Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 45

Pitirizani kukomerana mtima

Pitirizani kukomerana mtima

‘Mumbawonesane kukoma mtima kosapera na chifundo.’—ZEK. 7:9.

NYIMBO NA. 107 Tizitsanzira Chikondi cha Mulungu

VOMWE TIPFUNZIRE *

1-2. Ko tinavifukwa viponi vowonesera kukoma mtima kwa anango?

TINAVIFUKWA vabwino vokomera kukoma mtima anzathu. Ko vifukwa vake ni viponi? Wonani momwe lemba ya Miyambo iyi inkudawirira mbvunzo moyu: ‘Ayi kusiya kukoma mtima kwako kosapera na choonadi. . . . Ukachita vimwevi, Mulungu na wanthu adzakukomere mtima.’ ‘Munthu wokomera mtima anango aphindulisa moyo wake.’ ‘Yemwe ankufagafaga chilungamo na kukoma mtima adzagumane moyo.’—Miy. 3:3, 4; 11:17; 21:21.

2 Malemba mwaya yankufotokoza vifukwa vitatu vomwe tichadekana kuwonesera kukoma mtima. Choyamba, kukomera mtima wanthu anango kuchitisa kuti Mulungu akondwe nase. Chachiwiri, tikambakomera mtima anzathu tichadziphindulisa tekha. Mwakulinganiza, tichakhala pa ushamwali wabwino maninge na azinzathu. Chachitatu, kukomera mtima anzathu kungatithandize kuti tidzagumane madaliso yazinji kutsogolo kuphatanidzapo moyo wosapera. Inde, tinavifukwa vobveka votewedzera lamulo yakuti: ‘Mumbawonesane kukoma mtima kosapera na chifundo.’—Zek. 7:9.

3. Ko tikambirane mibvunzo yaponi munkhani ino?

3 Munkhani ino, tikambirane midawiro ya mibvunzo yanayi. Ko tichadekana kukomera mtima mbani? Ko tingapfunzire chani mu bukhu ya Rute pankhani yowonesa kukoma mtima? Ko tingawonese tani kukoma mtima ntsiku zino? Ko wanthu womwe achawonesa kukoma mtima achaphindula tani?

KO TICHADEKANA KUKOMERA MTIMA MBANI?

4. Ko tingamutewedzere tani Yahova pankhani yowonesa kukoma mtima? (Maliko 10:29, 30)

4 Nkhani yoyamba idatithandiza kudziwa kuti Yahova achawonesa kukoma mtima kwa atumiki wake basi. (Dan. 9:4) Tichada ‘kutewedzera Mulungu ninge wana wake wapamoyo.’ (Aef. 5:1) Ndipomwapa tichadekana kukhala na cholinga cha kumbakonda abale na alongo wathu mumpingu.—Lewengani Maliko 10:29, 30.

5-6. Ko mawu yakuti ‘kukhulupirika’ yachathandauza chani?

5 Tinashuwa kuti munkutsimikiza kuti tikabvesa bwino kuti kukoma mtima nkutani, ndipo patingakwanise kukomera mtima abale na alongo wathu. Kuti tibvese bwino kuti kukoma mtima nkutani, naboni tiwone kuti ko kukoma mtima ni kolingana tani na kukhulupirika, ndawa ndiyo mawu yomwe wanthu azinji achayaphatisa basa. Ganizirani chitsanzo ichi.

 6 Ntsiku zino tikawona munthu yemwe waphata basa pa kampani kwa magole yazinji, tilewa kuti ni wokhulupirika. Koma vingachitike kuti pa magole yose mwaya iye alibe kugumanako na akuluakulu wa pakampani mwiyi. Vingachitike kuti panamalamulo yanango yomwe iye ankubveranalini nayo. Iye aikondalini kampani mwiyi, koma andophata basa kuti ambagumane kobiri basi. Iye angapitirize kuphata basa pa kampani imwiyi mpakana kudzafika magole yopuma pa basa. Iye angasiye basa mwiyi pokhapokha peno wagumana basa yabwino kuposha mweyi.

7-8. (a) Ko nchani chingachitise munthu kuwonesa kukoma mtima? (b) Ndawa chani tikambirane mbali zinango za m’bukhu ya Rute?

