango kuti aleke kuluza basa. Pamapeto pake vimwevi vingachitise kuti aluze mwayi wothimizira utumiki wawo.

5. Ko imwepo mwapfunzira chani kuchokera pa chitsanzo cha Klaus na Marisa?

⁵ Vitsanzo vizinji vinkuwonesa kuti peno wanthu ankuwona kuti chofunika maninge ni kufagafaga kobiri na vinthu, achakhalalini wokondwa. Wonani vomwe banja ya Klaus na Marisa adapfunzira. * Wose awiri angaphata basa mwakhama kuti akhale na moyo wabwino. Podiya kuti venze tene, iwo angakhalalini wokhutira. Klaus adati: ‘Tenze na vose vatimbafuna, koma tenze tilibe volinga vauzimu. Kunena shuwa, moyo wathu wenze woshupa maninge ndipo tenze wopanikizika.’ Panango imwepo mwachita kuwonambo mwekha kuti kuikhira nzeru pa kufagafaga vinthu vakuthupi kuchitisalini munthu kukhala wokhutira. Peno viriteno, ayi kutaya mtima. Kukambirana vitsanzo vabwino va wanthu anango kukuthandizeni pankhani mweyi. Chakuyamba, naboni tiwone vomwe amuna wolowola angapfunzire kuchokera kwa Mpfumu Yehosafati.

6. Mobverana na malangizo yogumanika pa lemba ya Miyambo 3:5, 6, ko Yehosafati adachita chani pomwe adagumana na bvuto ikulu?

⁶ Amuna, ko nthawe zinango mukhala wopanikizika ndawa ya udindo wanu? Peno nteno, muphindule maninge na chitsanzo cha Mpfumu Yehosafati. Ninge mpfumu, Yehosafati wenze na udindo woteteza ntundu wose. Ko iye adakakwanisa tani udindo ukulu moyu? Yehosafati adachita vose vangakwanise kuti ateteze wanthu womwe wenze udindo wake kuwasamalira. Iye adalimbisa mathaundi ya ku Yuda ndipo adaunganiza masocha yoposha 1.160.000. (2 Mbiri 17:12-19) Patsogolo pake, Yehosafati adadzagumana na bvuto ikulu. Gulu ikulu yankhondo ya Aamoni, Amowabu na amuna wa kumapiri ya Seiri adaukira iye, banja yake pabodzi na wanthu wose. (2 Mbiri 20:1, 2) Ko Yehosafati adachita chani? Iye adakumbira Yahova kuti amuthandize na kumupasa mphanvu. Vimwevi venze vobverana na vomwe tinkugumana pa lemba ya Miyambo 3:5, 6. (Lewengani.) Pemphero yodzichepesa ya Yehosafati yogumanika pa  2 Mbiri 20:5-12, inkuchita kuwoneseratu momwe iye angathembera Ababa wake wachikondi. Ko Yahova adadawira tani pemphero ya Yehosafati?

7. Ko Yahova adadawira tani pemphero ya Yehosafati?

⁷ Yahova adayankhula na Yehosafati pakuphatisa basa mwamuna munango Mulevi dzina yake Yahazieli. Yahova adati: ‘Khalani pamalo yanu, imani chiriri ndipo muwone chipulumuso chochokera kwa Yahova.’ (2 Mbiri 20:13-17) Imweyi imbaoneka ninge njira yosathandiza kuti awine. Koma podiya venze teno, malangizo mwaya yenzelini yochokera kwa munthu, koma yambachokera kwa Yahova. Ndawa yothemba maninge Mulungu, Yehosafati adachita vose vomwe adauziwa. Pomwe iye na wanthu adayenda kunkhondo adafola mudongosolo yomenyera nkhondo, osati na masocha yodziwa bwino kumenya nkhondo, koma na wanthu woimba womwe enze alibe vitsulo vomenyera nkhondo. Yahova adakwanirisadi vomwe adapolomisa Yehosafati ndipo adamuteteza ku gulu ya nkhondo.—2 Mbiri 20:18-23.

