Skip to content

Skip to table of contents

Wanem Nao Savve Helpem Dadi Fren Gud Witim Son?

Wanem Nao Savve Helpem Dadi Fren Gud Witim Son?

Wanem Nao Savve Helpem Dadi Fren Gud Witim Son?

WASWE, enitaem boy bilong iu sei: “Dadi, hao nao iu savve tumas long staka samting?” Maet datwan mekem iu feel hapi bikos iu nao dadi bilong hem. Bat bae iu barava hapi sapos son bilong iu followim tu gudfala advaes wea iu givim long hem and datwan helpem hem. *Proverbs 23:15, 24.

Taem son bilong iu hem gohed for grow big, waswe, hem still tinghae long iu or nomoa? Hao nao iu savve gohed fren gud witim son bilong iu taem hem growap? Distaem bae iumi storyim samfala samting wea olketa dadi feisim.

Thrifala Samting wea Staka Dadi Feisim

1. NO GAREM TAEM: Long staka ples, dadi nao main wan wea waka for selen. Staka taem olketa no savve stap long haos bikos olketa mas waka full day. Long samfala kantri olketa dadi no savve spendem staka taem witim pikinini. Olsem example, wanfala survey wea olketa duim long France showimaot staka dadi long there spendem samting olsem 12-fala minute nomoa each day for lukaftarem pikinini.

SAMTING FOR TINGIM: Iu spendem haomas taem witim son bilong iu? Insaed long wan or tufala week, hem gud for raetem haomas taem nao iu spendem witim son bilong iu evriday. Maet bae iu sapraes for luksavve hao iu no spendem inaf taem witim son bilong iu.

2. NO GAREM GUD EXAMPLE FOR FOLLOWIM: Samfala man no savve gud long dadi bilong olketa. Jean-Marie wea stap long France hem sei: “Mitufala dadi no savve story gud.” Hao nao diswan affectim Jean-Marie? Hem sei: “Diswan affectim mi tu taem mi garem famili bilong miseleva. Olsem example, mi faendem hem hard for story gud witim olketa son bilong mi.” Bat for samfala narawan, olketa savve gud long dadi bilong olketa, bat olketa nating respectim olketa. Philippe, wea 43 year, hem sei: “Dadi bilong mi faendem hem hard for showim and talem hem lovem mi. From datwan, mi mas barava waka hard for showim and talem son bilong mi, mi lovem hem.”

SAMTING FOR TINGIM: Waswe, wei wea iu fren witim dadi bilong iu, hem affectim wei wea iuseleva fren witim son bilong iu? Waswe, iu followim wei bilong dadi bilong iu? Waswe, iu duim olketa gud samting or olketa nogud samting wea dadi bilong iu duim? Wanem nao olketa samting hia?

3. NO KASEM STRETFALA ADVAES: Long samfala ples pipol sei hem no waka bilong dadi for lukaftarem pikinini. Luca, wea growap long wanfala kantri long Western Europe, hem sei: “Pipol long ples bilong mi sei waef nao mas lukaftarem olketa pikinini.” Long olketa nara ples, olketa sei waka bilong dadi hem for disciplinem pikinini nomoa. George, wea growap long wanfala kantri long Africa, hem sei: “Long ples bilong mi, dadi no savve plei witim pikinini bikos pipol tingse diswan bae mekem pikinini no respectim dadi. So mi tu faendem hem hard for fren gud witim son bilong mi.”

SAMTING FOR TINGIM: Long tingting bilong pipol long ples wei iu stap, wanem nao waka bilong dadi? Waswe, pipol tingim wei for lukaftarem pikinini hem waka bilong woman nomoa? Waswe, pipol ting hem gud samting for dadi showimaot love long son, or olketa sei datwan hem no stret?

Sapos iu wanfala dadi wea feisim olketa samting hia, wanem nao bae helpem iu? Ting raonem olketa idea wea iumi bae storyim.

Fren Gud Witim Son Bilong Iu Taem Hem Smol Yet

Olketa boy savve laekem tumas for followim wei bilong dadi, wea datwan hem samting wea olketa born kam witim. So, iusim datfala chance for fren witim son bilong iu taem hem smol yet. Hao nao bae iu duim datwan? And wanem nao bae iu duim mekem iu garem taem for spendem witim hem?