7 Kukhulupirika komwe kwafotokozewa  mundime 6 na kukoma mtima kunkusiyana pa cholinga chomwe munthu angakhale nacho. Ko atumiki wa Mulungu wa kalekale ambakomerana mtima ndawa chani? Iwo ambakomerana mtima osati ndawa yakuti ndivo vangadekana kuchita, koma ndawa yakuti ambafuna. Onani chitsanzo cha Davide. Mtima wake udamuchitisa kukomera mtima shamwali wake Yonatani podiya kuti ababa wa Yonatani ambafuna kumupha Davide. Nkupita kwa nthawe pomwe Yonatani adafa, Davide adapitiriza kuwonesa kukoma mtima kwa mwana wa Yonatani Mefiboseti.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

8 Tingapfunzire vizinji pankhani ya kukoma mtima pakukambirana mbali zinango za m’bukhu ya Rute. Ko tingapfunzire chani pankhani ya kukoma mtima kuchokera kwa wanthu wotomolewa m’bukhu mweyi? Ndipo ko vomwe tingapfunzire m’bukhu mwiyi tingaviphatise tani basa mumpingu mwathu? *

KO TINGAPFUNZIRE CHANI MU BUKHU YA RUTE PANKHANI YOWONESA KUKOMA MTIMA?

9. Ndawa chani Naomi adafika pakuganiza kuti Yahova wamuukira?

9 Mu bukhu ya Rute, tiwerengamo nkhani ya Naomi, mpongozi wake Rute na Boazi munthu wogopa Mulungu yemwe wenze m’bale wake wa mwamuna wa Naomi. Ndawa yakuti ku Izirayeli kudagwa njala, Naomi, mwamuna wake na wana wawo awiri adafulukira ku Mowabu. Ali kumuko, mwamuna wa Naomi adamwalira. Ndipo vokwinyiririsa ni vakuti wana wawo awiri adamwalirambo. (Rute 1:3-5; 2:1) Vimwevi vidachitisa kuti moyo wa Naomi ukhale woshupa maninge. Vimwivi vidamuwawa maninge Naomi mpaka adafika pakuganiza kuti Yahova ndiye wachitisa. Iye adafotokoza adati: ‘Djanja ya Yahova yaniukira.’ ‘Wamphanvu zose wachitisa moyo wangu kukhala wowawa maninge.’ Iye adalewa pomwe kuti: ‘Yahova wanichitisa kukhala wonyozeka ndipo Wamphanvu zose wanibweresera tsoka.’—Rute 1:13, 20, 21.

10. Ko Yahova adachita chani pomwe Naomi adayankhula mosaganiza bwino?

10 Ko Yahova adachita chani padabva mawu ya Naomi yophonyeka mwaya? Iye alibe kuleka kumuthandiza Naomi, koma adamubvera chifundo. Yahova adabvesa kuti ‘kuponderezeka kungamuchitise munthu kuchita vinthu mosaganiza bwino.’ (Mla. 7:7) Panthawe mweyi, Naomi ambafunika kuthandiziwa basi kuti adziwe kuti Yahova alibe kumusiya. Ko Mulungu adamuthandiza tani? (1 Sam. 2:8) Mulungu adachitisa kuti Rute amukomere mtima Naomi. Mofunisisa Rute adamuthandiza Naomi kuzindikira kuti Mulungu alibe kumusiya. Ko tinkupfunzira chani pa chitsanzo cha Rute?

11. Ndawa chani abale na alongo azinji achayesesa kuthandiza wanthu womwe ali pamabvuto?

11 Kukoma mtima kutichitisa kuthandiza wanthu womwe ali pabvuto. Ninga momwe Rute adakhalira pafupi na Naomi, abale na alongo achapitiriza kuthandiza anzawo mumpingu womwe ankugumana na mabvuto. Pakuti achakonda abale na alongo wawo, iwo achayesesa kuwathandiza. (Miy. 12:25; 24:10) Vimwevi vinkubverana na malangizo ya Paulo yakuti: ‘Yankhulani molimbikisa kwa wa mtima wachisoni, thandizani wofoka, khalani wodekha kwa wose.’—1 Ates. 5:14.

