Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 6

Baibolo itifotokozera momwe Yahova alili

Baibolo itifotokozera momwe Yahova alili

Nemba m’bukhu mawu yose yomwe nikukuuza.’ —YER. 30:2.

NYIMBO NA. 96 Buku la Mulungu Ndi Chuma

VOMWE TIPFUNZIRE a

1. Ndawa chani imwepo mutembeja mwayi wokhala na Baibolo?

 TIKUTEMBEJA maninge Yahova ndawa yotipasa Baibolo. Tinkulewa teno ndawa itipasa malangizo yabwino yomwe yatithandiza kulimbana na mabvuto yomwe tinkugumana nayo ntsiku zino. Itithandiza pomwe kukhala na chidikhiro chabwino chakutsogolo. Ndipo m’Baibolo momu Yahova adafotokoza vinthu vizinji vomwe vitithandiza kudziwa bwino makhalidwe yake. Tikambaganizira makhalidwe yake yabwino mwayo, tifikiwa pamoyo ndipo tilimbikisiwa kukhala paushamwali wabwino na Mulungu wathu.—Sal. 25:14.

2. Ko Yahova adaphatisa basa njira ziponi kuti wanthu amudziwe?

2 Yahova afuna kuti wanthu amudziwe. Kalekale pakufuna kuti wanthu amudziwe bwino angaphatisa basa maloto, masomphenya ndipo mpakana ambatumiza angelo. (Num. 12:6; Mac. 10:3, 4) Adakati vomwe angelo adafotokoza, maloto na masomphenya vilibe kunembewa, tidakakwanisalini kuvidziwa. Yahova adauza amuna kuti ‘anembe mawu m’bukhu’ yake kuti tikwanise kumudziwa bwino. (Yer. 30:2) Pakuti ‘Mulungu chaiye achita vabwino vokhavokha,’ tinashuwa kuti njira yomwe iye adaphatisa basa kuti timbayankhule naye itithandiza maninge.—Sal. 18:30.

3. Ko Yahova adachita chani kuti Mawu yake yasungike? (Yesaya 40:8)

3 Lewengani Yesaya 40:8. Mawu ya Mulungu yakhala yankutsogolera amuna na akazi omwe akutumikira Mulungu mokhulupirika. Ko vimwevi vinkukwanisika tani pakuti Mawu ya Mulungu yambanembewa pa vinthu vosadiza kudzongeka ndipo kulibe mpukutu woyambirira? Vidakwanisika ndawa yakuti Yahova adachitisa kuti amuna akopere Malemba yake yopatulika. Podiya kuti wanthu okopera mwawa enze ochimwa, adachita vinthu mosamala maninge. Mwakulinganiza, munthu munango wodziwa bwino Malemba ya Chiheberi, adanemba kuti: “Palibe pomwe bukhu yakale yomwe idanembewa mosamala maninge kuposha Baibolo.” Podiya kuti pokopera ambaphatisa basa vinthu vomwe vidizalini kudzongeka ndipo omwe adakopera enze ochimwa, ndise otsimikiza kuti mawu yomwe tiyawerenga m’Baibolo ntsiku zino, ni yochokeradi kwa Yahova.

4. Ko tikambirane chani munkhani ino?

4 Yahova atipasa ‘mphaso iliyose yabwino na yangwiro.’ (Yak. 1:17) Ndipo Baibolo ili mugulu ya mphaso zabwino zomwe Yahova atipasa. Munthu akatipasa mphaso, ndiye kuti atidziwa bwino ndipo ankuzindikira vomwe tinkusowa. Yahova pakutipasa Baibolo vikuwoneseratu kuti atidziwa bwino ndipo ankuzindikira vomwe tinkusowa. Munkhani ino, tikambirane momwe Baibolo ichafotokozera makhalidwe yatatu ya Yahova yomwe ni nzeru, chilungamo na chikondi. Naboni manje tikambirane momwe Baibolo ichawonesera kuti Mulungu ni wanzeru.

