Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 36

Mbalemekezani mphamvu za alumbwana

Mbalemekezani mphamvu za alumbwana

Kukhuza kwa alumbwana ni mphanvu zawo.’​MIY. 20:29.

NYIMBO NA. 88 Ndidziwitseni Njira Zanu

VOMWE TIPFUNZIRE *

1. Ko ni cholinga chabwino chiponi chatingakhale nacho patikufika pa uchikulire?

TIKAMBAFIKA pa uchikulire, tingambaganize kuti tingakwaniselini pomwe kuchita vizinji pa basa ya Yahova ninga mwatimbachitira petenze mulumbwana. Podiya kuti vimwivi vingatichitikiredi ndawa yakuti tiribe mphanvu ninge kalekale, tingaphatise basa nzeru zathu na vomwe vatichitikira pamoyo wathu pakuthandiza wachilumbwana kuti akwanirise bwinobwino maudindo yawo yanyowani. Nkulu munango yemwe watumikira kwa nthawe itali adati: ‘Pinidazindikira kuti ningakwaniselini pomwe kuchita vizinji, nidakhala wotembeja maninge kuwona kuti wachilumbwana alipo womwe angakwanise kuiphata basa mweyi.’

2. Ko tikambirane chani mu nkhani ino?

2 Nkhani yapita idafotokoza momwe alumbwana angaphindulire ndawa yakubverana maninge na wachikulire. Munkhani ino tikambirane momwe kuwonesa makhalidwe ya kudzichepesa, kudziwa vomwe ungakwaniselini, kutembeja na kupasa kungathandizire wachikulire akambachita vinthu na alumbwana. Ndipo vimwivi vidzachitise kuti mpingu wose udalisiwe.

KHALANI WODZICHEPESA

3. Mobverana na Afilipi 2:3, 4, ko kudzichepesa nkutani, ndipo kungathandize tani Mkhrisitu?

3 Wachikulire achadekana kukhala wodzichepesa akambachita vinthu na wachilumbwana. Munthu wodzichepesa achawona anzake kukhala womuposha. (Lewengani Afilipi 2:3, 4.) Wachikulire wodzichepesa achazindikira kuti nthawe zizinji sikuti pandofunikana kuphatisa basa mpfundo za m’Baibolo chabe, koma kutewedza pomwe malangizo ya basa. Koma iwo afunika kusamala kuti asambadikhire kuti wachilumbwana ambachite vinthu ninge momwe iwo ambachitira kalekale. (Mla. 7:10) Podiya kuti iwo angakhale na vizinji vofuna kusimbira alumbwana mwawa, achadekana kuzindikira kuti ‘vinthu mudziko vinkuchinja.’ Ndipo panango vingakhale vofunika kuti iwo apfunzire njira zinyowani za momwe angachitire vimwevi.—1 Akor. 7:31.

Wachikulire ankufotokoza na moyo wose mbiri yake kwa anango (Onani ndime 4-5) *

4. Ko wonyang’anira madera wathu ankuwonesa tani mzimu wolingana na wa Alevi?

4 Wachikulire wodzichepesa achazindikira kuti pomwe iye ankufika pa ukalamba, angakwaniselini kuchita vinthu ninge mwangachitira kalekale. Ganizirani chitsanzo cha wonyang’anira madera wathu. Iwo akandofikisa magole 70, achapasiwa utumiki unango wosiyanako. Panango vimwevi vingakhale voshupa. Ndawa yakuti iwo ambakonda kutumikira abale na alongo wawo. Wenze utumiki womwe iwo ambaukonda maninge. Ndipo panango adakafuna kupitiriza kuchita utumiki moyu. Koma iwo achazindikira kuti pali alumbwana azinji womwe angakwanise kusamalira basa mweyi. Iwo achawonesa mzimu ubodzibodzi womwe Alevi wa munthawe ya Aizirayeli angawonesa. Yemwe ambafikisa magole 50 ambaima kuphata basa pachihema. Alevi mwawa ambakondwa na utumiki uliwose womwe apasiwa. Ndipo ambaphata basa iliyose kuphatanidzapo kuchita vose vangakwanise pakuthandiza alumbwana. (Num. 8:25, 26) Ntsiku zino, wonyang’anira madera wathu womwe adaima kuchezera mipingu, achakhala mphaso ikulu kumipingu yomwe iwo ankutumikira manjeuno.