Tikambatetekera bwino, tingakwanise kothandiza m’bale panango mulongo wathu yemwe ali pabvuto (Onani ndime 12)

12. Ko ni njira yabwino maninge iponi yothandizira m’bale panango mulongo yemwe ali pabvuto?

12 Njira yabwino maninge yamungathandizire m’bale panango mulongo yemwe ali pabvuto, ni kupatula nthawe ya kumutetekera na kumutsimikizira kuti mumukonda. Kuyesesa kwanu kusamalira nkhosa za Yahova kudzapitelini papezi. (Sal. 41:1) Lemba ya Miyambo 19:17 ichati: ‘Wokomera mtima munthu wonyozeka ankukweretesa Yahova ndipo adzamubwezere pa vomwe iye ankuchita.’

Rute ankucheza na Naomi apongozi wake, pomwe Olipa ankubwerera kwawo ku Mowabu. Rute ankuuza Naomi kuti: ‘Komwe imwepo muyende, inepano niyendembo kumuko’ (Onani ndime 13)

13. Ko Rute adasiyana tani na Olipa, ndipo ndawa chani vomwe Rute adachita kwenze kukoma mtima? (Onani foto ya pakhava.)

13 Tingabvese bwino nkhani ya kukoma mtima tikaganizira vomwe vidathandiza Naomi padaferewa mwamuna na wana wake awiri. Naomi padadziwa kuti ‘Yahova wakumbukira wanthu wake na kuwapasa chakudya,’ iye adaganiza vobwerera kwawo. (Rute 1:6) Azipongozi wake awiri adaganiza voyenda naye pabodzi. Koma ali munjira, Naomi adauza azipongozi wake katatu kentse kuti abwerere kumuyi kwawo. Ko chidachitika nchani? Tichalewenga kuti: ‘Olipa adapasa bejo apongozi wake nkubwerera, koma Rute adawangingimira.’ (Rute 1:7-14) Olipa adabvera vomwe apongozi wake adamuuza ndipo adabwerera ku Mowabu. Koma Rute alibe kuchita vimwevi. Iye wenze na ufulu wobwerera, koma ndawa ya kukoma mtima adasaina kuyenda nawo kuti ambakawathandize. (Rute 1:16, 17) Rute adaumirira kuyenda na Naomi, osati ndawa ndivo vambafunika kuchita, koma ndawa adasaina na moyo wake wose. Vomwe Rute adachita vidawonesa kuti ni wokoma mtima. Ko tinkupfunzira chani pa vomwe iye adachita?

14. (a) Ko abale na alongo azinji ankutewedzera tani chitsanzo cha Rute ntsiku zino? (b) Mobverana na Aheberi 13:16, ko ni ntsembe zanyi zomwe zimukondweresa Yahova?

14 Tikakhala wokoma mtima, tiyesesa kuthandiza anango. Ntsiku zino, abale na alongo azinji ankutewedzera Akhrisitu wakale pakuthandiza anzawo, olo wanthu womwe awadziwalini. Mwakulinganiza, akandobva kuti kwachitika matsoka yachilengedwe, mwakankulumize achawona njira za momwe angathandizire. Peno munthu munango ankugumana na mabvuto mumpingu, azezalini kumuthandiza munjira yomwe angakwanise. Ninge Akhrisitu woyambirira ku Makedoniya, iwo achachita khama kuthandiza anzawo. Iwo achachita vose vangakwanise, ‘mpaka kuchita voposha pamwapo’ kuti athandize abale wawo womwe ankusowa. (2 Akor. 8:3) Kuthandizana munjira yachikondi tene, kuchitisa kuti Yahova atamandike.—Lewengani Aheberi 13:16.

KO TINGAWONESE TANI KUKOMA MTIMA NTSIKU ZINO?

15-16. Ko Rute adawonesa tani kungingimira?

15 Tingapfunzire vizinji tikakambirana vomwe Rute adachitira Naomi. Naboni tindokambiranako ving’onong’ono.

16 Ayi kumbakulumiza kuwasiya. Pomwe Rute adadzipereka kuyenda na apongozi wake ku Yuda, pakuyamba Naomi wenze adalamba. Koma Rute adangingimira. Ko nchani chidachitika patsogolo pake? ‘Naomi padaona kuti Rute walimbikira kuti ayendembo basi, adaleka kumuuza kuti abwerere.’—Rute 1:15-18.