8. Ko amuna olowola angapfunzire chani pa chitsanzo cha Yehosafati?

⁸ Amuna, mungapfunzire vizinji pa chitsanzo cha Yehosafati. Imwepo munaudindo wosamalira banja yanu, ndipomwapa muphata basa mwakhama kuti muisamalire. Mukambagumana na mabvuto, panango mungawone ninge munazo nzeru zoyamalisira. Koma pewani mtima wofuna kumbakonza vinthu mwekha. M’malo mwake, kumbirani Yahova kuti akuthandizeni. Ndipo mbapempherani pabodzi na nkazi wanu. Fagani malangizo ya Yahova mwa kupfunzira Baibolo na mabukhu yakonzewa na gulu ya Mulungu ndipo phatisirani basa malangizo yomwe mwagumana. Panango anzanu angabveranelini na vomwe mwasalula pakuphatisa basa malangizo ya m’Baibolo. Ndipo panango angafikane pakukuuzani kuti munkuchita vinthu vauchitsiru. Iwo angambakuuzeni kuti kobiri na vinthu ndivo vingakuthandizeni kuteteza banja yanu. Koma kumbukirani chitsanzo cha Yehosafati. Iye adathemba Yahova ndipo adawonesa vimwevi pa vochita vake. Yahova alibe kumusiya mwamuna moyu wokhulupirika, ndipo iye adzakusiyenilini imwepo. (Sal. 37:28; Aheb. 13:5) Ko ni vinthu vinango viponi vomwe banja ingachite kuti ikhale yokondwa?

9. Ko tingafotokoze chani pankhani ya Yesaya na nkazi wake?

⁹ Yesaya na nkazi wake adaikhira nzeru pa kutumikira Yahova pamoyo wawo. Yesaya wenze mneneri ndipo nkazi wake ambaphatambo basa za uneneri ndawa achemerewa kuti ‘mneneri nkazi.’ (Yes. 8:1-4) Ni vodziwikiratu kuti Yesaya na nkazi wake angaikhira nzeru pa kutumikira Yahova. Iwo adasiya chitsanzo chabwino maninge kwa wanthu wolowolana ntsiku zino.

10. Ko kupfunzira maulosi ya m’Baibolo kungathandize tani mwamuna na nkazi kukhala wotsimikiza kuchita vose vangakwanise pa basa ya Yahova?

¹⁰ Mabanja ntsiku zino yangatengere chitsanzo cha Yesaya na nkazi wake mwa kuchita vose vangakwanise pakutumikira Yahova. Kuti ambathembe maninge Yahova, angafunikane kumbapfunzira pabodzi maulosi ya m’Baibolo na kuwona momwe yadakwanirisikira. * (Tito 1:2) Iwo angafunikane kuganizira momwe angathandizire kukwanirisika kwa maulosi yanango ya m’Baibolo. Mwakulinganiza,  iwo angatenge nawo mbali pa kukwanirisa ulosi wa Yesu wakuti ntontholo wabwino wa Ufumu uchadekana kulalikiriwa padziko yose mapeto yakanati yafika. (Mat. 24:14) Mwamuna na nkazi wake akambatsimikizira maninge kuti ulosi wa m’Baibolo unkukwanirisika, akhala wotsimikiza kuchita vizinji pa basa ya Yahova.

11. Ko Purisika na Akula adakhala na mwayi wochita chani ndipo ndawa chani?

¹¹ Mabanja yachilumbwana yangapfunzire vizinji kwa Akula na Purisika yomwe yenze banja yachiyuda ku thaundi ya Roma. Iwo adabva ntontholo wabwino wolewa va Yesu ndipo adakhala Akhrisitu. Tinkutsimikiza kuti iwo adakhala wokhutira na moyo wawo. Koma moyo wawo udachinja pomwe Kalaudiyo adalamula kuti Ayuda wose achoke ku Roma. Ndoganizani momwe vidakhalira kwa Akula na Purisika. Iwo angadekana kusiya vinthu vomwe adadjaira, kugumana nyumba inyowani na kumbakonza matenti kudera yachilendo. Ko kuchinja kumoku kudawachitisa kuti aleke kuikha Ufumu pamalo yakuyamba? Panango mwadziwa kale m’dawiro wake. Kunyumba yawo inyowani ku Korinto, Akula na Purisika angachita vinthu mobverana na mpingu wa kumuko ndipo angaphata basa mwakhama pabodzi na Paulo pakulimbikisa abale na alongo wa kumuko. Patsogolo pake iwo adafulukira kumathaundi yanango komwe kungadekana olalikira azinji. (Mac. 18:18-21; Aro. 16:3-5) Vinkuchita kuwonekeratu kuti iwo adakhala na moyo wokondwa na wodalisika.

