Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

Mibvunzo yochokera kwa owerenga

Mibvunzo yochokera kwa owerenga

Ko Aizirayeli nchipululu, enze na chakudya chinango kuchosapo mana na zinziri?

Aizirayeli pomwe enze nchipululu, chakudya chawo chikulu chenze mana. (Eks. 16:35) Pa vochitika viwiri Yahova adawapasapomwe zinziri. (Eks. 16:12, 13; Num. 11:31) Koma Aizirayeli enzepomwe na chakudya chinango.

Mwakulinganiza, Yahova nthawe zinango ambawafangira wanthu wake ‘mbuto zakuti apumule’ zomwe zimbagumanika madzi na chakudya. (Num. 10:33) Ibodzi mwa mbuto mweyi kwenze ku Elimu, ‘komwe kwenze vitsime 12 vamadzi na miti 70 ya kanjeza.’ (Eks. 15:27) Bukhu yachingelezi yakuti Plants of the Bible idanena kuti: ‘Kanjeza umbakula maninge mbuto zizinji . . . ndipo ni chakudya chomwe chimbagumanika kawirikawiri mthengo chomwe chimbaperekalini chakudya chokha koma chimbaperekapomwe mafuta na nthunzi kwa wanthu mamidyawu yazinji.’

Vinkuoneka kuti Aizirayeli adaimapomwe pambuto yabwino yochemerewa kuti Feiran yomwe ntsiku zino ni nyanza yambali ya Feiran. a Bukhu yakuti Discovering the World of the Bible inena kuti: ‘Chigwa mwechi nichitali maninge makilometro 130. Ni chibodzi mwa vigwa vitalivitali chokhuza komasoti chodziwika maninge ku dera ya Sinai.’ Bukhu mweyi inkupitiriza kunena kuti ‘chigwa cha Feiran nichitali maninge makilometro 45 kuchokera pomwe kamadzi kadagumana na nyanza. Chigwa mwechi chiri padzulu pa nyanza makilometro 600 ndipo kutalimpha kwake ni 5 kilometro. Kumoku ku na kanjedza uzinji ndipo ni kokhuza, kulinganiziwa na munda wa Edeni. Kwa magole yazinji wanthu ayenda kumalo mwaya ndawa ya kandjedza.’

Miti ya kanjeza mu chigwa cha Feiran

Pomwe ambachoka ku Iguputo Aizirayeli, adanyamula mikate, ufa wophikira mikate panango adatakulapomwe mafuta. Vinkuoneka kuti vinthu vimwevi vimbakhalisalini. Aizirayeli adatengapomwe ‘nkhosa na ng’ombe zizinji.’ (Eks. 12:34-39) Koma nkuyenda kwa nthawe ndawa ya kushupa kwa vinthu nchipululu nyama zizinji zidafa. Zinango mwa nyama mwezi ambadya ndipo zinango ambaziphatisa basa pakupereka ntsembe kuphatanidzapo kwa milungu ya bodza. b (Mac. 7:39-43) Olo venzeteno Aizirayeli adakwanisa kukhala na nkhosa zinango. Tinkudziwa vimwevi ndawa ya mawu yomwe Yahova adanena yakuti: ‘Wana wanu adzakhale anyakabusa nchipululu kwa magole 40.’ (Num. 14:33) Olo nteno vingachitike kuti nkhosa zomwe Aizirayeli wenze nazo zimbawapasa nkaka ndipo zinango ambadya. Koma vinkuwonekeratu kuti vimwevi venzelini vokwanira kuti wanthu wokwana 3000 adye kwa magole 40. c

Manje ko ambayawona kuponi madzi na vakudya kuti apase vinyama vimwevi? d Nthawe mweire vingachitike kuti mvula imbagwa maninge ndipo muchipululu mwenze madzi na nsipu uzinji. Bukhu ya Estudo Perspicaz das Escrituras Volume 1, idelewa kuti pafupifupi magole 3500 mbuyo umu ‘tukamadzi nthawe mweire tumbasunga madzi yazinji maninge kuposa nthawe yathu ino. Tukamadzi tonoka tomwe tuli kumoku tomwe tulibe madzi, tunkuonesa kuti kalekale kumbagwa mvula izinji maninge yomwe imbakodza tukamadzi tonoka motu.’ Koma olo viri teno chigwa mwechi chenze chikulu komasoti chogopsa. (Deut. 8:14-16) Sembe Yahova alibe kuchita vodabwisa kuwapasa madzi pa nthawe mweire, Aizirayeli pabodzi na viweto vawo adakafa.—Eks. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.

Mose wenze adawauza Aizirayeli kuti Yahova wenze adawapasa mana ninge chakudya chawo kuti awatsimikizire kuti ‘munthu angakhalelini na moyo na chakudya chokha koma na mawu yochoka pakamwa pa Yahova.’—Deut. 8:3.

a Onani Nsanja ya Olonda ya 1 Maio 1992, tsa. 24-25.

b Baibolo inena vochitika viwiri pomwe nyama zidaperekewa ntsembe kwa Yahova mchipululu. Nthawe yakuyamba ni pomwe ambafungulira untsembe. Nthawe ya chiwiri ni pa pasika. Vochitika viwiri vimwevi, vidachitika mu magole ya 1512 Yesu akanati kubwera. Mu gole yachiwiri pomwe Aizirayeli adachoka ku Iguputo.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.

c Kumapeto kwa magole 40 yomwe Aizirayeli adamala mu chipululu, iwo adakwanisa kukhala na nkhosa mamidyau yazinji ninge zofunkhiwa ku nkhondo. (Num. 31:32-34) Olo venze teno, iwo adapitiriza kudya mana mpakana pomwe adangena mu dziko yopolomisiwa.—Yos. 5:10-12.

d M’Baibolo palibe pomwe panenako kuti nkhosa zimbadyambo mana. Ninge momwe Yahova adauzira wanthu kuti awunganize mana yazinji kuti aliyese akwanire kudya. Koma ilewalini kuti nkhosa zimbadyambo mana.—Eks. 16:15, 16.