5. Ko imwepo mwapfunzira chani pa chitsanzo cha Dan na Katie?

5 Ganizirani chitsanzo cha Dani yemwe adatumikirako ninge wonyang’anira dera kwa magole 23. Pomwe iye adafikisa magole 70, iye na nkazi wake Katie adauziwa kuti akachite upainiya wapadera. Ko iwo adachinja chani kuti akwanise utumiki moyu? Dani adati iye ankukhala wotangwanika maninge kuposha kalekale. Iye ankusamalira maudindo yazinji pampingu, ankuthandiza abale kuti ayenerere kukhala atumiki wothandiza ndipo ankutherena anango kuti ambakwanise kulalikira kumalo yogumanika wanthu azinji na kumadjeri. Wachikulire, peno muli mu utumiki wa nthawe zose panango neye, mungachite vizinji pakuthandiza anango. Ko mungachite tani? Chitani vinthu mobverana na momwe vachinjira pamoyo wanu, khalani na volinga vinyowani ndipo ikhirani nzeru pa vomwe mungakwanise, osati pa vomwe mungakwaniselini.

MUMBAZINDIKIRE VOMWE MUNGAKWANISELINI

6. Ndawa chani ni vanzeru kuzindikira kuti vinango tingakwaniselini kuchita? Linganizani.

6 Munthu wodzichepesa achazindikira kuti vinango angakwaniselini. (Miy. 11:2) Pakuti iye achadziwa kuti angakwaniselini vinango, iye adikhiralini kuti mpakana afike pochita vinthu vomwe angakwaniselini. Phindu yake ni yakuti, iye adzapitirize kukhala wokondwa na kumbaphata basa mwakhama. Vimwevi tingavilinganize na munthu yemwe ankufambisa mota kumakata. Wofambisa achadekana kubweza magiya kuti akwanise kukwira bwinobwino. Ni shuwadi kuti iye ambafambe pang’onopang’ono, koma iye ankukwera makata. Munthu yemwe azindikira kuti vinango angakwaniselini kuchita, adziwa nthawe yofunikana ‘kubweza magiya’ kuti apitirize kutumikira Yahova na kuthandiza anango.—Afil. 4:5.

7. Ko Barizilai adawonesa tani kuti ambadziwa vinthu vomwe angakwaniselini?

7 Wonani chitsanzo cha Barizilai yemwe wenze na magole 80 panthawe yomwe Mpfumu Davide adamuchemera kuti ambakakhale naye ku Yerusalemu. Modzichepesa, Barizilai adalamba mwayi moyu. Iye adalamba pakudziwa kuti ndawa ya magole yake angakwaniselini. Barizilai mpakana adafika pakulewa kuti mulumbwana munango dzina yake Chimamu ayende m’malo mwa iye. (2 Sam. 19:35-37) Ninge Barizilai, wachikulire achakhala wokondwa kupereka mwayi kwa alumbwana kuti atumikirembo.

Mpfumu Davide adabvuma vomwe Mulungu adasalula kuti mwana wake amange kachisi (Onani ndime 8)

8. Ko Mpfumu Davide adawonesa tani kuti angadziwa vomwe angakwaniselini kuchita panthawe yomwe ambafuna kumanga kachisi?

8 Mpfumu Davide adatisiyira pomwe chitsanzo chabwino pankhani yozindikira vomwe tingakwaniselini. Iye adadzipereka na moyo wose kuti amange nyumba ya Yahova. Koma Yahova padamuuza kuti wati adzamange ni Solomo yemwe wenze mulumbwana, Davide adabverana na vomwe Yahova adasalula ndipo adathandizira na moyo wose basa yomanga. (1 Mbiri 17:4; 22:5) Davide alibe kuwona kuti iye ndiye wenze woyenerera pa basa mweyi pakuganiza kuti Solomo wenze ‘mwana ndipo adziwalini vizinji.’ (1 Mbiri 29:1) Davide adadziwa kuti basa yomanga ingafambe bwino ndawa ya daliso ya Yahova, osati nsinkhu panango kudziwa vizinji kwa munthu yemwe ankutsogolera. Pakutewedzera Davide, wachikulire ntsiku zino ankupitiriza kutumikira Yahova podiya kuti utumiki wawo wachinja. Ndipo iwo ankudziwa kuti Yahova adzadalise alumbwana mwawa pa basa yomwe ankuchita ninge momwe vidakhalira na iwo.