12. Ndawa chani mwamuna na nkazi achadekana kudziikhira volinga vauzimu?

¹² Mabanja ya ntsiku zino yangatewedzerembo chitsanzo cha Purisika na Akula pakuikha Ufumu pamalo yakuyamba. Nthawe yabwino yomwe mwamuna na nkazi angakambirane volinga vauzimu ni pomwe akanati alowolana. Mwamuna na nkazi akambayesesa kusalula vinthu pabodzi na kukwanirisa volinga vawo vauzimu, angakhale na mwayi wowona mzimu wa Yahova ukuphata basa pamoyo wawo. (Mla. 4:9, 12) Wonankoni vomwe vidachitikira Russell na Elizabeth. Russell  adati: ‘Tikanati talowolana, tidakambirana volinga vathu vauzimu.’ Elizabeth adati: ‘Tidakambirana volinga vimwevi kuti kutsogolo pasadzagumanike volinga vingango vomwe vingadzasokoneze volinga vathu.’ Russell na Elizabeth adakwanisa kufulukira ku Micronêsia komwe kwenze kulibe wofalisa azinji.

13. Mobverana na Salimo 28:7, nchani chidzatichitikire tikambathemba Yahova?

¹³ Ninge Russell na Elizabeth, mabanja yazinji yankukhala moyo wosafuna vizinji kuti akhale na nthawe izinji yolalikira na kupfunzisa wanthu. Mwamuna na nkazi akambadziikhira volinga vauzimu pa basa ya Yahova nkumbayesesa kuvikwanirisa, vinthu viwafambira bwino. Iwo adzawone momwe Yahova ankuwasamalirira, adzayambe kumuthemba meninge ndipo adzakhale na chimwemwe chaicho.—Lewengani Salimo 28:7.

14. Nchani chinkuwonesa kuti Petulo na nkazi wake angathemba maninge polomisi yogumanika pa Mateyu 6:25, 31-34?

¹⁴ Mabanja yangapfunzirepo kanthu pa chitsanzo cha Petulo na nkazi wake. Pekwenze kukali minyezi 6 kuti Petulo agumane na Yesu yambe na yambe, mtumi Petulo angadekana kusankha pankhani ikulu maninge. Petulo ambaphata basa yogulisa ntsomba. Ndipomwapa padati Yesu wamuchemera kuti ambamutewere nthawe zose, Petulo angadekana kuganizira nkazi wake akanati wasaina. (Luka 5:1-11) Petulo adasalula kumbafamba na Yesu kuti ambaphate basa yolalikira. Iye adasalula mwanzeru. Ndipo tinachifukwa chobveka cholewera kuti nkazi wa Petulo adabverana navo. Baibolo ifotokoza kuti, padati Yesu wamukisiwa, nkazi wa Petulo adachita maulendo pabodzi na Petulo. (1 Akor. 9:5) Ni vosachita kubvunza kuti chitsanzo cha nkazi wa Petulo chidalimbikisa mwamuna wake kunemba malangizo yoyenda kwa amuna wachikhrisitu na azikazi wawo. (1 Pet. 3:1-7) Ni vochita kuwonekeratu kuti Petulo na nkazi wake adathemba maninge polomisi ya Yahova yakuti iye adzawasamalire akaikha Ufumu pamalo yoyamba pamoyo wawo.—Lewengani Mateyu 6:25, 31-34.