MOMWE BAIBOLO IWONESERA KUTI MULUNGU NI WANZERU

5. Ko Baibolo iwonesa tani kuti Mulungu ni wanzeru?

5 Yahova adziwa bwino kuti tifunika malangizo yake. Ndipo Baibolo yomwe ni mphaso yochokera kwa iye, ina malangizo yazinji yanzeru. Malangizo ya m’Baibolo yankuthandiza maninge wanthu. Baibolo ina mphanvu yochinja moyo wa wanthu. Padandoti Mose wanemba mabukhu yoyambirira ya m’Baibolo, adauza Aizirayeli omwe enze atumiki wa Mulungu kuti: ‘Ayi kuona ninge mawu mwaya yalibe basa kwa imwe, ndawa mawu mwaya ndiwo moyo wanu.’ (Deut. 32:47) Omwe angaphatisa basa Malemba mwaya angakhala okondwa pamoyo wawo. (Sal. 1:2, 3) Podiya kuti Baibolo idanembewa kalekale idakali na mphanvu yochinja moyo wa wanthu. Mwakulinganiza, pa jw.org pa ndandanda ya nkhani za Chichewa zakuti Baibulo Limasintha Anthu mungagumanepo nkhani za wanthu oposha 50 zomwe zititsimikizira kuti Baibolo idakali na mphanvu ‘zochinja wanthu omwe aikhulupirira.’—1 Ates. 2:13.

6. Ndawa chani tinganene kuti palibe bukhu inango yomwe ingalingane na Baibolo?

6 Palibe pomwe bukhu inango yomwe ingalingane na Baibolo. Ndawa chani tinkulewa tene? Ndawa yakuti Yahova yemwe ni munichiro wa bukhu mweyi, ana mphanvu maninge, angafelini ndipo ana nzeru zizinji. Ntsiku zino wanthu apitiriza kuwerenga mabukhu podiya kuti yemwe adayanemba adafa kale. Koma nzeru za m’mabukhu mwaya zimala basa pakapita nthawe. Koma malangizo ya nzeru ya m’Baibolo, yamalalini basa ndipo yapitiriza kuthandiza wanthu podi papite nthawe. Tikambawerenga bukhu yabwino mweyi na kuganizira vatapfunzira, Yahova atipasa mphanvu ya mzimu wake kuti tipitirize kuwona momwe tingaviphatisire basa pamoyo wathu. (Sal. 119:27; Mal. 3:16; Aheb. 4:12) Inde Yahova yemwe ni munichiro wa Baibolo ni wokonzeka kukuthandizani. Ndipomwapa, naboni timbawerenge Baibolo nthawe zose!

Ko Baibolo idabveranisa tani wanthu wa kalekale ndipo inkutibveranisa tani ntsiku zino? (Onani ndime 7-8)

7. Ko Baibolo idathandiza tani atumiki wa Mulungu wakalekale kuti akhale obverana?

7 Chinthu chinango chomwe chikuwonesa kuti m’Baibolo mulidi nzeru zochokera kwa Mulungu, ni kuwona momwe inkuthandizira atumiki wake kukhala obverana. Padandoti Aizirayeli angena mudziko Yopolomisiwa iwo adaikhiwa m’madera yosiyanasiyana. Anango adayamba kuphata basa yakupha ntsomba, kuweta ng’ombe ndipo anango ambaphata basa ya ulimi. Vimwevi vidakachitisa kuti akambapitiriza kukhala malo yabodzi na yabodzi mwayo, osati ambaikhire nzeru Aizirayeli anzawo omwe enze m’madera yanango. Koma Yahova adachita makonzedwe kuti Aizirayeli ambasonkhane pabodzi nthawe na nthawe kuti ambawerengere pabodzi Mawu yake. (Deut. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Ndoganizani momwe Aizirayeli angabvera akagumana na anzawo azinji ochokera m’madera yosiyanasiyana! Mwanjira mweyi Yahova ambawathandiza kuti akhale obverana. Patsogolo pake paudandoti mpingu wa Chikhrisitu wakhazikisiwa, mwenze amuna na akazi omwe ambayankhula viseweredwe vosiyanasiyana, adakula mosiyanasiyana ndipo anango enze osauka anango olemera. Koma iwo adakwanisa kutumikira Mulungu mobverana ndawa yakuti ambakonda Malemba. Wanthu womwe adayamba kutumikira Mulungu adakabvesa Malemba pokhapokha akambasonkhana na anzawo.—Mac. 2:42; 8:30, 31.

