Nidabadwa mu gole ya 1948 mu mudera ing’ono ku Nigéria ku África. Pa nthawe mweire amalume wangu a Moustapha na m’bale wangu nkulu Wahabi adabatiziwa nkukhala wa Mboni za Yahova. Ni na magole 9 ababa wangu adamwalira. Inepano nidakhumudwa maninge. M’bale wangu Wahabi adaniuza kuti nidzawaonepomwe ababa wangu akadzamukisiwa. Vimwevi vidanilimbikisa maninge ndipo vidanichitisa kuti niyambe kupfunzira Baibolo. Nidabatiziwa mu gole ya 1963 ndipo azibale wangu atatu adabatiziwambo.

Mu 1965, inepano nidayenda kukakhala na m’bale wangu nkulu Wilson mu thaundi ya Lagos. Venze vokomedza maninge kudziwana na apainiya wokhazikika mu mpingu wa Igbobi. Kuwona momwe abale mwaya wenzere okondwa komasoti khama yawo, vidanichitisa kuti niyambe kutumikirambo ninge mpainiya. Mwenze mu Janeiro 1968.

M’bale munango yemwe ambatumikira ku Beteli dzina yake Albert Olugbebi adachitisa nsonkhano wapadera na gulu ya wachilumbwana kuti atiuze va mwayi wapadera wotumikira ninge apainiya wapadera ku norte kwa Nigéria. Nidakakumbuka mawu yolimbikisa yomwe m’bale Olugbebi adatiuza. Iye adanena kuti: “Imwepo ndimwe wachilumbwana, mungaphatise basa mphanvu zanu na nthawe yanu pakutumikira Yahova. Pali basa ikulu maninge yolalikira yomwe imwepo mungachite.” Inepano nimbafuna kutewedzera  mzimu wa mneneri Yesaya pa kukhala wokonzeka kuyenda kulikose komwe Yahova anganitumize. Ndipomwapa inepano nidasaina fomu ya upainiya wapadera.—Yes. 6:8.

Mu Maio 1968, inepano nidayikhiwa ninge mpainiya wapadera mu thaundi ya Kano ku norte kwa Nigéria. Mwenze nkati mwa nkhondo ya Biafran. Nkhondo ya pachibale yomwe idachitika nkati mwamagole ya 1967 na 1970. Wanthu azinji adafa pa nkhondo mweyi ndipo idabweresa mabvuto yakulu maninge ku norte kwa dziko mweyi. Nkhondo mweyi idapitiriza mpakana ku leste kwa Nigéria. M’bale munango yemwe wenze na maganizo yophonyeka adayesesa kuninyengerera kuti nilambe utumiki moyu. Koma ine nidamuuza kuti: “Waphata basa ndawa yoniganizira, koma peno Yahova ankufuna kuti inepano nichite utumiki moyu, ninkukayikiralini kuti iye ali kumbali yangu.”

Vinthu ku Kano venze vobvesa ntsisi maninge, nkhondo yapachibale yenze idadzonga thaundi mweyi. Mu umboni, nthawe zinango timbagumana wanthu wakufa omwe adaphewa pa nkhondo. Nkhondo mweyi ikanati kuchitika, ku Kano kwenze mipingu yazinji koma abale wenze adathawa mu thaundi mweyi. Pa nthawe mweyi kwenze ofalisa wosakwana 15. Iwo wenze wokhumudwa maninge komasoti wamantha. Abale na alongo mwawa adakhala okondwa pomwe inepano na apainiya anango wapadera 5 tidafika. Isepano tidawalimbikisa maninge abale mwawa, patsogolo pake iwo adadzibva kukhala olimbikisika. Tidawathandiza kukonza nkhani ya misonkhano, basa yolalikira, kutumiza malipoti ya mu umboni na kukumbira mabukhu ku Beteli.

