Skip to content

Skip to table of contents

Olketa kasem big selen from olketa salem pipol from Africa for kamap slave long America

Olketa Slave wea Kamap Free Long Bifor and Distaem

Olketa Slave wea Kamap Free Long Bifor and Distaem

Joy * hem lusim hom bilong hem and go long wanfala kantri long Europe bikos samwan promisim hem, hem bae duim waka for kat hair taem hem kasem long there. Bat bihaen hem arrive, olketa forcem hem for kamap jury. Olketa whipim hem nogud for tenfala day and olketa sei bae olketa killim olketa long famili bilong hem sapos hem no duim datwan.

Karving wea showim olketa slave wea stap long Egypt bifor

Hem stap long haos bilong olketa jury woman, and wanfala woman, wea hem boss bilong hem, sei hem mas kasem 200-300 euro evri naet mekem hem changem bak selen wea olketa peim long pasis bilong hem. Hem sei kaon bilong hem winim 40,000 euro. * Joy sei: “Staka taem mi tingting for ranawe, bat mi fraet nogud olketa duim nogud samting long famili bilong mi. Mi no wei nao.” Kaen samting olsem hem happen tu long samting olsem 4 million pipol raonem world.

Bible hem storyim kaen samting olsem wea happen 4,000 year go finis. Olketa brata bilong Joseph, wanfala teenager, olketa salem hem for kamap slave. Hem mas waka long haos bilong wanfala bigman long Egypt. Firstaem olketa kaen long Joseph, bat taem hem les for durong witim waef bilong boss bilong hem, datfala woman hem laea and sei Joseph rapem hem. Then olketa chainim hem and putim hem long prison.—Genesis 39:1-20; Psalm 105:17, 18.

Long bifor and distaem tu pipol savve salem narawan for kamap slave (long English olketa kolem datwan human trafficking). Hem nao wanem hem happen long Joseph and Joy. Olketa wea salem pipol for kamap slave ting long olketa hia olsem samting nating nomoa, and olketa tingim selen nomoa.

STAKA PIPOL SAVVE KAMAP SLAVE BIHAEN LONG OLKETA WAR

Samfala kantri savve tekem staka pipol for kamap slave bihaen olketa faetem nara kantri. Olsem example, King Thutmose III bilong Egypt tekem 90,000 pipol go bak long Egypt for kamap slave, bihaen olketa faet and winim olketa long Canaan. Olketa iusim olketa for waka long mining, buildim temple, and for digim olketa drain.

Olketa long Rome tu tekem olketa slave long taem bilong war. Bat taem olketa needim moa slave, olketa go faetem nara kantri mekem olketa tekem olketa man for kamap slave. Samfala sei long first century klosap haf long population bilong Rome hem olketa slave. Olketa long Rome and Egypt barava treatim nogud long olketa slave bilong olketa. Olsem example, olketa slave long Rome wea waka long mining savve laef for 30-fala year nomoa bikos olketa waka hard tumas.

Long mek-16 century go kasem mek-19 century, samfala kantri gohed for tekem pipol for kamap slave bilong olketa. Olsem example, samfala salem staka pipol from Africa for kamap slave long America and olketa kasem big selen for datwan. Wanfala report from UNESCO sei: ‘Olketa tekem and salem samting olsem 25-30 million man, woman and olketa pikinini for kamap slave.’ Staka thousand pipol dae long ship taem olketa go for America. Olaudah Equiano, wanfala man wea olketa tekem long ship sei: “From olketa barava treatim mifala nogud, mi savve herem olketa woman singaot big, and olketa man wea gogo for dae barava krae bikos body hem pain tumas.”

Distaem tu, samting olsem 21 million man, woman, and pikinini kamap slave. Olketa savve waka long mining, factory for wakem kaleko, brik factory, or kamap jury, and samfala duim evri waka long haos bilong narawan bat no kasem pei. Diswan hem gohed for kamap big, nomata pipol savve diswan hem no stret.