8. Ko Baibolo inkubveranisa tani atumiki wa Yahova ntsiku zino?

8 Mulungu wathu wanzeru ankupitiriza kupfunzisa wanthu wake pakuphatisa basa Baibolo kuti akhale obverana. Bukhu mweyi ina malangizo yabwino maninge yomwe yatithandiza kukhala pa ushamwali na Yahova. Nthawe na nthawe tisonkhana pabodzi pa misonkhano ya mpingu, yadera na yachigawo kuti tibve kuwerengewa kwa Malemba kufotokozerewa mwatingaphatisire basa na kubvesera nkhani zolimbikisa. Baibolo ikukwanirisa pomwe cholinga cha Yahova chakuti atumiki wake ‘ambamutumikire mobverana.’—Zef. 3:9.

9. Ko munthu afunika kukhala na khalidwe iponi kuti aibvese Baibolo? (Luka 10:21)

9 Onani pomwe chinthu chinango chomwe chikuwonesa kuti Yahova ni wanzeru. Iye adachitisa kuti Mawu yake yanembewe munjira yakuti omwe angayabvese ni wanthu odzichepesa basi. (Lewengani Luka 10:21.) Wanthu padziko yose awerenga Baibolo. Munthu munango wopfunzira maninge, adalewa kuti: “Baibolo sikuti yandokhala bukhu yomwe wanthu azinji angakwanise kuiwerenga, koma ni bukhu yomwe ifunika kuwerengewa mosamala.” Koma wanthu odzichepesa wokha ni womwe achakwanisa kubvesa vomwe apfunzira.—2 Akor. 3:15, 16.

10. Nchani pomwe chikuwonesa kuti m’Baibolo muli nzeru za Yahova?

10 Onani pomwe njira inango yomwe itithandiza kugumana nzeru za Yahova m’Baibolo. Sikuti Yahova aphatisa basa Malemba pakufuna kutipfunzisa ninge gulu basi, koma kuti atipfunzise pomwe patekha na kutilimbikisa. Azinji ise tikambawerenga Baibolo tiona kuti Yahova atiikhira nzeru maninge. (Yes. 30:21) Ko ni kangasi pamudagumana na bvuto nkuwerenga vesi yomwe mudawona ninge kuti idanemberewa imwepo? Vimwevi vinkuchita kuwoneseratu kuti Baibolo idanembewa kuti imbakwanise kuthandiza wanthu wose. Manje vidakwanisika tani kuti m’Baibolo mukhale malangizo yokuthandizani maninge? Vimwevi vidakwanisika ndawa yakuti idachokera kwa Mulungu wathu wanzeru.—2 Tim. 3:16, 17.

