1. Ko azibereki afuna chani kwa wana wawo?

 AZIBEREKI, tinashuwa kuti mudziwa vomwe vingathandize wana wanu kuti amudziwe na kumukonda Yahova. Koma Yahova awonekalini, manje ko imwepo mungawathandize tani wana wanu kudziwa kuti Yahova ni chaiye ndipo ni vokwanisika kumufenderera?—Yak. 4:8.

2. Ko azibereki angapfunzise tani wana wawo makhalidwe ya Yahova?

² Njira ibodzi yodekana maninge yothandizira wana wanu kupfunzira va Yahova, ni kupfunzira nawo Baibolo. (2 Tim. 3:14-17) Baibolo yokha ilewa njira zinango zomwe zingathandize wachilumbwana kupfunzira va Yahova. Pa lemba ya Miyambo, baba ankukumbusa mwana wake kuti ayi kuyebwa makhalidwe ya Yahova, yomwe yawoneka bwino mu chilengedwe. (Miy. 3:19-21) Tikambirane momwe azibereki angaphatisire basa chilengedwe pakuthandiza wana wawo kupfunzira vizinji va makhalidwe ya Yahova.

3. Ko azibereki angathandize tani wana wawo kudziwa vizinji va makhalidwe ya Yahova?

³ Baibolo ilewa kuti makhalidwe ya Mulungu yosawoneka ‘yankuwoneka bwino kuyambira pomwe dziko idalengewa, makhalidwe mwaya yankuwoneka kuchokera pa vomwe iye adalenga.’ (Aro. 1:20) Azibereki azinji akonda kupatula nthawe kucheza na wana wawo. Panthawe mweyi, akhala namwayi wokambirana nawo va makhalidwe yodabwisa ya Yahova pakuphatisa basa ‘vinthu vomwe adalenga.’ Naboni manje tiwone momwe azibereki angatewedzerere chitsanzo cha Yesu pa nkhani mweyi.

4. Ko Yesu adaphatisa tani basa chilengedwe pakupfunzisa opfunzira wake? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Onani momwe Yesu adaphatisira basa chilengedwe pakupfunzisa  opfunzira wake. Nthawe inango iye adawakumbira kuti aganizire va makhwangwala na mafololi ya mthengo. (Lewengani Luka 12:24, 27-30.) Yesu adakaphatisa basa vinyama panango miti yaliyose, koma iye adasalula mbalame ibodzi na khaindi ibodzi ya mafololi ndawa yakuti opfunzira wake ambavidziwa bwino vinthu vimwevi. Nivodziwikiratu kuti panthawe mweyi opfunzira ambaziwoneratu mbalame zikumbululuka na kuwona pomwe mafololi pafupi na iwo. Tingaganizire pomwe kuti Yesu ambalata vinthu vimwevi pomwe angayankhula nawo. Ko Yesu adachita chani pambuyo pakuti wafotokoza chitsanzo chimwechi? Iye adawapfunzisa mpfundo ibodzi yodekana maninge yolewa va kupereka mosaumira na kukoma ntima kwa Ababa wathu wakudzulu, yomwe ni yakuti: Yahova adzadyese na kusamalira atumiki wake okhulupirika, ninge momwe iye achachitira na akhwangwala komasoti mafololi yakuthengo.

5. Ko ni chinthu chiponi m’chilengedwe chomwe azibereki angaphatisire basa pakupfunzisa wana wawo va Yahova?

⁵ Azibereki, mukambapfunzisa wana wanu, ko mungatewedzere tani chitsanzo cha Yesu? Mungawafotokozere vinthu vinango va mchilengedwe vomwe muvikonda maninge, panango chinyama na miti vomwe muvikonda. Pakuchita vimwevi, afotokozereni momwe vinthu vimwevi vinkuwonesera makhalidwe ya Yahova. Pamwapo mungamubvunze mwana wanu kuti ni nyama iponi panango miti yomwe iye aikonda maninge. Mukambaphatisa basa chinthu chinango cha mchilengedwe chomwe iye achikonda, vidzakhale vosashupa kuti abvesere mwachidwi mukambalinganiza chinthu chimwecho na makhalidwe ya Yahova.