Isepano tidayamba kupfunzira chiyankhula cha Chihauçá. Pomwe wanthu wadera mweyi adayamba kubva ntontholo wa Ufumu mu chiyankhulo chawo, adayamba kuchita chidwi. Koma akuluakulu watchetchi mudera ya Kano ambafunalini ne pang’ono basa yathu yolalikira. Pa nthawe inango inepano na munzangu timbalondolewa m’mambuyo na munthu Yemwe wenze na chisu. Koma ubwino ni wakuti isepano tidathamanga maninge ndipo alibe kutiphata. Podiya kuti timbagumana na mabvuto, Yahova ambatichitisa kuti “timbakhale motetezeka” ndipo namba ya ofalisa idayamba kukula. (Sal. 4:8) Manjeuno ku thaundi ya Kano kuli wofalisa woposha 500 mu mipingu 11.

Kuyenda kwa nthawe mu Agosto 1968, pambuyo pakuti natumikira ku thaundi ya Kano, inepano  nidatumiziwa ku Niamey ku likulu kwa dziko ya Níger pabodzi na apainiya awiri wapadera. Kanthawe kang’onong’ono, tidazindikira kuti Níger yemwe ali ku África Ocidental, ni malo yabodzi yakupsa maninge pa dziko yapasi. Kuyingizira na kulimbana na kupsa, timbadekana kupfunzira chiyankhulo cha dziko mweyi Chifrancês. Podiya timbagumana na mabvuto mwaya, isepano tidathemba Yahova ndipo tidayamba kulalikira mu thaundi mweyi na kagulu kang’ono ka ofalisa omwe ambakhala kumoku. Kanthawe kang’onong’ono pafupifupi wanthu wose wa ku Niamey adatambira bukhu yakuti A Verdade Que Conduz á Vida Eterna. Mpakana wanthu ambatidikhirira mu nsewu kuti atikumbire mabukhu.

Koma kanthawe pang’ono isepano tidazindikira kuti akuluakulu wa boma ambawafunalini wa Mboni za Yahova. Mu Junho 1969, isepano tidachita nsonkhano woyamba wadera mu dziko mweyi womwe wenze na wanthu 20. Tenze wokondwa maninge kudikhira nkhani ya ubatizo ndawa ofalisa awiri anyowani wadera mweyi ambafuna kubatizika. Koma ntsiku yoyamba ya nsonkhano moyu, kudabwera mapolisi ndipo adasokoneza nsonkhano moyu. Mapolisi adatenga inepano, apainiya anango wapadera pabodzi na wonyang’anira dera. Pambuyo pakuti atibvunza mibvunzo, iwo adatiuza kuti tidzabwerepomwe mwangwana yake. Pomwe tidaona kuti nkhani mweyi inkuyipirayipira, isepano tidakonza kuti tikambe nkhani ya ubatizo kunyumba kwa m’bale munango ndipo tidakabatiza abale mwawa mukamadzi mobisa.

Payidandopita sondo ibodzi, boma idanithamangisa pabodzi na apainiya wapadera anango 5, iwo adandotipasa ntsiku ziwiri kuti tichoke. Ndipo timbafunika kuchoka pakuphatisa basa kobiri zathu. Isepano tidachita vimwevo ndipo tidayenderatu sitiriti ku Beteli ya ku Nigéria komwe tidakatambira utumiki unango unyowani.

Ku Nigéria inepano nidatumiziwa ku dera ya Orisunbare, komwe nidakhala wokondwa kuchitisa mapfunziro ya Baibolo pabodzi na kagulu kang’onog’ono ka ofalisa omwe ambakhala kumoku. Payadapita minyezi 6 Beteli idaniuza kuti nibwerere nekha ku Níger. Pakuyamba inepano nidadabwisiwa ndipo nenze wokhumudwako pang’ono. Koma nenze wokondwa kuti nikagumanepomwe na abale ku Níger!

