1. Mobverana na Malaki 3:16, ko ni bukhu iponi yomwe Yahova anayo, ndipo anembamo chani?

 KWA magole yazinji, Yahova wakhala ankunemba mu bukhu yake yapadera. Iye ankunembamo madzina ya mboni zake zokhulupirika ndipo woyamba ni Abele. * (Luka 11:50, 51) Koma nkuyenda kwa magole, Yahova adathimizira pomwe madzina yanango m’bukhu mwiyi ndipo pakufika ntsiku zino m’bukhu mwiyi munamadzina mamidyau yazinji ya wanthu. M’Baibolo, bukhu mwiyi ichemerewa kuti ‘bukhu yachikumbuso,’ ‘bukhu ya moyo’ nakuti ‘mpukutu wa moyo.’ Koma munkhani ino, timbaphatise basa mawu yakuti ‘bukhu ya moyo.’—Lewengani Malaki 3:16; Chiv. 3:5; 17:8.

2. Ko ni madzina ya wanthu aponi yomwe yanembewa m’bukhu ya moyo, ndipo tingachite tani kuti dzina yathu inembewembo?

² Bukhu yapadera mwiyi inamadzina ya wanthu omwe atumikira Yahova na kumugopa ndipo alemekeza dzina yake. Iwo ali pa ndandanda ya wanthu omwe adzatambire moyo wosapera. Isembo ntsiku zino kuti dzina yathu ikhalemo m’bukhu mwiyi ya moyo, tichadekana kuyesesa kuti tikhale pa ushamwali wabwino na Yahova. Kuti vimwivi vikwanisike, timbakhulupirire ntsembe ya dipo ya Yesu Khrisitu. (Yoh. 3:16, 36) Tose tifuna kuti dzina yathu ikhalemo m’bukhu ya moyo, vilibe basa peno chidikhiro chathu nchodzayenda kudzulu panango kukhala pano padziko yapasi.

3-4. (a) Ko dzina yathu ikanembewa m’bukhu ya moyo, ndiye kuti vatsimikizika kale kuti tidzatambire moyo wosapera? Fotokozani. (b) Ko tikambirane chani munkhani ino na yomwe inkubwera?

 ³ Ko vimwivi vinkutanthauza kuti dzina yathu ikanembewa m’bukhu ya moyo ndiye kuti vatsimikizika kuti tidzatambire moyo wosapera? Mdawiro wa mbvunzo moyu tinkuugumana pa mawu yomwe Yahova adauza Mose pa Ekisodo 32:33. Yahova adamuuza kuti: ‘Munthu yemwe waniphonyera, ndiye wati nimupfudze m‘bukhu yangu.’ Vimwivi vinkutanthauza kuti ni vokwanisika kuchosa madzina ya m’bukhu mwiyi panango kuti kuyapfudza. Vindokhala ninge kuti yambe na yambe Yahova wanemba madzina mwaya na lápis. (Chiv. 3:5) Munthu akanemba chinthu na lápis, nthawe iliyose angachipfudze. Koma akachinemba na lapizera, chingapfudzikelini. Ndipomwapa naboni tipitirize kuchita vinthu vomwe vingachitise kuti dzina yathu ipitirize kukhala m’bukhu ya moyo.

⁴ Vimwivi vingatichitise kukhala na mibvunzo yazinji. Mwakulinganiza, tingambadzibvunze kuti: ‘Ko Baibolo ilewa chani pankhani ya wanthu omwe madzina yawo yali m’bukhu ya moyo na omwe madzina yawo yalibe kunembewamo? Ko wanthu omwe madzina yawo yali m’bukhu ya moyo, nilini pati adzatambire moyo wosapera? Ko nchani chati chidzachitikire wanthu omwe adaferamo akanati kumudziwa Yahova? Ko ni vokwanisika kuti madzina yawo yanembewembo m’bukhu mwiyi? Mibvunzo mwaya yadawiriwe munkhani ino na yomwe inkubwera.

