Skip to content

Skip to table of contents

Waswe, Iu Savve Finis?

Waswe, Iu Savve Finis?

Waswe, olketa long Israel bifor really followim olketa principle long Law bilong Moses taem olketa stretem olketa raoa saed long law?

IA, SAMFALA taem. Tingim wanfala example. Diutronomi 24:14, 15 sei: “Sapos wanfala wakaman blong yufala hemi pua tumas, nomata hemi wantok, o hemi wanfala strensa wea hemi stap long taon blong yufala, bat yufala mas no ravem hem . . . Sapos yufala no peim hem, bae hem go komplen long [Jehovah], an bae yufala fitim for garem panis long disfala rong samting.”

Pis clay wea olketa raetem leta bilong man wea waka long farm

Klosap long Ashdod, olketa faendem wanfala leta wea olketa raetem long pis clay wea storyim wanfala case olsem wea kamap long mek-seven century B.C.E. Luk olsem olketa raetem diswan for wanfala man wea waka long farm wea maet fail for tekem kam amount bilong grain wea hem shud tekem long datfala day. Datfala leta tok olsem: “Tu-thri day bihaen mi, wakaman bilong iu, mi hipimap harvest long stoahaos, Hoshayahu, son bilong Shobay, kam tekem kaleko bilong mi. . . . Evriwan wea mifala waka tugeta for harvest long hot sun savve witnessim . . . samting wea mi talem hem tru. Mi innocent, mi no duim eni rong. . . . Sapos governor no ting hem shud talem datfala man for givim bak kaleko bilong mi, wakaman bilong hem, then hem shud duim from hem sorre long mi. Iu mas duim samting for stretem diswan for givim bak kaleko bilong mi, wakaman bilong iu.”

Man for raetem history, Simon Schama sei, disfala leta “no just storyim nomoa sorre samting wea kasem wanfala wakaman wea laek for kasem bak [kaleko bilong hem] . . . Bat hem showim iumi tu hao datfala man wea storyim case bilong hem, savve abaotem law wea stap insaed Bible, especially olketa komand long Leviticus and Deuteronomy abaotem wei for no treatim nogud pipol wea poor.”