Pamwapo inepano nidabwerera ku Niamey. Pomwe nidandomala ntsiku ibodzi, munthu munango wa bizi wa ku Nigéria adazindikira kuti inepano nenze m’bodzi wa Mboni za Yahova ndipo adanibvunza mibvunzo yolewa va Baibolo. Nidayamba kupfunzira naye, pambuyo pakuti iye wakwanisa kusiya kupepa fodya na kumwa mowa adabatiziwa. Ku Níger inepano nenze wokondwa kulalikira pabodzi na abale mumadera yazinji ya dziko mweyi na kuona kuti kuyenda kwa nthawe wanthu azinji ambabvuma chonadi. Pomwe inepano nidafika kwenze wa Mboni za Yahova 31 basi koma pomwe nimbachoka enzepo 69.

Mu Dezembro 1977, nidabwererapomwe ku Nigéria kuti akatitherene. Pambuyo pa kosi ya masondo yatatu mweyi, wogwirizanisa Komiti ya Nthambi, m’bale  Malcolm Vigo, adanipasira kalata yaku Beteli ya Serra Leoa. Abale ambanyang’ana m’bale yemwe ni mpainiya wa thanzi ya bwino, yemwe ni mbeta, akwanisa kuyankhula chingelezi na chifrancês kuti akatumikire ninge wonyang’anira dera ku Guiné. M’bale Vigo adaniuza kuti thereno yomwe watambira ni yakuti ukaphatise basa pa utumiki moyu ndipo adaniuzapomwe kuti: “Kumbuka bwino ukanati kubvuma.” Nthawe mweyo, inepano nidadawira kuti: “Pakuti ni Yahova yemwe ankunitumiza inepano niyende.”

Inepano nidafika ku Serra Leoa ndipo nidagumana na abale wa mu komiti ya Nthambi. M’bodzi mwa abale wa mu komiti ya Nthambi adaniuza kuti: “Tinkudziwalini momwe basa yolalikira inkufambira ku Guiné.”‏ Podiya kuti komiti ya Nthambi yenze na udindo wonyang’anira basa yolalikira ku Guiné, venze voshupa kuti akwanise kumbayankhula na abale ndawa nkhani ya ndale yenze idashupa mu dziko mweyi. Komiti ya Nthambi yenze idayesa kutumiza woimira Nthambi koma alibe kukwanisa kukafika, ndipomwapa iwo adanikumbira kuti niyende ku likulu ya dziko mweyi ya Guiné, Conacri, kuti nikayese kukumbira chibvumizo cha boma kuti nikhale mu dziko mweyi.

Pomwe nidafika ku Conacri, nidayenda kukagumana na woyimira dziko ya Nigéria yemwe ambakhala ku Guiné. Inepano nidamuuza kuti ninkufuna kulalikira ku Guiné. Iye adaniuza kuti nileke kuyenda ndawa kwenze kuikha moyo wangu pa ngozi. Inepano nidakamangiwa panango kuchitiwa chinthu choipa maninge. Iye adaniuzapomwe kuti: “Tani ubwerere ku Nigéria ukalalikire kumoku,” inepano nidamudawira kuti: “Ninkufuna kulalikira kunkuno.” Patsogolo pake iye adanemba kalata kwa Governadoli wa ku Guiné kuti anithandize ndipo Governadoli adanitambira bwino maninge.

Kanthawe kang’onong’ono nidabwerera ku Beteli ya Serra Leoa, nidawauza abale kuti boma ya ku Guiné yanibvumiza kuti nikhale mu dziko yawo. Abale adakhala okondwa pomwe adaona momwe Yahova ankunidalisira.

Nkati mwa magole ya 1978 na 1989, nidatumikira ninge wonyang’anira dera ku Guiné, Serra Leoa ndipo nidatumikirapomwe ninge wothandizira wa wonyang’anira dera ku Libéria. Pakuyamba nimbadwala kawiri kawiri ndipo nthawe zinango vimwevi vimbanichitikira niri kwa nekha. Koma abale nthawe zose ambayesesa kuchita vomwe angakwanise kuti aniyendese ku shipitali.