MOMWE BAIBOLO IWONESERA KUTI MULUNGU NI WACHILUNGAMO

11. Ko Mulungu adawonesa tani kuti alibe tsankho panthawe yomwe Baibolo inganembewa?

11 Khalidwe inango ya Yahova ni chilungamo. (Deut. 32:4) Kuti munthu akhale wachilungamo, afunika kupewa tsankho ndipo Yahova ni momwe alili. (Mac. 10:34, 35; Aro. 2:11) Chinthu chomwe chikuwonesa kuti iye alibe tsankho, ni chiyankhulo chomwe iye adaphatisa basa pa kunemba Baibolo. Mabukhu yoyambirira 39 ya m’Baibolo, yadanembewa mu Chiheberi chomwe atumiki wake angachibvesa bwino pa nthawe mweyo. Koma pakudzafika mu nthawe ya Akhrisitu oyambirira, Chigiriki ndicho chingaphatisiwa basa maninge. Ndipomwapa, mabukhu yanango yokwana 27 ya m’Baibolo yadanembewa mu chiseweredwe mwechi. Yahova afunalini kuti Mawu yake yambakhale mu chiseweredwe chomwe wanthu angakwaniselini kuchibvesa. Ntsiku zino wanthu othamingira 8 bilhões ayankhula viseweredwe vosiyanasiyana. Manje wanthu azinji tene angakwanise tani kupfunzira va Yahova?

12. Ko lemba ya Danieli 12:4 ikukwanirisika tani ntsiku zomalizira zino?

12 Pakuphatisa basa mneneri Danieli, Yahova adapolomisa kuti nthawe yakumapeto, ‘wanthu adzadziwe vizinji vazedi’ kuchokera m’Baibolo. (Lewengani Danieli 12:4.) Njira ibodzi yomwe inkuthandiza kuti wanthu adziwe vizinji, ni kutsumbudzulira mabukhu, Baibolo na kuyadinda nkuyatumiza padziko yose. Wanthu azinji akutsumbudzulirambo mabukhu yazinji na kuyadinda, koma atumiki wa Yahova ndiwo atsumbudzulira ma Baibolo yazinji mu viseweredwe voposha 240 ndipo iwo atsumbudzulira Baibolo yose panango mbali yake chabe nkumbapasa wanthu fovolo. Vimwevi vithandiza kuti abve ‘ntontholo wabwino wa Ufumu’ mapeto yakanati yafika. (Mat. 24:14) Mulungu wathu wachilungamo ankupereka mwayi kwa wanthu azinji kuti awerenge Mawu yake mpakana amudziwe. Iye wachita vimwevi ndawa yakuti atikonda maninge.

MOMWE BAIBOLO IWONESERA KUTI MULUNGU NI WACHIKONDI

13. Ko Baibolo ikuwonesa tani kuti Yahova ni wachikondi? (Yohane 21:25)

13 Baibolo itifotokozera kuti khalidwe ikulu ya Mulungu ni chikondi. (1 Yoh. 4:8) Ndowonani vomwe Mulungu adasaina kuti vinembewe m’Baibolo na vinango vomwe adasaina kuti osati vinembewe. Iye adawonesesa kuti mwanembewa vinthu vokwana votithandiza kukhala naye paushamwali, kukhala na moyo wokondwa manjeuno na kudzatambira moyo wosapera kutsogolo. Koma ndawa yakuti Yahova atikonda maninge, adawona kuti vingakhalelini bwino kuti panembewe vinthu vomwe tingakwaniselini kuvitewedza.—Lewengani Yohane 21:25.

14. Ko vomwe Mulungu adasaina kuti vinembewe m’Baibolo vinkutitsimikizira tani kuti atikonda maninge?

14 Yahova adawonesa pomwe kuti ni wachikondi pakuyankhula nase munjira yomwe ichitisa kuti tilemekezeke. M’Baibolo, iye alibe kudzadzamo malamulo yofotokozeratu vomwe tichadekana kuchita na vomwe tifunikalini kuchita. Koma iye aphatisa basa mbiri ya atumiki wake wakale, maulosi na malangizo yabwino yomwe yatithandiza kusalula vochita mwanzeru. Vimwevi vitithandiza kuti timbakonde Mulungu mwakufuna kwathu.

