Skip to content

Skip to table of contents

Hu Nao Olketa Anabaptist?

Hu Nao Olketa Anabaptist?

Hu Nao Olketa Anabaptist?

FIRSTAEM wea pipol kam long midol long taon bilong Münster long Westphalia, Germany, olketa stop for lukluk long thrifala iron cage wea hange from taoa bilong wanfala church. Nomata olketa bin aotem samfala taem, olketa cage hia bin hange long there for klosap 500 year nao. Long firstaem, olketa body bilong thrifala man wea olketa spoelem and killim dae long pablik nao stap insaed olketa cage hia. Olketa man hia Olketa Anabaptist, and olketa cage hem samting wea stap yet from kingdom bilong olketa.

Hu nao Olketa Anabaptist? Hao nao disfala grup start? Wanem nao olketa main teaching bilong olketa? Why nao olketa killim dae olketa man hia? And hao nao thrifala cage hia join witim wanfala kingdom?

Changem Church—Bat Hao Nao for Duim?

Long last part bilong mek-15 and first part bilong mek-16 century, wei wea pipol tok daonem Roman Catholic Church and olketa bigman bilong hem kamap big. Church hem fulap witim barava nogud and dirty fasin, dastawe staka agree hao samfala big change mas kamap. Long 1517, Martin Luther sei church mas change, and taem olketa narawan joinim hem long datwan, datfala Protestant Reformation hem start for kamap strong nao.

Bat olketa hia wea laek changem olketa samting no garem gudfala plan saed long wanem olketa shud duim and haomas samting nao shud change. Staka luksavve long need for followim Bible evribit saed long worship. Bat, olketa hia no savve agree nomata long wanfala wei for minim olketa teaching bilong Bible wea evriwan acceptim. Samfala tingse disfala Reformation hem go ahed slow tumas. And olketa hia nao olketa wea startim datfala Anabaptist grup.

Long buk bilong hem Die Täufer—Geschichte und Deutung, Hans-Jürgen Goertz hem sei: “For tok stret, tu-thri baptist grup nao stap, no wanfala nomoa.” Olsem example, long 1521 fofala man wea olketa kolem olketa Zwickau profet mekem staka story and wei for argue kamap taem olketa preachim olketa teaching bilong Olketa Anabaptist long Wittenberg. And long 1525 narafala grup bilong Olketa Anabaptist start long Zurich, Switzerland. Olketa Anabaptist community start tu long Moravia—wea distaem hem Czech Republic—and long Netherlands.

Baptism—For Olketa Pikinini or for Olketa wea Full-Grown?

Staka long Olketa Anabaptist community smol nomoa, and klosap evri member tinghae long peace. Olketa no haedem olketa biliv bilong olketa, bat olketa preach long olketa narawan. Datfala Schleitheim Confession long 1927 storyim olketa main teaching bilong Anabaptist faith. Insaed olketa biliv hia, hem wei for no joinim army, stap separate from world, and for aotem from church olketa wea duim rong. Bat samting wea barava mekem faith bilong olketa hem difren from evri nara religion, hem strongfala biliv bilong olketa hao olketa full-grown man nomoa fit for baptaes, no olketa pikinini. *

Kwestin abaotem wei for olketa full-grown man nomoa baptaes hem no kwestin saed long teaching bilong church nomoa, bat hem samting saed long wei for garem paoa. Sapos olketa weit for baptaesim man go kasem hem full-grown—wea givim datfala man chance for disaed seleva followim strongfala biliv bilong hem—luk olsem samfala bae no baptaes. And long planti wei, church no savve kontrolem man wea no baptaes. Long samfala church, wei for baptaesim nomoa olketa wea full-grown bae mekem church lusim paoa bilong olketa.

Dastawe, olketa Catholic and Lutheran laek for stopem wei for baptaesim nomoa olketa full-grown man. Bihaen 1529, long samfala area, olketa wea baptaesim full-grown man or eniwan wea baptaes taem hem full-grown savve kasem panis for dae. Man for raet Thomas Seifert talem hao Olketa Anabaptist kasem “barava nogud persecution long Holy Roman Empire bilong Germany.” Datfala persecution hem barava tumas nao long Münster.

Medieval Münster Laekem Change for Kamap

Long Medieval taem, klosap 10,000 pipol stap long datfala taon Münster wea garem olketa wall for protectim hem wea 90 meter waed and wea go raonem datfala taon for 5 kilometer. Bat living insaed datfala taon hem no stedy olsem wall bilong hem. Datfala buk, The Kingdom of the Anabaptists, wea City Museum of Münster pablisim, storyim “olketa raoa saed long politik midolwan olketa long gavman wea mekem olketa law and olketa bisnisman and community grup.” Nara samting, olketa long community barava feel nogud long fasin bilong olketa bigman bilong church. Münster sapotim datfala Reformation and long 1533 hem finis for olsem wanfala Catholic taon and kamap wanfala Lutheran taon.

