1. Ko ni chitsanzo chiponi chomwe chinkuwonesa kuti tinkudekana Yahova ninge tsogoleri wanthu.

 LINGANIZANI kuti imwepo mwasokera pakati pa thengo. Ndipo vinthu vogopsa viri palipose. Vinyama vanthengo, tulombo tomwe tungakupaseni matenda, vitsamba vakupha, madindi na minyala yobisika. Imwepo mungakhale otetezeka maninge muchikhala kuti mu na munthu yemwe ankudziwa bwinobwino kuti choipa chirikuponi, komasoti na vomwe mungachite kuti mukhale otetezeka. Dziko ntsiku zino ili ninge thengo. Iridzale na vinthu voipa vomwe kawirikawiri vidzonga uzimu wathu na ushamwali wathu na Yahova. Koma isepano tinantsogoleri waungwiro yemwe ni Yahova. Iye atiyikha kutali na vinthu voipa mwevi ndipo atitsogolera pomwe tinkuyenda kumoyo wosapera mu dziko inyowani.

2. Ko Yahova atitsogolera tani?

² Ko Yahova atitsogolera tani? Iye aphatisa basa mawu yake yomwe ni Baibolo. Koma iye aphatisapomwe basa wanthu kuti atitsogolere. Mwakulinganiza, iye aphatisa basa ‘kapolo wokhulupirika na wanzeru,’ kuti atipase chakudya chauzimu chomwe chitithandiza kusalula vinthu mwanzeru. (Mat. 24:45) Yahova aphatisa pomwe basa amuna anango ninge onyang’anira madera komasoti akulu mumpingu. Iwo atilimbikisa na kutipasa malangizo yomwe yatithandiza kumbalimbana na mabvuto. Isepano ndise okondwa maninge kuwona momwe Yahova ankutisamalilira bwinobwino mu nthawe zoshupa zino pomwe mapeto yakanati kufika. Malangizo mwaya yatithandiza kuti tipitirize kukhala azishamwali wa Yahova nakuti tipitirize kufamba munjira ya ku moyo wosapera.

3. Ko tipfunzire chani mu nkhani mweyi?

³ Olo kuti tinkudziwa vimwevi, nthawe zinango vikhala voshupa kubvera malangizo ya Yahova. Makamaka pomwe malangizo mwaya yankuperekewa na wanthu omwe alibe ungwiro. Koma ndawa chani? Vingachitike kuti malangizo yomwe yaperekewa ndiyolini yomwe isepano timbafuna kuyabva panango tingakumbuke pomwe kuti malangizo mwaya ni yosabveseseka, mapeto yake nkuyamba  kuganiza kuti yalibe kuchokera kwa Yahova. Ni pa nthawe mweyiletu pomwe isepano tinkufunika kutsimikiza kuti Yahova ndiye ankutsogolera gulu yake. Nthawe zose malangizo yake ni yabwino kwa isepano. Pakufuna kutithandiza kulimbisa chikhulupiriro chathu, pfunziro mweyi ifotokoze vinthu vitatu ivi (1) momwe Yahova adatsogolerera wanthu wake mbuyo, (2) momwe iye ankutsogolerera wanthu wake ntsiku zino ndipo (3) phindu yomwe ilipo ndawa ya kuthemba malangizo ya Yahova nthawe zose.

MOMWE YAHOVA ADATSOGOLERERA NTUNDU WA AIZIRAYELI

4-5. Ko Yahova adawonesa tani kuti ambaphatisa basa Mose kuti atsogolere Aizirayeli? (Onani foto ya pa khava.)

⁴ Yahova adasalula Mose kuti atsogolere Aizirayeli kubula mu Iguputo. Yahova adawawonesa Aisirayeli kuti iye wenze adasalula Mose kuti awatsogolere. Mwakulinganiza, Yahova ambaphatisa basa ntambo masikati ndipo usiku ambaphatisa basa ntambo wogaka moto. (Eks. 13:21) Mose ambalondola ntambo moyu ndipo iye adatsogolera Aizirayeli mpakana ku nyanja ifuyira. Wanthu adachita mantha ndawa yowona kuti apanikiziwa na nyanja komasoti na gulu yankhondo ya Aiguputo. Iwo adayamba kuganiza kuti Mose adaphonyesa kuwabweresa ku nyanja ifuyira mweyi. Koma Mose wenze alibe kuphonyesa chinthu chilichose. Ni Yahova yemwe adafuna kutsogolera wanthu wake mpaka kunkule, koma iye adandophatisa basa Mose kuti achite vimwevi. (Eks. 14:2) Vimwevi vidapasa mpata Yahova kuti awonese mphanvu zake modabwisa maninge.—Eks. 14:26-28.

