Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 47

Momwe tingalimbisire chikondi chathu kwa abale na alongo

Momwe tingalimbisire chikondi chathu kwa abale na alongo

‘Naboni tipitirize kukondana, ndawa chikondi chichachokera kwa Mulungu.’—1 YOH. 4:7.

NYIMBO NA. 109 Tizikondana Kwambiri Kuchokera Muntima

VOMWE TIPFUNZIRE a

1-2. (a) Ndawa chani mtumi Paulo adanena kuti chikondi ni khalidwe ‘yodekana maninge kuposha yose’? (b) Ko tidawire mibvunzo yaponi mu nkhani ino?

 POMWE mtumi Paulo ambayankhula va chikhulupiriro, chidikhiro na chikondi, iye adamaliza na mpfundo yakuti: ‘Khalidwe ikulu pa [makhalidwe] yose mwaya ni chikondi.’ (1 Akor 13:13) Koma ndawa chani Paulo adanena vimwevi? Ndawa kutsogolo mapolomisi yonena va dziko inyowani yadzakwanirisike. Vimwevi vikadzachitika tidzadekanelini kukhala pomwe na chikhulupiriro panango chidikhiro koma isepano tidzapitirize kukonda Yahova na anzathu. Shuwadi, chikondi chathu kwa iwo chidzapitirize kukula mpakana kalekale.

2 Ndawa yakuti chikondi ni khalidwe yodekana maninge pa moyo wathu, naboni tidawire mibvunzo aya. Wakuyamba, ndawa chani tichadekana kukonda anzathu? Wachiwiri, ko tingawonese tani chikondi kwa anzathu? Wachitatu, ko tingapitirize tani kulimbisa chikondi chathu kwa anango?

NDAWA CHANI TICHADEKANA KUKONDA ANZATHU?

3. Ko nchani chomwe chitichitisa kukonda abale wathu?

3 Ndawa chani kwa isepano ni vodekana maninge kukonda anzathu? Ndawa tikambawonesa chikondi kwa anzathu, tiwonesa kuti ndise Akhrisitu chaiwo. Yesu adauza atumi kuti: ‘Ndawa ya vimwevi ose adzadziwe kuti ndimwe opfunzira wangu mukambakondana.’ (Yoh. 13:35) Kuingizira mwapa, chikondi chichatithandiza kuti tikhale obverana. Paulo adanena kuti ‘chikondi ni chinthu chomwe chitibveranisa.’ (Akol. 3:14) Koma panachifukwa chinango chodekana maninge chomwe chitichitisa kuti timbakondane. Mtumi Yohane adanemba kuti: ‘Yemwe achakonda Mulungu achadekana kukonda m’bale wake.’ (1 Yoh. 4:21) Tikambawonesa chikondi kwa anzathu, tiwonesa kuti tichakonda Mulungu.

4-5. Fotokozani momwe chikondi chathu kwa Mulungu chiliri cholingana na chikondi chomwe tichawonesa abale.

4 Ni mwanjira iponi momwe chikondi chathu kwa Mulungu chiliri chobverana na chikondi chomwe tichawonesa abale na alongo wathu? Ganizirani kubverana komwe kulipo pakati pa ntima wathu na mbali zinango za thupi yathu. Nthawe zinango mafulumero yaphatisa basa djanja kuti adziwe momwe ntima wa munthu unkuphatira basa. Mwanjira mweyi iwo akwanisa kudziwa momwe ntima wa munthu wodwala uliri, peno unkumenya mwamphanvu panango ni wofoka. Ko chitsanzo mwechi chinkutipfunzisa chani pa nkhani ya chikondi?

5 Ninge momwe viliri kuti mfulumero aphatisa basa djanja ya wodwala kuti adziwe momwe thanzi yake iliri, isepanombo tingakwanise kudziwa momwe chikondi chathu chiliri cholimba kwa Mulungu tikambawona momwe tichakondera anzathu. Tikazindikira kuti chikondi chathu kwa abale chinkuzizira, vimwevi vingawonese kuti chikondi chathu kwa Yahova chinkuchepambo. Koma nthawe zose tikambawonesa chikondi abale wathu, chimwechi ni chizindikiro chomwe chitithandiza kudziwa kuti chikondi chathu kwa Yahova ni cholimba.