9. Ko m’bale wa mu Komiti ya Nthambi adawonesa tani kuti ankudziwa kuti pali vinango vomwe angakwaniselini?

9 Chitsanzo cha ntsiku zino pankhani mweyi ni m’bale Shigeo. Mu 1976 pewenze na magole 30, iye adasaluliwa kuti akhale mu Komiti ya Nthambi. Mu 2004, iye adakhala wogwirizanisa Komiti ya Nthambi. Patsogolo pake padafika pa uchikulire, venze voshupa kuti apitirize kuphata bwinobwino basa. Iye adaipempherera nkhani mweyi nkuwona kuti vingakhale bwino kuti pagumanike mulumbwana kuti aphate basa mwiyi. Podiya kuti manje Shigeo ankutumikiralini soti ninge wogwirizanisa, ankukondwa kutumikira nawo ninge m’bodzi wa mu Komiti ya Nthambi. Ninge mwatawonera chitsanzo cha Barizilai, Mpfumu Davide na Shigeo, munthu wodzichepesa na wozindikira vomwe angakwaniselini kuchita, angaikhirelini nzeru pa kusadziwa vinthu kwa munthu, koma angaikhire nzeru pa mtima wofunisisa womwe munthu anawo. Ndipo abale mwawa iye ambawawone ninge anzake, osati wanthu wopikisana nawo.—Miy. 20:29.

KHALANI WOTEMBEJA

10. Ko wachikulire achadekana kumbawawona tani alumbwana mumpingu?

10 Wachikulire achawona kuti wachilumbwana ni mphaso zochokera kwa Yahova ndipo achawatembeja pa vomwe ankuchita. Pomwe mphanvu zawo zinkuyenda zikumala, wachikulire achatembeja ndawa yokhala na alumbwana mwawa womwe anamphanvu ndipo achawathandiza kuchita vizinji mumpingu.

11. Ko lemba ya Rute 4:13-16 inkuwonesa tani kuti wachikulire angaphindule maninge akabvuma kuthandiziwa na wachilumbwana?

11 Wachikulire munango yemwe ni chitsanzo chabwino ni Naomi wotomolewa m’Baibolo. Iye adabvuma kuthandiziwa na mtsikana. Pakuyamba, Naomi adamuchichimiza Rute kuti abwerere kumuyi kwawo. Koma Rute adangingimira basi kuti abwererelini. Naomi padawona kuti Rute waumirira kuti ayendembo ku Betelehemu, adabvuma kuthandiziwa. (Rute 1:7, 8, 18) Yenze daliso ikulu maninge kwa wose awiri. (Lewengani Rute 4:13-16.) Kudzichepesa kudzachitise kuti wachikulire atewedze chitsanzo cha Naomi.

12. Ko Paulo adawonesa tani kutembeja kwake?

12 Mtumi Paulo ambatembeja maninge chithandizo chomwe angatambira. Mwakulinganiza, iye adatembeja Akhrisitu wa ku Filipi padamutumizira vinthu kuti athandizike. (Afil. 4:16) Iye adawonesa pomwe kutembeja pa chithandizo chomwe Timoteyo ambamupasa. (Afil. 2:19-22) Ndipo Paulo adatembeja Mulungu ndawa ya wale womwe ambabwera kudzamuwona pewenze mudjeri ku Roma. (Mac. 28:15) Paulo wenze mwamuna wamphanvu yemwe adachita maulendo yatali-yatali kuti akalalikire na kulimbikisa mipingu. Podiya kuti venze teno, iye alibe kulamba kuthandiziwa na abale na alongo.

13. Ko wachikulire angawonese tani kuti ankutembeja alumbwana?

13 Imwepo wachikulire, mungawonese kutembeja alumbwana wa mumpingu munjira zosiyanasiyana. Peno iwo ankufuna kukuthandizani kutakula vinthu, kukugulirani vinthu panango kukuthandizani munjira zinango, bvumani. Mumbawone chithandizo chawo kuti ni njira yomwe Yahova ankuwonesera kuti akukondani. Imwepo panango mungadabwe na ushamwali womwe ungakhalepo mukambakhala pabodzi na alumbwana mwawa. Nthawe zose mumbawawuze alumbwana kuti ndimwe wokondwa kuwawona kuti ankukula mwauzimu na kuchita vizinji mumpingu. Ndipo khalani na nthawe yowafotokozera mbiri ya moyo wanu. Mukachita vimwevi, mudzawonese kuti ‘munkutembeja’ Yahova ndawa yokhala na alumbwana mumpingu.—Akol. 3:15; Yoh. 6:44; 1 Ates. 5:18.

KHALANI WOPASA

14. Ko Mpfumu Davide adawonesa tani kuti wenze wopasa?

14 Wachikulire angapfunzire vizinji kwa Mpfumu Davide pankhani yopasa. Iye adapereka vinthu vake vizinji maninge kuti athandizire pa basa yomanga kachisi. (1 Mbiri 22:11-16; 29:3, 4) Iye adachita vimwivi podiya kuti ambadziwa kuti wati adziwike maninge pa basa mweyi yomanga, ni mwana wake Solomo. Peno tingakwaniselini kuphata nawo basa yomanga ndawa yakuti mphanvu zathu zamala, tingapitirize kuthandizira mwa kuchita vopereka mobverana na momwe vinthu viriri pamoyo wathu. Komasoti tingathandize wachilumbwana kuti aphindule na vomwe vidatichitikira kwa magole yazinji.