6. Ko tingapfunzire chani pa chitsanzo cha amayi wa Christopher?

⁶ Ko azibereki angafunike kupatula nthawe yoganizira va chinyama na miti akanati kuyankhula na wana wawo kuti awapfunzise va Yahova? Neye, nivosafunika maninge. Yesu alibe kufotokoza vose va momwe makhwangwala yachadyera na momwe mafololi yachakulira. Nishuwadi kuti wana wanu nthawe zinango angafune kudziwa vizinji va chilengedwe cha Yahova, koma mawu yosashupa panango kumubvunza mbvunzo vingakhale vokwana kuti mwana wanu abvese vomwe munkufuna kumupfunzisa. M’bale munango dzina yake Christopher akumbukira panthawe yomwe wenze mwana. Iye adati: “Amayi wangu ambafotokoza vinthu vosashupa kwa ine na azibale wangu kuti timbachite chidwi maninge na chilengedwe. Mwakulinganiza, patingafamba pafupi na mapiri yanango, iwo ambalewa kuti: ‘Onani kukula kwa mapiri aya, iyo ni yokhuza maninge! Yahova ni wodabwisa maninge, n’tenolini?’ Patimbafamba pafupi na nyanja, iwo ambalewa kuti: ‘Onani mphanvu ya mabimbi aya! Nishuwadi, mphanvu za Yahova ni zodabwisa.’” Christopher adati: “Vinthu vomwe ambalewa venze vosashupa, koma vimbatichitisa kuganiza.”

7. Ko mungawapfunzise tani wana wanu kuti ambachite chidwi na chilengedwe?

⁷ Pomwe wana wanu ankukula, mungawapfunzise kuti ambaganizire va chilengedwe na kupfunzira makhalidwe ya Yahova. Mwakulinganiza, mungasalule chinthu chinango cha m’chilengedwe nkuwabvunza kuti: ‘Ko vimwevi vinkukupfunzisani chani va Yahova?’ Imwepo mungadabwe ndipo mungakomedzewe maninge mukabva vomwe iwo ankuganiza.—Mat. 21:16.

8. Ko azibereki wachiizirayeli enze na mwayi uponi akambafamba mu ‘msewu’?

⁸ Azibereki wachiizirayeli ambadekana kupfunzisa wana wawo va lamulo ya Yahova akambafamba ‘mu msewu.’ (Deut. 11:19) Mudziko ya Izirayeli mwenze misewu yazinji ndipo venze vokwanisika kuwona makhaindi yazinji ya vinyama na mafololi. Aizirayeli akambafamba m’misewu  mweyi pabodzi na mabanja yawo, iwo enze nampata wouza wana wawo va chilengedwe cha Yahova. Imwembo azibereki mungaphatisembo basa mipata ninge mweyi pakupfunzisa wana wanu va chilengedwe. Onani momwe azibereki anango adachitira vimwevi.

9. Ko imwepo mwapfunzira chani kuchokera kwa Punitha na Katya?

⁹ Mayi munango dzina yake Punitha, yemwe akhala mu thaundi ikulu ku Índia adati: “Wachibale wathu anango akhala ku mamiyi kutali. Tikayenda kukawazungira, tiphatisa basa mwayi moyu kupfunzisa wana wathu va chilengedwe chodabwisa cha Yahova. Ine nazindikira kuti wana wathu akonda maninge chilengedwe cha Yahova akakhala kutali na thaundi ikulu na misewu yomwe mufambafamba wanthu azinji.” Vikhala vosashupa kuti wana ayebwe nthawe zomwe adayenda na azibereki wawo kukawona malo yokhuza ya chilengedwe. Mulongo munango dzina yake Katya wa ku Moldávia, adalewa kuti: “Vomwe nikumbukira maninge pa umwana wangu ni nthawe zomwe nimbayenda na azibereki wangu kutali na thaundi. Ninkutembeja maninge azibereki wangu ndawa adanipfunzisa kuyambira nili mwana kuganizira vomwe Yahova adalenga na kukwanisa kumudziwa bwino ndawa ya chilengedwe chake.”

10. Ko azibereki angachite chani peno ni voshupa kuyenda kutali na thaundi? (Onani bokosi yakuti “ Vomwe vingathandize azibereki.”)