6. Ndawa chani tichadekana kudera nkhawa peno chikondi chathu kwa abale chinkuchepa? (1 Yohane 4:7-9, 11)

6 Koma peno chikondi chathu kwa abale chinkuchepa, tichadekana kudziwa kuti imweyi ni bvuto ikulu. Ndawa chani? Ndawa yakuti ni chinthu chomwe chitithandiza kudziwa kuti chikondi chathu kwa Yahova chinkuchepa. Mtumi Paulo adabvekesa bwinobwino pomwe adanena kuti: ‘Munthu yemwe akondalini m’bale wake yemwe amuwona, vingakwanisikelini kukonda Mulungu yemwe amuwonalini.’ (1 Yoh. 4:20) Ko tinkupfunzira chani? Isepano tingakwanise kukondweresa Yahova ‘tikambakonda anzathu.’—Werengani 1 Yohane 4:7-9, 11.

KO TINGAWONESE TANI CHIKONDI KWA ANZATHU?

7-8. Ni mwanjira iponi momwe tingawonesere kuti tikonda abale wathu?

7 Kazinjikazinji m’Mawu ya Mulungu, tigumana lamulo yakuti ‘timbakonde anzathu.’ (Yoh. 15:12, 17; Aro. 13:8; 1 Ates. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Chikondi ni khalidwe ya muntima mwathu, khalidwe yomwe tinayo nkati mwantima wathu. Ndipo palibe aliyese yemwe angakwanise kuona va muntima mwathu. Manje ko anango angadziwe tani kuti tichawakonda? Pa voyankhula vathu na vomwe tichachita.

8 Pananjira zizinji zomwe tingawonesere kuti tichakonda abale na alongo wathu. Onani vitsanzo vinango: ‘Mumbanene chaivo kwa anzanu.’ (Zek. 8:16) ‘Khalani mwantendere na anzanu.’ (Maliko 9:50) Mumbayambe ndimwe ‘kulemekeza anango.’ (Aro. 12:10) ‘Mumbatambire anango.’ (Aro. 15:7) ‘Pitirizani . . . Kukhululukira anango.’ (Akol. 3:13) ‘Pitirizani kunyamula vofoka va anango.’ (Agal. 6:2) ‘Mbalimbikisani anango’ (1 Ates. 4:18) ‘Pitirizani . . . Kunyamalisa anango.’ (1 Ates. 5:11) ‘Mbapemphererani anango.’—Yak. 5:16.

Tingathandize tani munthu yemwe ankugumana na mabvuto? (Onani ndime 7-9)

9. Ndawa chani ni vodekana kulimbikisa abale wathu? (Onani pomwe foto.)

9 Naboni tione njira ibodzi ya momwe tingawonesere chikondi kwa anango. Mu ndime yapita, taona vomwe Paulo adanena kuti: ‘Nthawe zose mumbanyamalisane.’ Koma ndawa chani ni vodekana kunyamalisa abale na alongo wathu? Bukhu inango yofotokozera marefarensiya ya m’Baibolo idanena kuti mawu yomwe Paulo adaphatisa basa yakuti ‘kunyamalisa’ yatanthauza “kukhala pafupi na munthu yemwe ankugumana na mabvuto yoshupa kuti umulimbikise.” Manje isepano tikambalimbikisa abale, tiwathandiza kuti apitirize kufamba mu nsewu wokatambira moyo. Nthawe zose tikambalira pabodzi na abale wathu, tiwawonesa kuti tichawakonda maninge.—2 Akor. 7:6, 7, 13.

10. Ko pali kubverana kuponi pakati pa chifundo na kulimbikisa?

10 Pomwe munthu ankubva chifundo na munthu yemwe ankubonera, achafunisisa kumunyamalisa na kumuthandiza. Ndipomwapa chakuyamba tichabva chifundo pambuyo pake nkumulimbikisa. Naboni tiwone momwe Paulo adalinganizira chifundo cha Yahova na chilimbikiso chomwe iye achatipasa. Paulo adafotokoza kuti Yahova ‘ni Baba wa chifundo chosapera na Mulungu wachilimbikiso chose.’ (2 Akor. 1:3) Mu vesi mweyi, Paulo adaphatisira basa mawu yakuti ‘chifundo chosapera’ pakufuna kufotokoza va chifundo chomwe tichachiwonesa kwa anango. Manje ‘Mulungu achachemerewa kuti Baba panango kuti chiyambi cha chifundo chosapera ndawa ya chifundo chikulu chomwe achawonesa kwa wanthu.’ Chifundo mwechi ndicho chimuchitisa kuti ambatinyamalise ‘pa mabvuto yathu yose.’ (2 Akor. 1:4) Ninge momwe madzi yabwino ya pachitsime yachapasira mphanvu munthu yemwe ananyota, Yahova achatilimbikisa na kutipasa mphanvu pomwe tinkugumana na mabvuto. Manje tingamutewedzere tani Yahova pakuchitira chifundo anango na kuwalimbikisa? Njira ibodzi yomwe tingachitire vimwevi ni kukulisa makhalidwe yabwino muntima mwathu yomwe yangatithandize kuti timbalimbikise anango. Ko yanango mwa makhalidwe mwaya ni yaponi?

