1, 2. Why nao Bible sei “tongue hem wanfala fire”?

LONG 1871, fire hem bonem wanfala big forest long Wisconsin, long United States. Datfala fire bonem samting olsem tu billion tree. Winim 1,200 pipol nao dae long datfala fire. Namba bilong pipol wea dae long datfala fire hem winim eni nara fire wea happen long United States. Luk olsem olketa sismol fire wea kamaot from samfala train wea go pas nao startim bigfala fire hia. Diswan mekem iumi for tingim James 3:5, wea sei: “Iu savve, nomata smol fire bat hem savve bonem bigfala area long bush!” Why nao datfala scripture talem datwan?

² James sei: “Tongue hem wanfala fire.” (Jas. 3:6) Long datfala scripture, “tongue” hem minim wei wea iumi savve toktok. Olsem fire wea savve spoelem staka samting, toktok bilong iumi savve kosim staka problem. Wanem iumi talem savve barava affectim olketa narawan. Bible sei tu: “Laef or dae savve kamaot from wanem man talem.” (Prov. 18:21) Waswe, datwan minim iumi mas no story nao nogud iumi talem samting wea spoelem narawan? Nomoa. Nomata iumi savve fire savve bonem man, datwan no minim iumi stop nao for iusim fire. Bat iumi savve careful taem iumi iusim fire. Olsem example, iumi savve iusim  fire for kukim kaikai, iumi savve sidaon saed long fire taem iumi cold, and iumi iusim olsem laet. Long sem wei tu, sapos iumi kontrolem wanem iumi talem, toktok bilong iumi bae mekhae long Jehovah and encouragem olketa narawan.—Ps. 19:14.

3. Wanem nao bae helpem iumi for talem samting wea bae encouragem olketa narawan?

³ Jehovah wakem iumi long wei wea iumi savve storyim long olketa narawan tingting and feeling bilong iumi, or iumi savve iusim saen languis for duim datwan. So wanem nao bae helpem iumi for talem samting wea bae encouragem olketa narawan? (Readim James 3:9, 10.) Iumi mas luksavve long stretfala taem for story, wanem for talem, and hao for story.

4. Olketa wanem taem nao hem gud for iumi stap kwaet?

⁴ Samfala taem hem gud for iumi no talem eni samting. Bible story abaotem “taem for stap kwaet.” (Eccl. 3:7) Olsem example, iumi stap kwaet taem olketa narawan story. Datwan showimaot iumi respectim olketa. (Job 6:24) And tu, iumi no storyim samting wea olketa narawan shud no savve abaotem. (Prov. 20:19) And taem samwan mekem iumi kros, iumi wise sapos iumi kontrolem iumiseleva and no talem eni samting.—Ps. 4:4.

5. Hao nao iumi savve showimaot iumi tinghae long wei wea iumi savve story long narawan?

⁵ Bible sei tu, samfala taem hem “taem for toktok.” (Eccl. 3:7) Taem hem stap for praisem Jehovah, for encouragem olketa narawan, for talemaot feeling bilong iumi, and for talem long olketa narawan wanem iumi needim. (Ps. 51:15) Sapos iumi duim olketa samting hia, iumi showimaot iumi tinghae long wei wea iumi savve story long narawan. Tru tumas, sapos wanfala fren givim iumi wanfala naes present, iumi laek for iusim gud datfala present.

6. Why nao hem important for toktok long taem wea hem fitim?

⁶ Why nao hem important for toktok long taem wea hem fitim? Proverbs 25:11 sei: “Toktok wea man talem long taem wea barava fitim hem naes tumas olsem olketa gold apple wea stap long silver karving.” Olketa gold apple luk naes, bat olketa barava luk naes taem olketa stap long silver karving. Long sem wei tu, maet iumi garem gudfala samting for talem long narawan. Bat sapos iumi talem datwan long taem wea barava fitim, samting wea iumi talem bae barava encouragem hem. Bae iumi storyim example long diswan.

7, 8. Wanem nao olketa brata and sista long Japan duim wea showimaot olketa followim example bilong Jesus?

⁷ Sapos iumi toktok long taem wea no fitim, maet pipol no acceptim or kasem gud samting from wanem iumi talem. (Readim Proverbs 15:23.) Olsem example, long March 2011, wanfala earthquake and tsunami distroem staka taon long east saed long Japan. Winim 15,000 pipol nao dae. Samfala famili and fren bilong staka Jehovah’s Witness tu dae. Nomata olsem, olketa Witness hia iusim Bible for helpem nara pipol wea kasem sem samting tu. Olketa brata and sista savve staka pipol long Japan olketa Buddhist and olketa no savve long Bible, so olketa luksavve hem no stretfala taem for storyim resurrection long olketa. Bat olketa talem samting for comfortim pipol hia and storyim why nao olketa nogud samting olsem happen long gudfala pipol.