17. Nchani chingatithandize kuti tisakulumize kumusiya munthu?

17 Vomwe tinkupfunzirapo. Tichadekana kukhala wodekha kuti tikwanise kuthandiza munthu yemwe ali pabvuto, ndipo osati timbakulumize kumusiya. Panango mulongo yemwe ali pabvuto angalambe kuti timuthandize panthawe yoyamba. * Koma kukoma kwathu mtima kudzatichitise kuti tichite vose vatingakwanise kuti timuthandize. (Agal. 6:2) Vomwe tinkufuna ni vakuti iye afikane pakubvuma thandizo yathu kuti akwanise kupirira bwino mabvuto yake.

18. Ko nchani chidamuwawa maninge Rute?

18 Ayi kufulumiza kuchita nawo chiya. Pomwe Naomi na Rute adafika ku Betelehemu, Naomi adagumana na azinzake wa kalekale. Iye adawauza kuti: ‘Nenze na vose pochoka kuno, koma Yahova wanibweza nilibe chinthu.’ (Rute 1:21) Ndoganizani momwe Rute adabvera padabva vomwe Naomi ambauza wanthu. Rute adachita vose vangakwanise kuti amuthandize Naomi. Rute adadzipereka kuti ayende naye pabodzi, kumulimbikisa na kukhala naye kwa nthawe itali. Podiya kuti adamuchitira vose mwevi, Naomi adalewa kuti: ‘Yahova wanibweza nilibe chinthu.’ Pakulewa mawu mwaya, Naomi adawonesa kuti palibe chomwe Rute ankuchita podiya kuti adayesesa kumuthandiza panthawe mweyi yoshupa. Ni vowonekeratu kuti Rute vidamuwawa maninge. Koma Rute adapitiriza kukhala na Naomi.

19. Nchani chingatithandize kupitiriza kukhala na munthu yemwe ali pamabvuto?

19 Vomwe tinkupfunzirapo: Ntsiku zino, mulongo yemwe ankugumana na mabvuto angayankhule vinthu vosakhala bwino podiya kuti tinkumuthandiza. Koma timbayesese kuti tisambakulumize kukalipa. Pitirizani kukhala naye mulongo yemwe ankubonera ndipo yesesani kugumana njira zomwe mungamulimbikisire.—Miy. 17:17.

Ko akulu wachikhrisitu angatewedzere tani Boazi ntsiku zino? (Onani ndime 20-21)

20. Nchani chidapasa Rute mphanvu kuti aleke kubwerera m’mbuyo?

20 Perekani chilimbikiso cha panthawe yake. Rute adamukomera mtima Naomi, koma iyembo angadekana kulimbikisiwa. Ndipo Yahova adaphatisa basa Boazi kuti amulimbikise Rute. Boazi adauza Rute kuti: ‘Yahova akudalise pa vomwe wachita ndipo Yahova Mulungu wa Izirayeli akupfupe mokwana. Iye yemwe m’maphaphiro mwake wathawiramo na kugumanamo chitetezo.’ Mawu yofika pamoyo mwaya yadamulimbikisa Rute. Pakudawira Boazi, Rute adati: ‘Mwanilimbikisa ndipo mwaniyankhula monikomera mtima.’ (Rute 2:12, 13) Mawu ya panthawe yake mwaya ya Boazi yadamupasa mphanvu Rute kuti aleke kubwerera m’mbuyo.

21. Mobverana na Yesaya 32:1, 2, ko akulu achadekana kuchita chani?

21 Vomwe tinkupfunzirapo: Wanthu womwe ankukomera mtima anzawo, nthawe zinango angafunikembo kulimbikisiwa. Ninge momwe Boazi adatsimikizira Rute kuti vomwe ankuchita vipitelini papezi, akulu ntsiku zino achayesesa kutembeja abale na alongo mumpingu womwe ankuyesesa kuthandiza anzawo. Akambapereka chilimbikiso kwa abale na alongo panthawe yake, viwapasa mphanvu kuti aleke kubwerera m’mambuyo.—Lewengani Yesaya 32:1, 2.