Pa nthawe inango, inepano nidadwala maninge malaria na nkhonye za m’mimba. Pomwe nidachira, nidazindikira kuti abale ambakambisirana komwe akaniyikhe nikamwalira! Podiya kuti pa moyo wangu nimbagumana na mabvuto yoshupa maninge, nilibe kuganizako vosiya utumiki wangu. Mpakana manje ninkutsimikiza kuti Yahova ndiye angatipase chitetezo chomwe tinkudekana ndawa yakuti podiya timwalire iye adzatimukise.

Mu 1988, nidadziwana na Dorcas mpainiya wodzichepesa maninge na wauzimu. Tidalowolana ndipo tidayamba kutumikira pabodzi ninge wonyang’anira dera. Dorcas adaphata basa mwakhama maninge pa utumiki wathu, iye wenze wokonzeka kuchita vizinji pa kutumikira Yahova. Pa maulendo yathu yozungira mipingu, timbafamba misenga ya makilometro 25 tilinyamule mitolo yathu. Pomwe timbakazungira mipingu yomwe yenze kutali maninge. Timbaphatisa basa chofambira chilichose chomwe chagumanika,  vimwevi vinkuphatanidzapo kufamba m’njira za matope na njira za madindi.

Dorcas ni wolimba ntima. Mwakulinganiza, nthawe zinango timbadekana kuyambuka mu tukamadzi tomwe twenze na anyakhokho. Pa ulendo unango wa ntsiku 5 isepano tidazindikira kuti timbadekana kuyambuka kamadzi koma ponti yenze idadzongeka ndipo timbadekana kuyambuka kamadzi mwaka na mwadiya. Koma Dorcas pomwe adayimirira kuti abule mu mwadiya, adagwera m’madzi pomwe penze ponoka maninge. Ne iye ne ine timbadziwalini kunyaya ndipo m’madzi momu mwenze anyakhokho. Koma ubwino ni wakuti alumbwana anango adangena m’madzi momu ndipo adakwanisa kumupulumusa. Pomwe vimwevi vidachitika tidamala ntsiku zizinji tinkuvikumbukira, olo venze teno isepano tidapitiriza utumiki wathu.

Kumayambiriro kwa 1992, isepano tidadabwa kudziwa kuti Dorcas anamimba. Isepano timbabvunzana kuti peno tisiye kutumikira ninge apainiya wapadera. Koma patsogolo pake tidayamba kuganiza kuti: “Yahova watipasa mphatso!” Ndipomwapa tidaganiza kuti tipase mwana wathu dzina yakuti Jahgift. Pomwe payadapita magole yanayi Jahgift wabadwa kale, m’bale wake Eric adabadwambo. Wana wathu wose awiri ni mphatso yochokera kwa Yahova. Mwakulinganiza, Jahgift, adaphata basa mu dipatimenti yotsumbudzulira mabukhu ku Conacri pomwe Eric ni mtumiki wothandiza.

Pakumalizira, Dorcas ambadekana kusiya kutumikira ninge mpainiya wapadera koma iye adapitiriza kutumikira ninge mpainiya wokhazikika podiya kuti ambalera wana wathu. Na thandizo ya Yahova, inepano nidapitiriza kutumikira mu utumiki wanthawe zose. Pomwe wana wathu adakula, Dorcas adayambapomwe kutumikira ninge mpainiya wapadera. Manjeuno tose awiri tinkutumikira ninge amishonale ku dera ya ku Conacri.

Ine nthawe zose niyende kulikose komwe Yahova wanitumiza. Nthawe zizinji ine na nkazi wangu tichawona chitetezo na madaliso ya Yahova. Kuthemba Yahova kwatiteteza ku mabvuto yose yomwe wanthu omwe athemba vinthu va kuthupi agumananayo. Dorcas na inepano tidapfunzira pa vomwe vidatichitikira kuti ‘Yahova ni Mulungu wachipulumuso chathu,’ na phata ya chitetezo chaicho. (1 Mbiri 16:35) Inepano ninachitsimikizo chakuti wale omwe athemba Yahova ‘ni wosungika mu thumba ya moyo ya Yahova.’—1 Sam. 25:29.