Wanfala long olketa main man for leadim and preach abaotem datfala change long Münster hem Bernhard Rothmann, wea hem kaen man for kwiktaem duim samting and no tingting gud firstaem. Man for raet, Friedrich Oehninger talem hao gogo, tingting bilong Rothmann “barava followim Olketa Anabaptist, and hem witim olketa narawan wea garem sem biliv no willing for baptaesim olketa baby.” Nomata samfala long Münster talem hao tingting bilong Rothmann hem barava difren and olketa hard for acceptim, staka pipol sapotim hem. “Isisi, olketa wea laekem biliv olketa garem firstaem lusim datfala taon from olketa tingse barava nogud samting bae kamap long there. Staka long Olketa Anabaptist kam from olketa nara ples for stap long Münster from olketa hope for lukim samting olketa biliv long hem fulfill.” Wei wea staka Anabaptist kam long Münster hem lead go long barava nogud samting.

Olketa Attakim Niu Jerusalem

Tufala man from Netherlands wea kam for stap long Münster—Jan Mathys, wea hem man for beikem bred from Haarlem, and Jan Beuckelson, wea pipol kolem hem John of Leiden—barava lead long olketa samting wea kamap long there. Mathys talem hao hem wanfala profet and sei April 1534 hem mek-tu taem for Jesus kam bak moa. Hem talemaot hao datfala taon hem Niu Jerusalem wea Bible storyim, and evriwan tingse end bilong world hem klosap. Rothmann disaed for community nao mas ownim evri property. Olketa wea full-grown mas mekem disison: Baptaes or lusim datfala taon. Staka pipol baptaes, bat only reason why samfala baptaes hem bikos olketa no laek for lusim taon and property bilong olketa.

Olketa nara taon barava sapraes and feel nogud taem Münster hem kamap first taon wea Olketa Anabaptist kamap main religion and kontrolem politik. Olsem datfala buk Die Täufer zu Münster talem, diswan mekem full Holy Roman Empire bilong Germany for againstim olketa long Münster.” Prince-Bishop Count Franz von Waldeck, wea hem wanfala bigman, hipimap wanfala army for againstim Münster. Olketa soldia hia olketa Catholic and Lutheran. Tufala religion hia, wea bifor olketa no savve agree saed long datfala Reformation and wea no longtaem bihaen bae kamap enemy long each other long datfala Thirty Years’ War, tufala join tugeta for againstim Olketa Anabaptist.

Kingdom Bilong Olketa Anabaptist Distroe

Nomata disfala army hem strong tumas, olketa long Münster no wari bikos long bigfala wall bilong taon. Long April 1534, long taem wea olketa tingse Christ bae kam bak moa, Mathys raedem wanfala white horse go aot from taon from hem tingse God bae protectim hem. Tingim bigfala fraet wea olketa wea sapotim Mathys feelim taem olketa luk go daon from wall bilong taon and lukim enemy busarem and katem aot hed bilong Mathys and putim antap long wanfala stik.

John of Leiden changem Mathys and olketa kolem hem King Jan bilong Olketa Anabaptist long Münster. From Münster garem staka moa woman winim olketa man, hem encouragem olketa man for garem staka waef fitim haomas waef olketa laekem, mekem namba bilong olketa man and woman hem balance. Olsem example bilong wei wea kingdom bilong Olketa Anabaptist hem ova tumas and no balance, olketa wea duim adultery and fornication kasem panis for dae, bat long semtaem olketa encouragem wei for man garem staka waef. King Jan garem 16-fala waef. Taem wanfala waef bilong hem, Elisabeth Wandscherer, ask sapos hem savve go aot from taon, olketa aotem hed bilong hem long pablik.

Datfala army stap raonem datfala taon, gogo long mek-14 month, long June 1535, enemy hia winim datfala taon. Olketa barava finisim datfala taon Münster and hem no kasem nara bigfala trabol olsem go kasem World War II. Rothmann hem ranawe, bat enemy kasholem, spoelem, and then killim olketa dae King Jan and nara tufala man wea leadim Olketa Anabaptist. Olketa putim body bilong olketa insaed long olketa cage and hangem olketa from taoa bilong St. Lambert’s Church. Seifert hem talem hao, “datwan hem olsem warning for eniwan wea laek for mek trabol.” Tru nao, wei for join insaed politik lead go long barava nogud samting.

Wanem nao happen long olketa nara Anabaptist community? Persecution go ahed for tu-thri year long Europe. Bigfala haf long Olketa Anabaptist go ahed for no laek joinim army, bat samfala barava againstim olketa wea garem paoa. Gogo, man wea priest bifor, Menno Simons kamap man for leadim Olketa Anabaptist, and gogo, olketa garem samfala difren nem olsem Olketa Mennoite.

Thrifala Cage

Olketa Anabaptist nao pipol wea trae for followim olketa Bible principle. Bat samfala man long Münster wea ova tumas witim olketa idea bilong olketa, leadim Olketa Anabaptist for lusim datfala wei and for join insaed politik. Taem olketa duim datwan, olketa kamap pipol wea strong for forcem olketa samting for mas change. Diswan lead go long wei for Olketa Anabaptist and medieval taon bilong Münster for finis.

Samting stap long midol part bilong datfala taon distaem wea mekem olketa wea visit kam ting go bak long olketa barava nogud samting wea happen samting olsem 500 year bifor. Wanem nao datwan? Thrifala iron cage wea hange from taoa bilong church.

[Footnote]

^ par. 9 Disfala article hem no storyim olketa reason for baptaesim or no baptaesim olketa pikinini. For moa information long disfala subject, lukim article “Should Babies Be Baptized?” insaed long The Watchtower bilong March 15, 1986.

[Olketa Piksa long page 13]

Olketa spoelem, killim dae, and hangem King Jan from taoa bilong St. Lambert’s church