11. Mobverana na Akolose 3:12 na 1 Petulo 3:8, ko ni makhalidwe yanango yaponi yomwe tichadekana kukulisa kuti tipitirize kukonda na kulimbikisa abale na alongo wathu?

11 Ko ni chani chomwe chingatithandize kuti ‘timbapitirize kulimbikisa anangoʼ ntsiku iliyose? Tichadekana kuwonesa makhalidwe yanango ninge chifundo, chikondi chapadziko yose na kukoma ntima. (Werengani Akolose 3:12; 1 Petulo 3:8.) Ko makhalidwe mwaya yadzatithandize tani? Tikambakhala na chifundo kwa abale wathu na kuwaganizira, tidzakhale na chifuno chofuna kuwathandiza pomwe iwo ankugumana na mabvuto ninge momwe Yesu adanenera kuti: ‘Pakamwa payankhula vomwe viridzale muntima. Munthu wabwino ayankhula vinthu vabwino ndawa yakuti muntima mwake mulidzale na vinthu vabwino.’ (Mat. 12:34, 35) Tikambalimbikisa abale na alongo wathu omwe ankugumana na mabvuto, mosakayika ni njira ibodzi yomwe tingawonesere chikondi chathu kwa iwo.

KO TINGAPITIRIZE TANI KULIMBISA CHIKONDI CHATHU KWA ANANGO?

12. (a) Ko tichadekana kusamala na chani? (b) Ko tidawire mbvunzo uponi?

12 Tose isepano tichadekana ‘kupitiriza kukondana.’ (1 Yoh. 4:7) Koma tinkufunika kukumbukira vomwe Yesu adanena kuti: ‘Chikondi cha wanthu azinji chidzazizire.’ (Mat. 24:12) Yesu ambatanthauzalini kuti opfunzira wake azinji adzasiye kukondana. Koma tichadekana kusamala kuti kusowa chikondi kwa dziko iyi kutichitise kuleka kukonda abale na alongo wathu. Pomwe tinkukumbukira vimwevi naboni tione mbvunzo wodekana uyu: Ni mwanjira iponi momwe tingawonesere kuti chikondi chathu kwa abale ni cholimba?

13. Ni chani chomwe chingayese chikondi chathu kwa abale?

13 Njira ibodzi yomwe tingadziwire peno chikondi chathu kwa abale ni cholimbadi, ni kuwona momwe tichachitira vinthu pa vomwe vichachitika pa moyo wathu. (2 Akor. 8:8) Vimwevi vinkuwoneka bwinobwino pa vomwe mtumi Paulo adanena kuti: ‘Kuposha vose khalani na chikondi chaicho, ndawa yakuti chikondi chichafuchira machimo yazinji.’ (1 Pet. 4:8) Panango kuti vofoka na vophonya va anango vingayese momwe chikondi chathu chiliri.

14. Mobverana na 1 Petulo 4:8, ko tichadekana kukhala na chikondi chiponi? Fotokozani.

14 Naboni tione bwinobwino vomwe Petulo adanena. Mbali yoyamba ya vesi 8 inena khaindi ya chikondi chomwe tichadekana kukhala nacho, chomwe ni ‘chikondi chaicho.’ Mawu yomwe Petulo adaphatisa basa yakuti ‘chaicho’ yatanthauza “kupfuthuka.” Mbali yachiwiri inkufotokoza vomwe tingachite kwa anzathu peno tinachikondi chaicho. Chikondi chaicho chidzafuchire panango kuti kunyalanyaza vophonya va abale na alongo. Isepano tingaganizire ivi: Viri ninge kuphata chikondi chathu ninge kantsalu komwe kachanyituka, komwe tingakafuthule mpakana kubisa osati chimo ibodzi panango yawiri koma ‘machimo yazinji.’ Mwanjira mweyi kufuchira kutanthauzapomwe kukhululuka. Ninge momwe kantsalu kangabisire uchilema panango chilonda, chikondi chathu chingafuchire vofoka na vophonya va abale na alongo wathu.

15. Peno chikondi chathu kwa bale ni cholimba, ko tidzakwanise kuchita chani? (Akolose 3:13)

15 Chikondi chathu chichadekana kukhala cholimba, chomwe chingatithandize kukhululukira abale na alongo wathu podiya pa nthawe yomwe kuchita vimwevi ni koshupa. (Werengani Akolose 3:13.) Tikambakhululukira anango tiwonesa kuti chikondi chathu ni cholimba ndipo tikondweresa Yahova. Koma ko nchanipomwe chomwe chingatithandize kuti timbayebwe vophonya va abale na alongo wathu?