¹⁰ Manje ko tani peno imwepo na banja yanu ni voshupa kuyenda kutali na thaundi? M’bale munango yemwe akhala ku Índia dzina yake Amol, adati: “Komwe nichakhala tichadekana kuphata basa nthawe ikulu maninge ndipo kuti tichite ulendo kuyenda kutali na thaundi vifunika kobiri zizinji maninge. Olo viri teno, tikwanisa kuwona chilengedwe cha Yahova tikayenda kumalo yosungira vinyama panango tikakhala pavaranda ya nyumba za m’dzulu.” Panango pafupi na nyumba yanu, imwepo mungakhale na malo yomwe mungawonese wana wanu vinthu va m’chilengedwe. (Sal. 104:24) Nivosakaikisa kuti imwepo  mungagumane mbalame, tulombo, miti na vinthu vinango vizinji. Karina wa ku Alemanha, adati: “Amayi wangu akonda mafololi ndipo nili mwana tikambayenda kukazunga ambaniwonesa mafololi yomwe angakonda.” Imwepo azibereki mungakwanisembo kuphatisa basa mavidiyo na mabukhu ya gulu yathu kuti mukwanise kupfunzisa wana wanu. Viribe basa na komwe muchakhala, imwepo mungakwanise kupfunzisa wana wanu kuganizira va chilengedwe cha Yahova. Naboni manje tiwone makhalidwe yanango ya Yahova yomwe imwepo mungapfunzise wana wanu kuganizira va Yahova.

11. Ko azibereki angathandize tani wana wawo kubvesesa chikondi cha Yahova chomwe anancho kwa ise?

¹¹ Kuti muthandize wana wanu kubvesesa va chikondi cha Yahova, mungawawonese momwe vinyama vichasamalilira wana wawo. (Mat. 23:37) Imwepo mungawawonese pomwe vinthu vinango vosiyanasiyana vomwe Yahova adalenga kuti timbakondwe navo. Karina yemwe tamutomola kale, adalewa kuti: “Tikambafamba na amayi wangu, iwo ambanilimbikisa kuganizira kuti fololi iliyose ni yofunika na kuwona kukhuza kwake komwe kuwonesa chikondi chomwe Yahova alinacho kwa ise. Mpakana manje ninyang’ana na kuganizira mafololi na makhaindi yake yosinasiyana. Vimwevi vinichitisa kukumbukira kuti Yahova atikonda.”

12. Ko azibereki angathandize tani wana wawo kubvesesa kuti Yahova ni wanzeru? (Salimo 139:14) (Onani pomwe foto.)

¹² Thandizani wana wanu kubvesesa kuti Yahova ni wanzeru. Yahova ni wanzeru maninge kuposha aliyese. (Aro. 11:33) Mwakulinganiza, imwepo mungalewe va madzi momwe yachayendera kudzulu kukonzeka mitambo ndipo mitambo mwayo yafambafamba mosashupa. (Yobu 38:36, 37) Imwepo mungalewe pomwe momwe Yahova adakonzera thupi yathu modabwisa. (Lewengani Salimo 139:14.) Onani vomwe m’bereki munango dzina yake Vladimir adalewa. Iye adati: “Nthawe inango mwana wathu adagwa na njinga ndipo adapwetekeka. Pazidamala ntsiku zinganani, chilonda chile chidapola. Ine na nkazi wangu tidamuuza kuti Yahova adakonza thupi yathu kuti imbadzikonze yokha. Tidamuuza kuti vimwevi vichitikalini na vinthu vomwe wanthu akonza. Mwakulinganiza, karo ikwanisalini kudzikonza yokha ikadzongeka. Vimwevi vidathandiza mwana wathu kubvesesa nzeru za Yahova pakukonza moyo.”

13. Ko azibereki angathandize tani wana wawo kubvesa kuti Yahova ni wamphanvu? (Yesaya 40:26)

¹³ Yahova atiuza kuti timbanyang’ane kudzulu na kuganizira mphanvu zake zodabwisa zomwe ni zodekana kuti chilengedwe chipitirize kukhala mwadongosolo. (Lewengani Yesaya 40:26.) Mungathandize pomwe wana wanu kuti ambanyang’ane kudzulu nakuti ambapatule nthawe kuganizira vomwe wawona. Mulongo munango dzina yake Tingting wa ku Taiwan, akumbukira vinthu vinango panthawe yomwe wenze mwana. Iye adati: “Nthawe inango amayi adanitenga kuyenda kumalo yanango. Pakuti tenze kutali na maluju ya m’nthaundi, nidakwanisa kuwona nyenyezi usiku. Vimwevi vidachitika panthawe yomwe nimbapanikizika kushikola ndipo nimbadziwalini kuti nikwanise kupitiriza kutumikira Yahova mokhulupirika. Amayi adaphatisa basa mpata moyu kuti anithandize kuganizira va mphanvu za Yahova zomwe adaphatisa basa pakulenga nyenyezi zose. Ndipo adanikumbusa pomwe kuti Yahova angakwanise kuphatisa pomwe basa mphanvu zimwezo pakunithandiza kulimbana na mabvuto yaliyose. Paulendo moule, pambuyo pakuti nawona na kuganizira chilengedwe, nidabwerera nili wotsimikiza kulimbisa chikondi changu kwa Yahova na kumutumikira mpakana kalekale.”