⁵ Kwa magole 40, Mose adapitiriza kuthemba malangizo ya Yahova kuti akwanise kutsogolera wanthu wa Yahova nchipululu. a Ndipo kwa kanthawe Yahova adabvuma kuti ntambo moule ukhale padzulu pa chihema cha Mose kuti Aizirayeli ose akwanise kuwona. (Eks. 33:7, 9, 10) Yahova ambayankhula na Mose kuchokera mu ntambo moyu ndipo Mose ambapereka malangizo yose kwa Aizirayeli. (Sal. 99:7) Aizirayeli ambakwanisa kuwona kuti Yahova ankuphatisira basa Mose kuti awatsogolere.

6. Ko Aizirayeli ambachita tani na malangizo yomwe Yahova ambawapasa? (Numeri 14:2, 10, 11)

⁶ Koma chobvesa ntsisi ni chakuti Aizirayeli anango ambabvumalini vose vomwe Yahova ambachita kuti awatsimikizire kuti ankuphatisa basa Mose kuti awatsogolere. (Werengani Numeri 14:2, 10, 11.) Kwa maulendo yazinji, iwo adalamba kubvuma kuti Yahova ankuphatisa basa Mose kuti awatsogolere. Ndipo ndawa ya mwevi Yahova alibe kubvuma kuti ntundu moyu wa Aizirayeli ukangene mu dziko yopolomisiwa.—Num. 14:30.

7. Ko Aizirayeli ambawonesa tani kuti ankukhulupirira njira yomwe Yahova ambaphatisa basa pa kuwatsogolera? (Numeri 14:24) (Onani pomwe foto.)

⁷ Koma Aizirayeli anango ambatewedza malangizo ya Yahova. Mwakulinganiza, Yahova adanena kuti: ‘Kalebe . . . wapitiriza kunitewera na ntima wake wose.’ (Werengani Numeri 14:24.) Mulungu adadalisa Kalebe ndipo adamupasa malo yomwe iye adasalula mu dziko yopolomisiwa. (Yos. 14:12-14) Ntundu wachiwiri wa Aizirayeli, iwo adapitiriza kubvera malangizo ya Yahova. Pambuyo pakuti Mose wamwalira ndipo Yoswa wayamba kutsogolera Aizirayeli, ‘iwo ambamulemekeza na ntima wawo wose nthawe zose za moyo wake.’ (Yos. 4:14) Phindu yake ni yakuti Yahova adadalisa Aizirayeli mwawa ndipo adawatsogolera mpakana mu dziko yopolomisiwa.—Yos. 21:43, 44.

8. Ko Yahova adatsogolera tani wanthu wake mu nthawe ya mafumu? (Onani pomwe foto.)

⁸ Magole patsogolo pake, Yahova adasalula pomwe oweruza kuti atsogolere wanthu wake. Ndipo pa nthawe ya mafumu Yahova adasalula pomwe aneneri kuti atsogolere wanthu wake. Mafumu yomwe yenze yokhulupirika kwa Yahova  yambathemba malangizo ya aneneri mwawa. Mwakulinganiza, Mpfumu Davide adabvuma modzichepesa malangizo yochokera kwa mneneri Natani. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Mbiri 17:3, 4) Mpfumu Yehosafati, adatewedza malangizo ya mneneri Yehazieli pakufuna kudziwa vomwe angachite na wanthu wa Mulungu komasoti na kufuna kuwalimbikisa kuti ‘ambathembe aneneri wa [Mulungu].’ (2 Mbiri 20:14, 15, 20) Ndipo Mpfumu Hezekiya idafaga thandizo kwa mneneri Yesaya pa nthawe yomwe wenze pa mabvuto. (Yes. 37:1-6) Nthawe zose pomwe mafumu yambatewedza malangizo ya Yahova, iwo ambadalisiwa ndipo wanthu ambakhala mwa ntendere. (2 Mbiri 20:29, 30; 32:22) Venze vosashupa kuwona kuti Yahova ankuphatisa basa aneneri kuti atsogolere wanthu wake. Koma olo venze teno mafumu na wanthu azinji adalamba kutewedza malangizo ya aneneri.—Yer. 35:12-15.