Ninge momwe tipfudzira mafoto yoipa na kusunga mafoto yabwino, isepano tikonda kusunga vinthu vabwino vomwe vidachitika pomwe tenze na abale na alongo nkumbapewa kuganizira vinthu voipa (Onani ndime 16-17)

16-17. Ko ni chinthu chinango chiponi chomwe chingatithandize kukhululukira abale wathu, ndipo ni chitsanzo chiponi chomwe chitithandiza kuchita vimwevi? Fotokozani. (Onani pomwe foto.)

16 Tichadekana kumbawona vabwino vomwe abale na alongo wathu achachita, osati vophonya vawo. Ganizirani chitsanzo ichi: Linganizani kuti imwepo muli pa phwando na abale na alongo, munkukondwa ndipo pakumalizira munkuchosa foto ya gulu yose ya abale. Mosakayika imwepo mudzachose mafoto yawiri, peno foto yoyamba ilibe kuchoka bwino. Manje imwepo munamafoto yatatu ndipo munkuzindikira kuti ibodzi mwa mafoto mwaya ilibe kuchoka bwino. Ko imwepo mudzachite nayo tani foto mweyo? Mungapfudze ndawa yakuti munayo yanango yawiri yomwe ose ankusekerera kuphatanidzapo m’bale ule yemwe wenze alibe kuchoka bwino.

17 Manje linganizani mafoto yomwe imwepo mwachosa na vomwe imwepo munkuganizira. Shuwadi mu na chinthu chabwino maninge chomwe munkuganizira pomwe mwenze pabodzi na abale. Vingachitike kuti pa nthawe mweyi m’bale panango mulongo wayankhula vinthu vomwe vakukhumudwisani. Ko imwepo mungachite chani? Tani kundoviyebwa ninge momwe mungapfudzire foto yomwe ilibe kuchoka bwino? (Miy. 19:11; Aef. 4:32) Imwepo mukambaganizira nthawe yabwino yomwe mwakhala munkucheza na m’bale panango mulongo muyo, vinthu voipa vomwe wayankhula vire mungakwanise kuviyebwa. Nthawe yomwe mwakhala munkucheza na abale ni nthawe yabwino yomwe muchadekana kuikumbukira.

CHIKONDI NI CHODEKANA NTSIKU ZINO

18. Mu pfunziro mweyino, ko mwapfunzira chani pa nkhani ya chikondi?

18 Ndawa chani tichadekana kulimbikisa chikondi chathu kwa anzathu? Ninge momwe tawonera, tikambawonesa chikondi abale na alongo wathu tiwonesambo kuti tikonda Yahova. Ko tingawonese tani chikondi mwechi kwa abale? Njira ibodzi yochitira vimwevi ni kuwalimbikisa nthawe zose. Chifundo ni chomwe chidzatithandize kuti ‘timbalimbikisane’ nthawe zose. Manje ko tingapitirize tani kulimbisa chikondi chathu kwa anango? Ni kuyesesa kuchita vomwe tingakwanise pa kukhululukira anango podiya kuti nthawe zinango vingakhale voshupa kuchita vimwevi.

19. Ndawa chani manjeuno ni vodekana maninge kuwonesa chikondi kwa abale na alongo?

19 Ndawa chani ni vodekana manjeuno kuti timbawonesane chikondi? Petulo adanena chifukwa chomwe tingachitire vimwevi pomwe adati: ‘Mapeto ya vinthu vose yali pafupi. Ndipomwapa, . . . khalani na chikondi chaicho kwa abale.’ (1 Pet. 4:7, 8) Pomwe mapeto ya dziko yoipa iyi yankufendera, ko tichadekana kudikhira chani? Yesu adapereka chenjezo iyi kwa opfunzira wake: ‘Makhaindi yose yadzakuzondeni ndawa ya dzina yangu.’ (Mat. 24:9) Kuti tikwanise kupirira chizondo chimwechi tichadekana kupitiriza kukhala obvana. Kuchita vimwevi Satana adzakwaniselini kutigawanisa ndawa yakuti tidzakhale obverana ndawa yachikondi chomwe ‘chitibveranisa maninge.’—Akol. 3:14; Afil. 2:1, 2.

NYIMBO NA. 130 Muzikhululuka

a Manjeuno kuposha kale, ni vofunika kuwonesa chikondi kwa abale na alongo. Ndawa chani, ndipo tingachite tani vimwevi?