KO NI MBANI OMWE MADZINA YAWO YANEMBEWA M’BUKHU YA MOYO?

5-6. (a) Ninga mwainkufotokozera lemba ya Afilipi 4:3, ni madzina ya mbani yomwe yanembewambo m’bukhu ya moyo? (b) Ni panthawe iponi pomwe madzina yawo yanembewa kuti yakhaliretu m’bukhu mwiyi?

⁵ Ko ni mbani omwe madzina yawo yanembewa m’bukhu yophiphirisa ya moyo? Kuti  tidawire mbvunzo moyu, naboni tikambirane magulu yashanu ya wanthu. Pa wanthu mwawa, anango madzina yawo yali m’bukhu ya moyo, koma anango alibe kunembewamo.

⁶ Gulu yoyamba, ni ya wale omwe adasankhuliwa kuti akatonge pabodzi na Yesu kudzulu. Ko wanthu mwawa adanembewa madzina yawo m’bukhu ya moyo? Inde. Tinkudawira tene ndawa ya mawu yomwe mtumi Paulo adauza ‘anyabasa anzake’ wa ku Filipi omwe enzembo odzozewa. Iwo adachemerewa kuti akatongere pabodzi na Yesu kudzulu ndipo madzina yawo yali kale m’bukhu ya moyo. (Lewengani Afilipi 4:3.) Koma kuti madzina yawo yapitirize kukhala m’bukhu yophiphirisa mweyi, iwo achadekana kupitiriza kukhala okhulupirika. Patsogolo pake akadzati atambira chidindo chomalizira, madzina yawo yadzakhale m’bukhu mwiyi mpakana kalekale. Iwo atambira chidindo mwichi akanati kufa ndipo anango adzadindiwe chisautso chikulu chikanati kuyamba.—Chiv. 7:3.

7. Ko lemba ya Chivumbulutso 7:16, 17 inkutithandiza tani kudziwa nthawe yomwe madzina ya wanthu wa gulu ikulu yadzakhaliretu m’bukhu ya moyo?

⁷ Gulu yachiwiri ni ya gulu ikulu ya nkhosa zinango. Ko manjeuno madzina yawo yali nembewe m’bukhu ya moyo? Inde. Ko madzina yawo yadzapitirize kukhala m’bukhu ya moyo akadzapulumuka pa Arumagedo? Inde. (Chiv. 7:14) Yesu adati wanthu omwe ali ninge nkhosa ‘adzapasiwe moyo wosapera.’ (Mat. 25:46) Koma sikuti akandodzapulumuka pa Arumagedo adzatambiriretu moyo wosapera. Madzina yawo yadzapitirize kukhala m’bukhu ya moyo, koma yadzakhale ninge yakali yonembewa na lápis. Nkati mwa magole 1000, Yesu ‘adzawabuse na kuwatsogolera ku madzi ya moyo.’ Wanthu wobvera Yesu, Yahova adzawawone kuti ni wokhulupirika ndipo madzina yawo yadzakhaliretu m’bukhu ya moyo.—Lewengani Chivumbulutso 7:16, 17.

8. Ni wanthu aponi omwe madzina yawo yanembewalini m’bukhu ya moyo, ndipo nchani chati chidzawachitikire?

⁸ Gulu yachitatu ni ya mbuzi zomwe zidzachenekewe pa Arumagedo. Madzina yawo mulibe m’bukhu ya moyo. Yesu adati iwo ‘adzachenekewe nkuwamaliziratu.’ (Mat. 25:46) Mouziriwa, mtumi Paulo adati ‘iwo adzalangiwe mochita kuwadzonga.’ (2 Ates. 1:9; 2 Pet. 2:9) Vimwevi ndivo vati vidzachitikire pomwe wanthu omwe nthawe ino ankuchimwira mzimu wochena. Iwo adzadzongewe, osati kupasiwa moyo wosapera. Wanthu omwe ali mgulu ya mbuzi olo afe, Yahova adzawamukiselini. (Mat. 12:32; Maliko 3:28, 29; Aheb. 6:4-6) Naboni manje tikambirane va magulu yawiri ya wanthu omwe adzamukisiwe pano padziko yapasi.