KO WANTHU WOMWE ACHAWONESA KUKOMA MTIMA ACHAPHINDULA TANI?

22-23. Ko Naomi adachinja tani kaganizidwe kake, ndipo ndawa chani? (Salimo 136:23, 26)

22 Kanthawe pang’ono patsogolo pake, Boazi adapereka chakudya chizinji kwa Rute na Naomi. (Rute 2:14-18) Ko Naomi adachita chani pomwe Boazi adawachitira vimwevi? Iye adati: ‘Yahova yemwe alibe kuleka kuwonesa kukoma mtima kosapera, amudalise munthu moyu.’ (Rute 2:20a) Apa Naomi wenze adachinja kaganizidwe kake. Pakuyamba iye adayankhula mokwinyirira kuti: ‘Yahova . . . waniukira.’ Koma apa manje adayankhula ali wokondwa kuti: ‘Yahova . . . alibe kuleka kuwonesa kukoma mtima kwake kosapera.’ Ko nchani chidamuchitisa Naomi kuchinja kaganizidwe kake?

23 Naomi adayamba kuzindikira kuti Yahova alibe kumusiya. Yahova adaphatisa basa Rute kuti ayende naye mpakana ku Yuda. (Rute 1:16) Naomi adawona pomwe kuti Yahova ankuphatisa basa Boazi yemwe wenze ‘wowaombola’ kuti ambawasamalire wose awiri. * (Rute 2:19, 20b) Vinkuwoneka kuti iye adaganiza kuti ‘apa manje nazindikira kuti Yahova alibe kunisiya. Iye wakhala ali nane panthawe yose mweyi.’ (Lewengani Salimo 136:23, 26.) Naomi adatembeja maninge kuwona kuti Rute na Boazi alibe kumusiya. Wose adakondwa maninge kuwona kuti Naomi wagumana pomwe mphanvu zopitirizira kutumikira Yahova.

24. Ndawa chani isepano tifuna kupitiriza kukomera mtima abale na alongo wathu?

24 Ko tapfunzira chani mu bukhu ya Rute pankhani ya kukoma mtima? Kukoma kutithandiza kuti tileke kuwasiya abale na alongo wathu womwe ali pamabvuto. Kutichitisa pomwe kuti tichite vose vatingakwanise kuti tiwathandize. Akulu achadekana kutembeja na moyo wose abale na alongo womwe ankuyesesa kuthandiza anzawo mokoma mtima. Tikawona momwe iwo ankuyambira pomwe kukhala wokondwa na kugumana mphanvu zopitirizira kutumikira Yahova, tichakhala wokondwa maninge. (Mac. 20:35) Koma ko ni chifukwa chikulu chiponi chopitirizira kuwosesa khalidwe yokoma mtima? Ni ndawa yakuti tichada kutewedzera Yahova na kumukondweresa, pakuti iye ni ‘wodzala na kukoma mtima.’—Eks. 34:6; Sal. 33:22.

NYIMBO NA. 130 Muzikhululuka

^ ndi. 5 Yahova achada kuti timbakomere mtima abale na alongo wathu mumpingu. Tingakwanise kudziwa kuti kukoma mtima nkutani mwa kupfunzira moyo wa atumiki wa Mulungu wa kalekale womwe adawonesa khalidwe mweyi. Munkhani ino, tiwone vomwe tinkupfunzira pa chitsanzo cha Rute, Naomi na Boazi.

^ ndi. 8 Kuti muphindule mokwana na pfunziro mweyi, tinkukulimbikisani kulewenga pamwekha Rute msolo 1 na 2.

^ ndi. 17 Pakuti tinkukambirana chitsanzo cha Naomi, tinkulemerera maninge kwa alongo. Koma mpfundo za mu pfunziro mwaino ni zothandiza pomwe kwa abale.

^ ndi. 23 Kuti mubve vizinji pankhani ya udindo wa Boazi ninge wowaombola, wonani nkhani yakuti: “Tsanzirani Chikhulupiriro Chawo‘Anali Mkazi Wabwino Kwambiri,’” mu Nsanja ya Olonda ya 1 Outubro, 2012, tsa. 20.