⁸ Olketa Witness hia followim example bilong Jesus. Hem savve long taem for no talem eni samting, bat hem savve tu long  taem for talem samting. (John 18:33-37; 19:8-11) And hem luksavve long stretfala taem for teachim samfala samting long olketa disaepol. (John 16:12) Olketa brata and sista long Japan luksavve long stretfala taem for story long pipol abaotem resurrection. So tu and haf year bihaen datfala tsunami, olketa offerim long pipol disfala tract Waswe, Man wea Dae Savve Laef Bak? Staka pipol acceptim datfala tract and samting wea olketa readim hem comfortim olketa. Hem gud for iumi tu tingim culture and biliv bilong pipol long territory bilong iumi mekem iumi luksavve long stretfala taem for story long olketa.

9. Storyim samfala nara taem wea iumi shud luksavve long stretfala taem for talem samting.

⁹ Tingim samfala nara taem wea iumi shud luksavve long stretfala taem for talem samting. Maet samwan talem samting wea mekem iumi feel nogud. Iumi shud no kwiktaem talem samting bikos maet iumi talem samting wea no fitim. Hem gud for ting raonem olketa kwestin hia: ‘Waswe, mi minim rong wanem hem talem? Waswe, hem samting wea mi mas go story long hem abaotem, or hem smol samting nomoa? Sapos iumi disaed for go story witim hem, hem gud for duim datwan taem iumi no kros. (Readim Proverbs 15:28.) Or maet iumi laek storyim truth long olketa famili member wea no worshipim Jehovah. Iumi mas patient, ting raonem gud wanem for talem, and luksavve long stretfala taem for story long olketa.

10. (a) Why nao iumi shud careful long wanem iumi talem? (b) Wanem kaen wei for story nao iumi shud no duim?

¹⁰ Wanem iumi talem savve encouragem olketa narawan or mekem olketa feel nogud. (Readim Proverbs 12:18.) Staka pipol long world bilong Satan talem “olketa nogud toktok” wea olsem olketa “arrow” or “sword” from olketa laek for spoelem olketa narawan and mekem olketa feel nogud. (Ps. 64:3) Staka pipol lanem kaen toktok olsem from olketa movie and TV program wea olketa lukim. Olketa Christian shud no talem toktok wea no kaen nomata long wei for mekfani tu. Samfala taem, for mekem story hem interesting iumi laek for mekfani. Bat iumi shud no talem samting wea bae mekem narawan feel shame or tok spoelem narawan just for mekem olketa narawan laflaf. Bible sei olketa Christian shud no “tok nogud” abaotem olketa narawan. Bible sei tu: “Iufala mas no talem eni nogud toktok. Iufala mas talem nomoa gudfala toktok for strongim and helpem olketa wea herem.”—Eph. 4:29, 31.

11. Wanem nao savve helpem iumi for talem toktok wea savve strongim narawan?

¹¹ Jesus sei: “Samting wea man tingting tumas abaotem nao bae hem storyim.” (Matt. 12:34) Diswan showimaot wanem hem stap long heart bilong iumi nao iumi talem. So sapos iumi lovem pipol and tingim olketa, iumi bae talem toktok wea savve strongim and encouragem olketa.

12. Wanem nao bae helpem iumi for savve long wanem for talem?

¹² Iumi mas waka hard for tingim olketa gudfala toktok for talem. Nomata King Solomon hem wise, hem tingting gud firstaem mekem hem savve raetem olketa samting wea stret and raetem olketa naesfala toktok. (Eccl. 12:9, 10) Wanem nao bae helpem iumi for savve long wanem for talem? Taem iumi readim Bible and olketa pablikeson bilong iumi, iumi savve lanem olketa toktok wea savve helpem iumi taem iumi story long narawan. Iumi savve lanem mining bilong olketa toktok wea iumi no minim  gud. Example bilong Jesus tu savve helpem iumi for talem gudfala toktok. Jesus savve long wanem for talem, bikos Jehovah lanem hem hao for story gud, ‘mekem hem savve long wanem for talem long man wea taed.’ (Isa. 50:4) Sapos iumi ting raonem firstaem wanem for talem, datwan savve helpem iumi for talem gudfala toktok. (Jas. 1:19) Bifor iumi story long samwan, hem gud for tingim diswan: ‘Sapos mi story long wei olsem, waswe, bae hem minim wanem mi talem? Waswe, bae hem hapi long wanem mi talem, or bae hem feel nogud?