MOMWE YAHOVA ADATSOGOLERERA AKHRISITU OYAMBA

9. Ko Yahova adaphatisa basa mbani kuti atsogolere Akhrisitu oyamba? (Onani pomwe foto.)

⁹ Yahova adakhazikisa mpingu wa Chikhrisitu mu gole ya pentekosite 33 Yesu wayenda kale ku dzulu. Manje ko iye ambatsogolera tani Akhrisitu oyamba mwawa? Yahova adasalula Yesu ninge msolo wa mpingu. (Aef. 5:23) Koma Yesu ambayankhulalini na munthu aliyese nkumuuza vodekana kuchita. Koma iye ambaphatisa basa atumi na akulu wa ku Yerusalemu kuti atsogolere Akhrisitu mwawa. (Mac. 15:1, 2) Kuyingizira mwapa, akulu adayikhiwa pomwe kuti ambatsogolere mipingu.—1 Ates. 5:12; Tito 1:5.

10. (a) Ko Akhrisitu oyamba ambachita tani na malangizo yomwe ambatambira? (Machitidwe 15:30, 31) (b) Ko ndawa chani nthawe ya kumbuyo wanthu anango ambakhulupiriralini njira zomwe Yahova ambaphatisa basa pa kutsogolera wanthu wake? (Onani bokosi yakuti: “ Wanthu anango abvumalini kuti Yahova ankuphatisa basa wanthu kuti atsogolere gulu yake.”)

¹⁰ Ko Akhrisitu oyamba ambathemba njira zomwe Yahova ambaphatisa basa kuti atsogolere wanthu wake? Inde, ndipo azinji ambakhala okondwa ndawa ya kutewedza malangizo yomwe ambatambira. Ndipo ‘ambakondwa na thandizo yomwe ambapasiwa.’ (Werengani Machitidwe 15:30, 31.) Manje ntsiku zino, ko Yahova ankutsogolera tani wanthu wake?

MOMWE YAHOVA ANKUTITSOGOLERERA NTSIKU ZINO

11. Perekani chitsanzo chowonesa kuti Yahova ankuphatisa basa wanthu kuti atsogolere gulu yake ntsiku zino.

¹¹ Yahova ankupitiriza kutsogolera wanthu wake ntsiku zino. Iye achita mwevi pakuphatisa basa  mawu yake Baibolo na mwana wake Yesu Khrisitu yemwe ni msolo wa mpingu. Ko isepano tinavinthu votitsimikizira kuti Yahova ankuphatisa basa wanthu kuti atsogolere gulu yake? Inde. Mwakulinganiza, onani vomwe vidachitika kundoyambira mu gole ya 1870. Charles Taze Russell pabodzi na anzake omwe ambapfunzira Baibolo, adayamba kubvesa kuti gole ya 1914 yenze yodekana maninge, ndawa yakuti Ufumu wa Mulungu udakhazikisiwa mu gole mweyi. (Dan. 4:25, 26) Kuti akwanise kudziwa vimwevi, iwo adapfunzira maninge maulosi ya m’Baibolo. Manje ko Yahova ambawatsogolera pa kufagafaga komwe iwo ambachita? Inde. Ndawa yakuti vomwe vidachitika pa dziko yapasi mu gole ya 1914, vidatsimikizira kuti gole mweire Ufumu wa Mulungu udakhazikisiwa. Mu gole mweyi, nkhondo yoyamba ya padziko yose idayamba ndipo kundoyambira nthawe mweyo, matenda yadayingizirika, matsoka ya nchilengedwe na njala. (Luka 21:10, 11) Mosakayika, Yahova adaphatisa basa amuna okhulupirika mwawa kuti atsogolere wanthu wake.