WANTHU OMWE ADZAMUKISIWE

9. Mobverana na Machitidwe 24:15, ko ni magulu yawiri yaponi yomwe yadzamukisiwe padziko pano, ndipo pali kusiyana kuponi pakati pa magulu mwaya?

⁹ Baibolo ifotokoza va magulu yawiri ya wanthu omwe adzamukisiwe padziko pano, ‘olungama’ na ‘osalungama.’ (Lewengani Machitidwe 24:15.) ‘Olungama’ ni wale omwe adatumikira Yahova mokhulupirika akanati afa. Koma ‘osalungama’ ni wanthu omwe alibe kutumikirako Yahova mokhulupirika. Iwo ambachita vinthu voipa pamaso pa Yahova. Pakuti magulu yose yawiri mwaya yadzamukisiwe, ko tingalewe kuti madzina yawo yali m’bukhu ya moyo? Kuti tidziwe mdawiro wa mbvunzo moyu, naboni tiyambe taidziwa bwino gulu iliyose payokha.

10. Ndawa chani ‘olungama’ adzamukisiwe, ndipo ni mwayi uponi wati adzakhale nawo? (Onani pomwe mu ntsanja mwaino “Mibvunzo yochokera kwa olewenga” kuti mudziwe vizinji pankhani ya omwe adzamukisiwe padziko pano.)

¹⁰ Gulu yachinayi ni ya ‘olungama.’ Akanati kufa, madzina yawo yakhala kuti yadanembewa kale m’bukhu ya moyo. Ko madzina yawo  yachosewa m’bukhu mwiyi ndawa yakuti iwo afa? Neye. Viri teno ndawa yakuti kwa Yahova iwo andokhala ninge adakali ‘moyo.’ Yahova ‘ni Mulungulini wa wanthu wakufa, koma wamoyo, ndawa kuti kwa iye wose ali moyo.’ (Luka 20:38) Vimwivi vinkuwonesa kuti wanthu omwe adzamukisiwe padziko pano, madzina yawo yali m’bukhu ya moyo, podiya kuti yali ninge yonembewa “na lápis.” (Luka 14:14) Anango omwe adzamukisiwe adzakhale na mwayi wotumikira ninge ‘akalonga padziko yapasi pano.’—Sal. 45:16.

11. Ko ‘osalungama’ adzafunike kupfunzisiwa chani akanati kunembewa madzina yawo m’bukhu ya moyo?

¹¹ Naboni manje tikambirane va gulu yomalizira ya wanthu ‘osalungama.’ Ndawa yosamudziwa bwino Yahova, iwo ambachita vinthu voipa akanati afa. Ndipomwapa madzina yawo yalibe kunembewa m’bukhu ya moyo. Koma Mulungu adzawamukise kuti awapase mwayi wakuti madzina yawo yanembewembo m’bukhu ya moyo. Wanthu ‘osalungama’ mwawa adzafunike kuthandiziwa maninge. Pagulu mwiyi panawanthu omwe akanati kufa adachita vinthu voipa maninge. Ndipomwapa adzafunike kupfunzisiwa momwe angachitire vinthu mobverana na mpfundo za Yahova. Kuti vimwevi vidzakwanisike, padzakhale basa ikulu yopfunzisa wanthu kuposha yomwe inkuchitika ntsiku zino.

12. (a) Ni mbani wati adzapfunzise wanthu osalungama? (b) Nchani chati chidzachitikire wanthu omwe adzalambe kutewedza vomwe apfunzisiwa?