Staka million pipol duim waka olsem slave distaem

SAMFALA SLAVE KAMAP FREE

Samfala slave laek for kamap free, so olketa faetem olketa wea forcem olketa for kamap slave. Long first century, Spartacus, wanfala man for faet, and samting olsem 100,000 slave faet againstim olketa long Rome. Long mek-18 century, olketa man bilong France wea stap long Hispaniola forcem pipol long there for kamap slave for waka long olketa sugar planteison. Olketa treatim olketa nogud so olketa slave hia faetem olketa. Datfala faet hem gohed for 13-fala year go kasem taem Haiti kamap independent long 1804.

Bible storyim tu, hao samting olsem thri million Israelite wea slave long Egypt olketa kamap free. Bible sei olketa long Egypt barava treatim nogud long olketa Israelite. (Exodus 1:11-14) Wanfala Pharaoh laek for killim dae evri baby boy bilong olketa Israelite bikos hem no laekem olketa Israelite for kamap staka.—Exodus 1:8-22.

Wei wea olketa Israelite kamap free from Egypt hem barava spesol bikos God nao sevem olketa. God talem Moses hem barava sorre taem hem lukim olketa Israelite safa and hem sei bae hem sevem olketa. (Exodus 3:7, 8) Kam kasem distaem, olketa Jew gohed celebratem Pasova evri year for tingim wei wea God sevem olketa.—Exodus 12:14.

NO ENIWAN BAE KAMAP SLAVE MOA

Bible sei “hard for God bilong iumi, Jehovah, for duim samting wea no stret,” and hem sei tu, God hem no change. (2 Chronicles 19:7; Malachi 3:6) God sendem Jesus for “talem olketa slave bae olketa kamap free” and for “mekem pipol wea olketa narawan spoelem olketa for kamap free.” (Luke 4:18) Waswe, diswan minim Jesus kam for mekem olketa slave for kamap free long datfala taem? Nomoa, hem minim Jesus kam for sevem pipol from wei wea olketa slave long sin and dae. Jesus sei: ‘Wei for savve long samting wea tru bae mekem iufala free.’ (John 8:32) Distaem tu, olketa tru samting wea Jesus teachim hem mekem pipol for kamap free from olketa nogud samting.—Lukim box “ Distaem Mi No Slave Long Drug.”

Bible sei God helpem Joseph tu for kamap free taem hem slave long Egypt. Iu savve read abaotem datwan long Genesis chapter 39 go kasem 41. Luk olsem Joy, wea iumi storyim firstaem, kasem help from God long laef bilong hem tu.

Joy go long Spain bihaen gavman aotem hem from kantri wea hem go long hem firstaem. Long there, hem meetim Olketa Jehovah’s Witness and studyim Bible witim olketa. Hem laek for changem laef bilong hem, so hem duim difren waka and tu hem askem datfala boss bilong hem bifor, for daonem lelebet datfala kaon wea hem mas peim evri month. Wanday datfala boss ringim Joy for talem hem bae hem no peim moa datfala kaon, and hem askem Joy for forgivim hem. Why nao hem duim olsem? Bikos datfala boss tu studyim Bible witim Olketa Jehovah’s Witness! Joy sei: “Wanem mi lanem long Bible mekem mi kamap free.”

Jehovah God hem barava feel sorre long wei wea olketa long Egypt treatim nogud long olketa Israelite wea kamap slave bilong olketa. Masbi hem feel sorre tu long olketa wea waka olsem slave distaem. God promis for finisim olketa nogud samting wea happen mekem no eniwan bae slave moa. Bible sei: “Iumi weitim wanfala niu skae and wanfala niu earth wea hem promisim, wea evri samting bae raeteous.”—2 Peter 3:13

^ par. 2 Mifala changem nem.

^ par. 3 Datwan minim olketa expectim Joy for kasem SBD$1,700-$2,600 evri naet, and kaon bilong hem samting olsem SBD$350,000.