12-13. Ko nchani chidachitika kuti basa yolalikira iyingizirike pa nthawe ya nkhondo ya chiwiri ya padziko yose?

¹² Ganizirani pomwe vomwe vidachitika pa nthawe ya nkhondo ya chiwiri ya pa dziko yose. Pa mbuyo pakuti apfunzira bwinobwino va lemba ya Chivumbulutso 17:8, abale wa kulikulu ya padziko yose adabvesa kuti nkhondo mweyire imbachitisalini kuti aramagedo ifike. Koma iwo ambadziwa kuti padzakhale pomwe nthawe inango ya ntendere yomwe idzapereke mwayi woingizira basa yolalikira. Ndipomwapa iwo adasalula kuchita vinthu vinango vomwe vimbawoneka ninge kuti ni vosathandiza. Kukhazikisa Shikola yopfunzisa Baibolo ya Giriyadi ya Torre de vigia. Kuti apfunzise amishonale kuti akwanise kalalikira na kupfunzisa mu madera yazinji pa dziko yose. Amishonale azinji adatumiziwa mu madera yazinji nkati mwa nkhondo mweyi. Kuyingizira mwapa, kapolo wokhulupirika na wanzeru, adakhazikisa pomwe shikola ya Utumiki wa Ufumu b kuti apfunzise wanthu ose mumpingu kuti akhale ofalisa wabuya komasoti apfunzisi wabwino. Mwanjira mweyi wanthu wa Mulungu adakonzekeresewa va basa yomwe imbabwera ku tsogolo.

¹³ Tikambanyang’ana mambuyo, tingawone kuti Yahova ambatsogolera wanthu wake mu nthawe yoshupa mweyi. Ndipo nkati mwa nkhondo ya chiwiri ya padziko yose, atumiki wa Yahova adakwanisa kuphata basa yolalikira mwa ufulu ndipo basa yolalikira padziko yose idayingizirika.

14. Ndawa chani tichadeka kuthemba malangizo ya gulu ya Yahova komasoti na akulu? (Chivumbulutso 2:1) (Onani pomwe foto.)

 ¹⁴ Ntsiku zino abale wa M’bungwe Yotonga, ankupitiriza kutewedza malangizo ya Yesu. Iwo ankuchita vimwevi pakuwonesesa kuti vomwe ankusalula vinkubverana na vomwe Yesu ankufuna. Kuyingizira mwapa, onyang’anira madera na akulu aphatisiriwa basa kuti apereke malangizo mwaya ku mipingu. c Akulu omwe ni odzodzewa ali ku ‘djanja ya makulu’ ya Yesu. (Werengani Chivumbulutso 2:1.) Ni vobveka kuti akulu ose alibe ungwiro ndipo nthawe zinango aphonyesa vinthu. Mose na Yoswa ambaphonyesambo olo atumi nthawe zinango ambaphonyesambo. (Num. 20:12; Yos. 9:14, 15; Aro. 3:23) Podiya viri tene, isepano tingakwanise kuwona kuti Yesu ankupitiriza kutsogolera kapolo wokhulupirika na wanzeru komasoti akulu. Iye apitiriza kuphatisa basa akulu mwawa ‘ntsiku zose mpakana mapeto ya dziko iyi.’ (Mat. 28:20) Manje isepano tinavifukwa vobveka votichitisa kukhulupirira malangizo yomwe Yesu ankupereka pakuphatisa basa amuna okhulupirika mwawa.

KUBVERA WANTHU OMWE YAHOVA AWAPHATISA BASA PA KUTITSOGOLERA

15-16. Ko mungapfunzire chani pa chitsanzo cha wanthu omwe ambatewedza malangizo ya Yahova?