14. Ko azibereki angaphatise tani basa chilengedwe kuthandiza wana wawo kuwona kuti Yahova ni Mulungu wokondwa?

¹⁴ Chilengedwe cha Yahova chiwonesa kuti iye ni Mulungu wokondwa. Akatswiri adawona kuti vinyama vizinji vikonda kusenzeka, kuphatanidzapo mbalame na ntsomba. (Yobu 40:20) Ko imwepo mudawonako kale mwana wanu ankukondwa pomwe ankuwona kanyama kankusenzeka? Panango iye adawona kamphaka kankusenzeka na kabola, panango tuwana twambwaya tunkulumana matu. Paulendo unango mukadzawona mwana wanu ankukondwa pakuwona masenzeka ya tunyama, mudzaphatise basa mpata muyo kumukumbusa kuti Yahova ni Mulungu wokondwa.—1 Tim. 1:11.

15. Ko nchani chomwe chingathandize azibereki kudziwa vomwe wana wawo ankukumbuka? (Miyambo 20:5) (Onani pomwe foto.)

¹⁵ Nthawe zinango, azibereki angashupike kuthandiza wana wawo kuti ambamasuke nawo. Nthawe zinango vingadekane kuchita khama  kuti mupatule nthawe kucheza na wana wanu kuti afotokoze vomwe ankuganiza. (Lewengani Miyambo 20:5.) Azibereki anango azindikira kuti kucheza na wana wawo va chilengedwe kwawathandiza maninge. Ndawa chani? Ndawa yakuti nthawe mweyi wose akhala omasuka ndipo pakhala palibe chosokoneza. Baba munango dzina yake Masahiko wa ku Taiwan, adalewa kuti: “Ine na nkazi wangu tikayenda kumalo yanango nkumbafamba m’mapiri panango mbali mwa nyanja, wana wathu akhala omasuka maninge. Pamwapo, vikhala vosashupa kucheza nawo na kudziwa vomwe ankuganiza.” Katya watatomola kale, adalewa kuti: “Nthawe zizinji nikachoka kushikola amayi ambanitenga kuyenda nane kumalo yosungirako vinyama yomwe yenze pafupi. Yenze nthawe yokomedza maninge, yomwe kwa ine venze vosashupa kuti niwauze vomwe vinkunichitikira kushikola na vomwe vinganikhumudwisa.”

16. Ko mabanja yangakhale tani yomasuka na yokondwa yakambaphatisa basa chilengedwe cha Yahova?

¹⁶ Banja ikambapatula nthawe yoganizira va chilengedwe, wose akhala omasuka komasoti okondwa maninge. Vimwevi vichitisa kuti banja ikhale yobverana. Ninge momwe Baibolo ichalewera kuti pali ‘nthawe yoseka’ na nthawe yovina.’ (Mla. 3:1, 4) Yahova adalenga malo yokhuza maninge padziko yapasi pano kuti timbathamange, kunyaya m’madzi, kusenzeka na kuchita vinthu vinango vomwe tivikonda. Mabanja yazinji yakonda kuyenda kumamiyi, kumapiri na kunyanja. Wana anango akonda kuthamanga na kusenzeka kumalo yosungirako vinyama, kunyang’ana vinyama panango kunyaya m’madzi. Pana mipata yazinji yatingakhale nayo yowona na kuganizira chilengedwe cha Yahova na vose vomwe adalenga!

17. Ndawa chani azibereki achadekana kuthandiza wana wawo kuti ambakondwe na chilengedwe cha Yahova?

¹⁷ Mu dziko inyowani, azibereki na wana adzakondwe na chilengedwe cha Yahova kuposha manjeuno. Mu dziko inyowani mweyi, tidzachitelini pomwe mantha na vinyama olo vinyama vidzachitelini mantha na wanthu. (Yes. 11:6-9) Nthawe zose timbadzakondwe na chilengedwe cha Yahova. (Sal. 22:26) Koma nivodekana maninge kuti azibereki ambathandize wana wawo kuti ambakondwe na chilengedwe kuyambira manjeuno. Mukambaphatisa basa chilengdwe pakupfunzisa wana wanu va Yahova, adzatsimikize vomwe Mpfumu Davide adalewa. Iye adati: ‘Imwe Yahova, palibe basa iliyose yolingana na yanu.’—Sal. 86:8.