¹² Ko ni mbani wati adzapfunzise wanthu osalungama? Adzapfunzisiwe na wa gulu ikulu na olungama omwe adzamukisiwe. Kuti madzina ya osalungama yadzanembewe m’bukhu ya moyo, adzafunike kukhala paushamwali wabwino na Yahova na kudzipereka kwa iye. Yesu pabodzi na odzozewa, adzawonesese kuti peno osalungama ankuphatisa basa vomwe ankupfunzisiwa. (Chiv. 20:4) Aliyese yemwe adzapfunzisiwe bwinobwino koma ne kubvera, adzachenekewe podiya kuti wamalako kale magole 100 anamoyo. (Yes. 65:20) Yahova na Yesu awona vomwe viri muntima mwa  munthu ndipo adzabvumelini kuti padzagumanike munthu woyambisa chipiringu mudziko inyowani.—Yes. 11:9; 60:18; 65:25; Yoh. 2:25.

ANANGO ADZAMUKISIWE NKUTAMBIRA MOYO KOMA ANANGO KUTI AWERUZIWE

13-14. (a) Ko kalekale timbayabva tani mawu ya Yesu yogumanika pa Yohane 5:29? (b) Koma ko tichadekana kuganizira maninge chani tikabva mawu mwaya?

¹³ Yesu adafotokoza pomwe va wanthu omwe adzamukisiwe nkutambira moyo padziko pano. Mwakulinganiza, iye adalewa kuti: ‘Ayi kudabwa navo vimwivi, ndawa idzafike nthawe yomwe wose omwe ali m’manda yachikumbuso adzabve mawu yake ndipo adzabule. Omwe adachita vabwino adzamuke kuti atambire moyo ndipo omwe adachita vinthu voipa adzamuke kuti aweruziwe.’ (Yoh. 5:28, 29) Ko Yesu ambatanthauza chani pamwapa?

¹⁴ Kalekale, timbabva ninge kuti Yesu ankutanthauza vomwe wanthu adzachite akadzati amukisiwa. Timbabva kuti anango akadzamukisiwa adzachite vinthu vabwino, koma anango adzachite voipa. Koma wonani kuti Yesu alibe kulewa kuti wanthu akadzabula m’manda yachikumbuso adzachite vabwino ndipo anango adzachite voipa. Iye adaphatisa basa mawu yowonesa kuti ankutanthauza vinthu vomwe iwo adachita kalekale. Iye adati anango ‘adachita vabwino’ ndipo anango ‘adachita voipa.’ Vimwivi vinkuwoneseratu kuti adachita vinthu vimwivi akanati kufa. Vimwivi ni vobveka ndawa yakuti palibe yemwe adzabvumiziwe kuchita vinthu voipa mudziko inyowani. Osalungama adachita vinthu voipa vimwivi panthawe yomwe enze akanati kufa. Manje Yesu ambatanthauza chani padati anango ‘adzamukisiwe kuti atambire moyo’ ndipo anango ‘adzamukisiwe kuti aweruziwe’?

15. Ni mbani omwe ‘adzamukisiwe nkutambira moyo,’ ndipo ndawa chani?

¹⁵ Olungama omwe ni wanthu omwe adachita vinthu vabwino akanati kufa, ‘adzamukisiwe kuti atambire moyo’ ndawa yakuti madzina yawo yenze yadanembewa kale m’bukhu ya moyo. Vimwevi vinkutanthauza kuti wanthu omwe ankufotokozewa kuti ‘adachita vabwino’ pa Yohane 5:29, ni abodzibodzi omwe pa Machitidwe 24:15 ankutokozewa kuti ‘olungama.’ Vimwivi vinkubverana pomwe maninge na mawu ya pa Aroma 6:7 yomwe yankulewa kuti: ‘Munthu akafa ndiye kuti wamasuka ku uchimo wake.’ Kufa kwa olungama mwawa kudachitisa kuti machimo yawo yapfudziwe, koma Yahova alibe kuyebwa kukhulupirika kwawo. (Aheb. 6:10) Koma olungama mwawa akadzamukisiwa adzafunike kukhala okhulupirika kuti madzina yawo yapitirize kukhala m’bukhu ya moyo.