¹⁵ Tikambatewedza malangizo ya Yahova, isepano tingakwanise kuwona bwinobwino maphindu yake. Mwakulinganiza, Andy na nkazi wake Robyn adaphatisa basa malangizo ya kapolo wokhulupirika pakukhala moyo wosafuna vinthu vizinji. (Mat. 6:22) Ndawa ya kuchita vimwevi iwo adakhala na mpata wothandizira pa basa yomanga ya gulu yathu. Robyn adanena kuti: “Nthawe zinango isepano timbadekana kukhala mu nyumba ing’ono maninge, yomwe yenze ilibe olo kozinya. Inepano nibadekana kugulisapomwe vinthu vangu vizinji vomwe nimbachosera mafoto, chomwe chenze chinthu choshupa kuchichita. Inepano mpakana nimbalira pomwe nimbagulisa vinthu vangu vochosera mafoto. Koma ninge Sara nkazi wa Abulahamu, nidatsimikiza kusanyang’ana m’mambuyo.” (Aheb. 11:15) Manje ko iwo manjeuno abvatani akaganizira vose vomwe adachita? Robyn ankupitiriza kunena kuti: “Isepano tikhala okondwa maninge pakudziwa kuti tinkumupasa Yahova vose vomwe tinavo. Tikambaphata basa mu gulu ya Yahova tikwanisa kuwona momwe moyo udzakhalire mu dziko inyowani.” Mwamuna wake ankubverananavo iye adanena kuti: “Isepano tikhala okondwa pakudziwa kuti tinkupereka mphanvu zathu zose na moyo wathu wose pakutumikira Yahova.”

 ¹⁶ Onani chitsanzo chinango chomwe chinkuwonesa ubwino wathu ndawa yotewedza malangizo ya Yahova. Pomwe adamaliza shikola, Marcia adaganiza votewedza malangizo yomwe adatambira ya kuchita upainiya. (Mat. 6:33; Aro. 12:11) Iye ankunena kuti: “Nenze nidawina mwayi wakuti nikapfunzire pa universidade kwa magole yanayi koma nimbafuna kuchita vizinji pakutumikira Yahova, ndawa ya vimwevi nidasalula kuchita kosi ya basa zamanja na kupfunzira basa zinango zomwe zidakanithandiza pa upainiya wangu. Mwechi chenze chosalula chabwino maninge pa moyo wangu. Manjeuno ndine mpainiya ndipo ndandanda yangu yochitira vinthu inithandiza kuti nimbathandize pa Beteli, komasoti kukhala wokondwa na mautumiki yanango.”

17. Ko ni maphindu yaponi yomwe tikhala nayo tikambatewedza malangizo ya Yahova? (Yesaya 48:17, 18)

¹⁷ Nthawe zinango gulu yathu itipasa malangizo yomwe yatiteteza. Mwakulinganiza, tichenjezewa kuipa kwa kukonda kobiri na vinthu vinango voipa vomwe vingatichitise kuleka kutewedza malangizo ya Yahova. Tikambatewedza malangizo mwaya, isepano tingakwanise kuwona ubwino wotewedza malangizo ya Yahova. Isepano tingakhale na chikumbuntima chabwino na kupewa mabvuto yazinji. (1 Tim. 6:9, 10) Kuchita mwevi kungatithandize kuti titumikire Yahova na ntima wathu wose ndawa palibe chilichose mu dziko iyi chomwe chingatichitise kukhala okondwa, wantendere komasoti okhutira.—Werengani Yesaya 48:17, 18.

18. Ko ndawa chani imwepo ndimwe otsimikiza kutewedza malangizo ya Yahova?

¹⁸ Mosakayika, Yahova apitirize kuphatisa basa amuna mwawa mpakana mu chisautso chikulu komasoti pa nthawe ya utongi wa Yesu wa magole 1000. (Sal. 45:16) Ko isepano tidzapitirize kubvera malangizo mwaya podiya kuti tingafunike kuchinja vinthu vinango? Vidzakhale vosashupa kubvera malangizo ya Yahova peno kuyambira manjeuno tinkubvera malangizo yomwe ankutipasa. Ndawa ya mwevi tichadekana nthawe zose kupitiriza kutewedza malangizo ya Yahova. Mwevi vinkuphatanidza malangizo yose yomwe iye atipasa pakuphatisa basa abale omwe iye wawasalula kuti atitsogolere. (Yes. 32:1, 2; Aheb. 13:17) Tikambabvera ntsogoleri wathu waungwiro Yahova, isepano tidzamuthembe kuti adzatipulumuse ku bvuto iliyose nakuti tidzapitirize kukhala azishamwali wake mpakana kalekale mu dziko inyowani.