13. Why nao iumi mas story long wei wea isi for olketa narawan minim?

¹³ Long Israel bifor, olketa savve blowim trumpet for talem pipol wanem for duim. Wanfala saond wea olketa blowim long trumpet hem for talem pipol kam hipap tugeta. Nara saond hem for talem olketa soldia for attakim olketa enemy. Tingim wanem savve kasem datfala army sapos saond bilong trumpet hem no klia! Bible sei saond bilong trumpet wea klia, hem olsem toktok wea hem isi for man minim. Sapos iumi no story long wei wea isi for olketa narawan minim, maet olketa konfius or minim iumi rong. Hem tru, iumi laekem narawan for minim wanem iumi talem, bat iumi shud careful for no tok stret tumas long narawan or talem toktok wea no showimaot respect.—Readim 1 Corinth 14:8, 9.

14. Storyim example wea showimaot Jesus story long wei wea pipol isi for minim.

¹⁴ Jesus showimaot nambawan example long wei for talem toktok wea isi for pipol minim. Tingim datfala Sermon long Maunten long Matthew chapter 5 go kasem chapter 7. Jesus no iusim olketa toktok wea hard for pipol minim or toktok wea hem no need for talem. And hem no talem toktok for mekem olketa narawan feel nogud. Jesus storyim olketa deep samting long Bible long wei wea pipol isi for minim. Olsem example, for helpem olketa disaepol no wari tumas abaotem wanem olketa bae kaikaim evriday, Jesus storyim wei wea Jehovah givim kaikai long olketa bird evriday. Then hem sei: “Bat iufala important winim olketa bird!” (Matt. 6:26) Datwan helpem olketa for lanem wanfala important samting and encouragem olketa.

15. Why nao iumi mas tok kaen long pipol?

¹⁵ Wanem iumi talem long narawan hem important, bat hao iumi story long olketa narawan hem important tu. Pipol laekem tumas for lisin long Jesus bikos hem story kaen long olketa. (Luke 4:22) Taem iumi tok kaen long pipol, olketa bae laek for herem wanem iumi talem. (Prov. 25:15) Sapos iumi respectim olketa narawan and tingim feeling bilong olketa, bae iumi story kaen long olketa. Hem nao samting wea Jesus duim. Olsem example, taem hem lukim bigfala sekson bilong pipol wea wakabaot kam for herem wanem hem storyim, hem sorre tumas long olketa so hem “teachim olketa plande samting.” (Mark 6:34) Nomata taem pipol tok spoelem Jesus, hem no tok spoelem olketa.—1 Pet. 2:23.

16, 17. (a) Hao nao iumi savve followim example bilong Jesus taem iumi story long famili and olketa fren bilong iumi? (Lukim piksa long start bilong study.) (b) Storyim example wea showimaot gud samting savve kamaot from wei for tok kaen.

¹⁶ Iumi lovem famili and olketa fren bilong iumi, bat samfala taem iumi no tok kaen long olketa bikos iumi savve gud long olketa. Maet iumi feel olsem hem olraet nomoa for no tok kaen long olketa. Waswe, Jesus feel olsem hem olraet nomoa for no tok kaen long olketa fren bilong hem?  Nomoa! Taem samfala disaepol raoa abaotem hu long olketa nao hem important, Jesus tok kaen long olketa and storyim example bilong smol pikinini for helpem olketa for stretem tingting bilong olketa. (Mark 9:33-37) Olketa elder savve followim example bilong Jesus taem olketa tok kaen long man wea olketa givim kaonsel long hem.—Gal. 6:1.

¹⁷ Nomata sapos samwan talem toktok wea mekem iumi feel nogud, gud samting savve kamaot from wei for tok kaen long hem. (Prov. 15:1) Olsem example, tingim wanfala singol mami wea son bilong hem duim haed olketa nogud samting bat hem kakam long olketa meeting. Wanfala sista long kongregeson wea feel sorre long datfala mami sei long hem: “Mi sorre iu no trainim gud pikinini bilong iu.” Datfala mami hem tingting firstaem, then hem sei: “Hem tru, hem no barava followim wanem hem lanem, bat mi no givap long hem. Story long mi bihaen Armageddon, then iumi bae savve.” From mami hia tok kaen long datfala sista, tufala gohed for fren gud tugeta. And datfala boy herem samting wea mami bilong hem talem and hem luksavve mami bilong hem no givap long hem. So hem stop for associate witim olketa nogud fren bilong hem, hem baptaes, and bihaen hem waka long Bethel. Taem iumi story long olketa brata and sista, olketa long famili bilong iumi, or pipol wea iumi no savve long olketa, toktok bilong iumi mas evritaem kaen olsem iumi putim solt long hem.—Col. 4:6.

18. Hao nao iumi savve followim example bilong Jesus long wei wea iumi story long olketa narawan?

¹⁸ Wei wea iumi savve storyim long olketa narawan tingting and feeling bilong iumi hem wanfala present from Jehovah. Sapos iumi followim example bilong Jesus, bae iumi luksavve long stretfala taem for story, bae iumi careful long wanem iumi talem, and bae iumi evritaem tok kaen long pipol. So iumi laek for talem toktok wea bae encouragem olketa narawan and mekem Jehovah hapi.