15. Ko tinkupfunzira chani pa vomwe Tiago na Esther adachita?

¹⁵ Peno imwepo mudalowolana manjemanje, nchani chingakuthandizeni kuti mukhale na shungu yothimizira utumiki wanu? Njira ibodzi ni kutengera vomwe mabanja yanango yankuchita. Mwakulinganiza, imwepo mungawerenge nkhani zakuti: “Anadzipereka ndi Mtima Wonse.” Nkhani zimwezi ndizo zidathandiza Tiago na Esther, omwe ali pabanja ku Brasil, kuti akhale na shungu yoyenda kukathandiza kudera yosowa. Tiago adati: ‘Pitimbawerenga nkhani zofotokoza momwe Yahova ankuthandizira atumiki wake ntsiku zino, isembo tidakhala na shungu yofuna kuwona momwe Yahova angatitsogolelere na kutisamalira.’ Iwo adafulukira ku Paraguay, komwe akhala ankutumikira mu gawo ya chiseweredwe cha Português kundoyambira mu 2014. Esther adati: ‘Lemba ibodzi yomwe tose tiyikonda ni ya Aefeso 3:20. Nthawe na nthawe takhala tinkuwona momwe mawu mwaya yankukwanirisikira kwa isepano pomwe tinkutumikira Yahova.’ Mu kalata mweyi yomwe adanembera Aefeso, Paulo adati Yahova angatichitire vizinji kuposha vomwe tamukumbira. Vimwevi ndivo vomwe iye ankuchitadi.

16. Ko mabanja yachilumbwana yangagumane kuponi malangizo yowathandiza kukwanirisa volinga pamoyo wawo?

¹⁶ Ntsiku zino mabanja yachilumbwana yangapfunzire  vizinji kwa anango omwe adapfunzira kuthemba Yahova. Mabanja yanango yakhala yankuchita utumiki wa nthawe zose kwa magole yazinji. Tani kuwabvunza kuti muwone momwe mungakwanirisire volinga vanu? Imweyi ni njira pomwe inango yomwe mungawonesere kuti munkuthemba Yahova. (Miy. 22:17, 19) Akulu angathandizembo mabanja yachilumbwana kukhala na volinga vauzimu na kuvikwanirisa.

17. Ko nchani chidachitikira Klaus na Marisa, ndipo tinkupfunzira chani?

¹⁷ Nthawe zinango vingachitike kuti cholinga chathu chothimizira utumiki chingakwanirisikelini ninge momwe tingaganizira. Tengerani chitsanzo cha Klaus na Marisa watafotokoza kumayambiriro. Padamala magole yatatu ali m’banja, adafuluka nkuyenda kukathandiza pabasa yachimango ku nthambi ya ku Finlândia. Podiya kuti venze teno, iwo adazindikira kuti abvumiziwelini kuti athandizire kwa minyezi 6 ninge momwe angafunira. Pakuyamba iwo adakwinyirira maninge. Koma vimwevi pavidapita, kanthawe pang’ono iwo adachemerewa kuti akapfunzire chiseweredwe cha Árabe, ndipo iwo manje ankukondwa kutumikira mugawo ya chiseweredwe chimwechi mudziko inango. Pakuganizira vomwe vidachitika, Marisa adati: ‘Nimbachita mantha kuchita vinthu vomwe nikanati nachitako ndipo ningadekana kuthemba maninge Yahova. Koma nakhala ninkuwona momwe Yahova ankutithandizira mu njira zosiyanasiyana. Ndipo vimwevi vanichitisa kuti nimbathembe maninge Yahova.’ Chitsanzo chimwechi chinkuwonesa kuti imwepo mukathemba maninge Yahova, iye nthawe zose adzakudaliseni.

18. Ko mabanja yangachite chani kuti yapitirize kuthemba Yahova?

¹⁸ Ukwati ni mphaso yochokera kwa Yahova. (Mat. 19:5, 6) Iye afuna kuti wanthu wolowolana ambakondwe na mphaso mweyi. (Miy. 5:18) Mabanja yachilumbwana, wonani bwinobwino momwe munkuphatisira basa moyo wanu. Ko imwepo munkuchita vose vamungakwanise pakuwonesa kutembeja mphaso yomwe Yahova adakupasani? Yankhulani na Yahova mpemphero. Fagafagani m’Mawu yake kuti muwone mpfundo zomwe mungaziphatise basa mobverana na momwe viriri pamoyo wanu. Mukateno phatisani basa malangizo yomwe Yahova wakupasani. Vimwevi vidzakuchitiseni kuti mukhale na moyo wokondwa na wodalisika pamunkuyesesa kuikhira nzeru pa kutumikira Yahova ninge banja.