15. Ko ni mphaso zabwino ziponi zomwe Paulo adapfunzisa Timoteyo?

15 Ganizirani chitsanzo chomwe mtumi Paulo adatisiyira pankhani yopasa. Iye adakumbira Timoteyo kuti ambamuthandize pa basa ya umishonale, ndipo Paulo adawonesa kuti wenze wopasa mwa kuuza mulumbwana moyu njira zosiyanasiyana zolalikirira. (Mac. 16:1-3) Vomwe Timoteyo adapfunzisiwa na Paulo vidamuthandiza kuti ambapfunzise bwino ntontholo wa Ufumu. (1 Akor. 4:17) Patsogolo pake, Timoteyo adaphatisa basa njira zomwe Paulo adamupfunzisa kuti atherene anango.

16. Ndawa chani Shigeo, ambatherena anango?

16 Wachikulire ntsiku zino achitalini mantha kuti akatherena alumbwana ndiye kuti ambaphatisiwelini basa pampingu. Mwakulinganiza, kwa magole yazinji, Shigeo watafotokoza kumayambiriro adayesesa kutherena alumbwana womwe enze mu Komiti ya Nthambi. Iye adachita vimwevi kuti basa ya Ufumu ipite patsogolo mudziko yawo. Phindu yake ni yakuti, panthawe yomwe iye adafika pa uchikulire, penze kale m’bale woyenerera kuti angakhale wobveranisa. Shigeo ankupitiriza kusimbira alumbwana vomwe wachita kwa magole 45 yomwe wakhala ankutumikira mu Komiti ya Nthambi. Ni daliso ikulu maninge kukhala na abale watene mugulu ya Mulungu.

17. Mobverana na Luka 6:38, ko wachikulire angapereke chani kwa anango?

17 Imwepo abale na alongo wachikulire mwachita kuwona mwekha kuti kutumikira Yahova mokhulupirika, ni njira ibodzi yophatisira bwino basa moyo. Chitsanzo chanu chinkuwonesa kuti ni vanzeru kupfunzira mpfundo za m’Baibolo na kuziphatisira basa pamoyo wathu. Mwapfunzira vizinji pa vomwe mwachita pamoyo wanu. Koma mwawona pomwe kuti mpofunikana kuchinja vinthu kuti vibverane na momwe viriri pamoyo wanu. Olo imwepo wachikulire womwe mwabatizika manjemanje, panavizinji vomwe mungachite. Mungafotokoze momwe mudakhalira wokondwa ndawa yodziwa Yahova pamoyo wanu. Ndipo dziwani kuti wachilumbwana adzakhale wokondwa kubva mbiri yanu na vinthu vomwe mudapfunzira. Mukakhala ‘wopasa’ mwa kumbafotokozerambo anango vomwe mudapfunzira pamoyo wanu, Yahova adzakudaliseni maninge.​—Lewengani Luka 6:38.

18. Ko wachikulire na wachilumbwana angaphindule tani akambachita vinthu pabodzi mokondwa?

18 Imwepo wachikulire wapamoyo, mukambachita vinthu pabodzi na alumbwana, vingakhale vosashupa kuti muthandizane. (Aro. 1:12) Aliyese anamphaso yomwe munango alibe. Wachikulire ananzeru ndipo achadziwa vinthu vizinji, pomwe alumbwana anamphanvu. Wachikulire na wachilumbwana akambachita vinthu pabodzi mobverana, angachitise kuti Ababa wathu wakudzulu atamandike ndipo vidzabwerese madaliso ku mpingu wose.

NYIMBO NA. 90 Tizilimbikitsana

^ ndi. 5 Mipingu yathu ni yodalisiwa na alumbwana na atsikana azinji womwe achathandizira gulu ya Yahova. Wachikulire womwe ali mmipingu, vilibe basa chikhalidwe chawo na komwe adakulira, angakwanise kuthandiza alumbwana kuti aphatise basa mphanvu zawo pakutumikira Yahova.

^ ndi. 55 MAWU YOFOTOKOZERA FOTO: Wonyang’anira dera pawafikisa magole 70, iye na nkazi wake ankupasiwa utumiki unango. Vinthu vomwe iwo apfunzira kwa magole yazinji, vachitisa kuti atherene anango mu mpingu womwe ankutumikira manje.