16. Ko Baibolo itanthauza chani ikambati anango ‘adzamukisiwe kuti aweruziwe’?

¹⁶ Manje nchani chidzachitikire wanthu omwe adachita voipa akanati afa? Podiya kuti machimo yawo yadapfudzika padafa, sikuti Yahova ambawawona kuti ni wokhulupirika. Madzina yawo yalibe kunembewa m’bukhu ya moyo. Ndipomwapa, wanthu ‘omwe adachita vinthu voipa’ ndiwo ankutomolewa kuti ‘osalungama’ pa Machitidwe 24:15. Iwo ‘adzamukisiwe kuti aweruziwe.’ * Kuweruza kumoku kukundotanthauza kuti Yesu adzawapfunzise kuti awone peno ayambe kumubvera. (Luka 22:30) Padzapite nthawe kuti Mulungu afike pakunemba madzina yawo m’bukhu ya moyo. Yahova adzanembe madzina yawo m’bukhu ya moyo pokhapokha peno iwo adzazindikire kuphonya kwawo na kuyamba kumutumikira.

17-18. Ko wose omwe adzamukisiwe nkutambira moyo padziko pano adzafunike kuchita chani, ndipo ni ‘vochita’ viponi vomwe vinkugumiwa pa Chivumbulutso 20:12, 13?

 ¹⁷ Olungama na osalungama akadzati amukisiwa, wose adzafunike kubvera malamulo ya m’mipukutu yomwe yadzafunguliwe nkati mwa magole 1000. Mtumi Yohane adafotokoza vomwe adawona m’masomphenya kuti: ‘Nidawona wakufa, olemekezeka na onyozeka ali imirire pampando wachifumu ndipo mipukutu idafunguliwa. Koma mpukutu unango womwe udafunguliwa ni mpukutu wa moyo. Ndipo wakufa angaweruziwa malingana na vonembewa mumpukutu muyo mobverana na basa zawo.’—Chiv. 20:12, 13.

¹⁸ Ko wanthu omwe adzamukisiwe adzaweruziwe mobverana na ‘vochita’ viponi? Ko ni vinthu vadachita akanati afa? Neye! Tinkulewa tene ndawa yakuti machimo yawo yadapfudzika padafa. Ndipomwapa sikuti iwo adzaweruziwe ndawa ya vomwe ‘adachita’ kalekale. Koma adzaweruziwe pakutengera vomwe adzachite akadzapfunzisiwa mudziko inyowani. Olo Nowa, Samueli, Davide na Danieli omwe enze okhulupirika, adzafunikembo kukhulupirira ntsembe ya Yesu Khrisitu. Peno wanthu olungama mwawa adzafunike kuchita vimwevi, kuli tani wanthu osalungama?

19. Ko nchani chidzachitikire wanthu omwe adzalambe kupfunzisika?

¹⁹ Manje nchani chidzachitikire wati adzalambe kupfunzisika? Lemba ya Chivumbulutso 20:15 inkutiuza kuti: ‘Aliyese yemwe dzina yake ilibe kugumanika m’bukhu ya moyo, adaponyewa munyanja ya moto.’ Vimwevi vinkutanthauza kuti iwo adzachenekewe mpakana kalekale. Ndipomwapa, naboni timbachite vinthu vomwe vingachitise kuti Yahova anembe dzina yathu m’bukhu ya moyo ndipo osati aipfudze.

20. Ko ni basa yabwino iponi yomwe idzachitike nkati mwa magole 1000? (Onani foto ya pakhava.)

²⁰ Vinthu vidzafambe bwino maninge Yesu akambadzatonga kwa magole 1000. Panthawe mweyo kudzakhale basa yopfunzisa wanthu kuposha yomwe inkuchitika ntsiku zino. Koma panthawe mwiyi, olungama na osalungama adzafunike pomwe kupfunzira vinthu vizinji. (Yes. 26:9; Mac. 17:31) Manje basa mwiyi yopfunzisa wanthu idzachitike tani? Nkhani yomwe inkubwera idzatithandize kubvesa momwe basa yabwino mweyi idzafambire.