Ndawa chani tichadekana kuganizira momwe Yahova adachitira vinthu na wanthu wake wa kalekale? (Onani ndime 15)

15. (a) Ko Baibolo iwonesa tani kuti Yahova atiikhira nzeru maninge? (b) Ko kamtsikana, m’bale wachilumbwana na mulongo wachikulire watinkuwona pafoto apa, aliyese akuganizira munthu mponi wotomolewa m’Baibolo? (Gen. 39:1, 10-12; 2 Maf. 5:1-3; Luka 2:25-38)

15 Baibolo iwonesa kuti Yahova atiikhira nzeru maninge. Tinkulewa teno ndawa yakuti mudanembewa mbiri za wanthu womwe angabvambo ninge isepano. Tiphindula maninge na mbiri za wanthu mwawa ndawa yakuti iwo ‘enzembo ninge isepano.’ (Yak. 5:17) Ndipo chofunika maninge nchakuti tikambawona momwe Yahova adachitira vinthu na wanthu mwawa, tibvesa kuti ‘Yahova ni wachikondi maninge na wachifundo.’—Yak. 5:11.

16. Ko tikambawerenga m’Baibolo nkuwona momwe Yahova adachitira na wanthu womwe adaphonyesa vinthu, tipfunzira kuti iye ni wotani? (Yesaya 55:7)

16 Onani pomwe chinthu chinango chomwe Baibolo ikufotokoza chomwe chikutitsimikizira kuti Yahova atikondadi. Malemba yatitsimikizira kuti Mulungu atisiyalini tikaphonyesa vinthu. Aizirayeli ambamuphonyera Yahova nthawe na nthawe, koma akalapa Yahova ambawakhululukira. (Lewengani Yesaya 55:7.) Akhrisitu oyambirira adawonambo kuti Yahova awakondadi maninge. Mouziriwa, mtumi Paulo adalimbikisa Akhrisitu anzake kuti ‘akhululukire’ mwamuna munango yemwe adachita tchimo ikulu koma nkulapa. (2 Akor. 2:6, 7; 1 Akor. 5:1-5) Vimwevi vikuwoneseratu kuti Yahova awasiyalini atumiki wake so ndawa yakuti aphonyesa vinthu. Koma awapfunzisa mwachikondi ndipo awakumbira kuti asiye kuchita voipa. Iye adachita vimwevi na wanthu wakalekale ndipo ankupolomisa kuchita vibodzibodzi na wanthu wa ntsiku zino.—Yak. 4:8-10.

MUMBAWONE KUTI MAWU YA MULUNGU NI ‘MPHASO YABWINO’

17. Ndawa chani tingalewe kuti Baibolo ni mphaso yabwino maninge?

17 Yahova watipasa mphaso yabwino maninge. Ndawa chani tingalewe kuti mawu yake ni mphaso yabwino? Tinkulewa teno ndawa yakuti munkhani ino tapfunzira kuti Baibolo iwonesa kuti Mulungu ni wanzeru, wachilungamo na wachikondi. Baibolo iwonesa kuti Yahova afuna kuti timudziwe bwino. Iye ankufunisisa kuti tikhale azishamwali wake.

18. Ko tingawonese tani kuti tinkutembeja Yahova ndawa yotipasa ‘mphaso yabwino’ ya Baibolo?

18 Osati timbayebwe kuti Baibolo ni ‘mphaso yabwino’ yochokera kwa Mulungu. (Yak. 1:17) Ndipomwapa, naboni tipitirize kutembeja ndawa yopasiwa Baibolo. Tingawonese kuti tinkutembeja tikambaitengera siriyasi nkhani yowerenga Malemba mwaya na kuyaganizira. Tikachita teno, Yahova adzadalise khama yathu ndipo ‘tidzamudziwe bwino.’—Miy. 2:5.

NYIMBO NA. 98 Malemba Anauziridwa ndi Mulungu

a Baibolo itithandiza kukhala paushamwali na Yahova. Ko bukhu mweyi ingatithandize tani kudziwa kuti Mulungu ni wanzeru, wachilungamo na wachikondi? Vomwe tichapfunzira vingatithandize kuti timbatembeje maninge Mawu ya Mulungu na kutsimikiza kuti iyo ni mphaso yochokeradi kwa Ababa wathu wakudzulu.