Hem gud sapos iu askem son bilong iu for iutufala duim tugeta olketa waka wea iu savve duim evriday. Olsem example, sapos iu duim samfala waka long haos, iu savve givim hem wanfala brum or smol naef mekem hem helpem iu. Hem bae hapi tumas for waka witim dadi bilong hem! Maet iu no finisim waka hia kwiktaem, bat datwan mekem iutufala fren gud and iu teachim hem hao for waka gud. Long bifor, Bible encouragem olketa dadi for waka witim olketa pikinini evriday, mekem olketa iusim datfala taem for story tugeta and teachim olketa. (Deuteronomy 6:6-9) Datfala advaes hem fitim olketa dadi distaem tu.

Narafala wei for spendem taem witim boy bilong iu hem for markem taem for plei witim hem. Taem iutufala plei tugeta, datwan bae helpem hem for lanem staka samting. Pipol wea duim research long diswan talem, taem dadi and son plei tugeta, pikinini bae lane for no fraet for duim olketa difren samting.

Taem dadi and son plei tugeta, son savve lanem nara important samting. Michel Fize, wanfala man wea duim research long diswan sei: “Taem dadi and son plei tugeta, son savve story gud witim dadi.” Taem tufala plei tugeta, dadi savve showimaot love long son bilong hem long samting wea hem talem and duim. Datwan mekem son lane hao for showimaot love tu. André, wanfala dadi long Germany sei: “Taem son bilong mi hem smol, staka taem mitufala savve plei tugeta. Mi huggem hem and hem lane for showimaot hem lovem mi.”

Taem pikinini redi for sleep hem gudfala taem tu for dadi spendem taem witim hem. Readim story long hem evritaem, and lisin long hem taem hem storyim olketa samting wea happen long datfala day, wea mekem hem hapi or wea hem wari abaotem. Sapos iu duim diswan, taem hem grow big bae hem feel free for story witim iu.

Duim Samting wea Iutufala Evriwan Interest Long Hem

Taem dadi laek story witim teenage son bilong hem, staka taem maet hem luk olsem son hia no laek for story. Sapos hem luk olsem son bilong iu no laek ansarem kwestin wea iu askem, no kwiktaem for tingse hem no laek for story witim iu. Maet hem bae willing for story sapos iu traem difren wei for story witim hem.

Jacques, wanfala dadi long France faendem hem hard samfala taem for story witim son bilong hem, Jérôme. Hem no forcem son bilong hem for story, bat hem traem samting wea difren, hem nao for plei soccer witim hem. Jacques hem sei: “Bihaen mitufala plei, mifala savve sidaon long grass and rest. Long datfala taem nao, hem storyim feeling bilong hem long mi. Bikos mitufala seleva nao stap long olketa taem hia, hem feel free for story witim mi and datwan mekem mitufala barava fren gud.”

Bat waswe sapos son bilong iu no laek plei sports? André, hem tingim olketa taem wea hem and son bilong hem savve lukluk long olketa star. André sei: “Mitufala savve sidaon long olketa chair aotsaed, and bikos hem cold mifala savve werem wool and drink tea taem mitufala lukluk long olketa star long naet. Mifala savve story abaotem God wea wakem olketa star and feeling bilong mitufala. Mifala savve storyim staka samting.”—Isaiah 40:25, 26.

Waswe sapos iu no interest long olketa samting wea son bilong iu interest long hem? Sapos olsem, maet iu mas duim olketa samting wea iu no mas interest long hem. (Philippians 2:4) Ian, wea stap long South Africa sei: “Son bilong mi Vaughan no interest tumas long sports olsem mi. Hem savve laekem olketa aeroplane and computer. So mi start for interest long olketa samting hia tu, and go witim hem long olketa air show and pleim aeroplane game long computer. From mitufala duim olketa samting hia tugeta, Vaughan feel free for story witim mi.”

Helpem Hem Luksavve Hem Fit for Duim Samting

Waswe, taem boy bilong iu hem smol, iu praisem hem taem hem lanem wanfala samting gogo hem savve hao for duim? Sapos hem teenager distaem, waswe, iu still praisem hem? Maet nomoa, bat sapos iu laekem hem for growap for kamap man wea garem gudfala tingting, iu mas gohed for praisem hem.

Jehovah God nao showimaot example long diswan taem hem praisem son bilong hem. Taem Jesus redi for duim spesol waka long earth, pipol herem taem God talemaot hem lovem hem. Hem sei: “Diswan nao Son bilong mi wea mi lovem and wea mi hapi long hem.” (Matthew 3:17; 5:48) Iu garem responsibility for stretem and teachim son bilong iu. (Ephesians 6:4) Bat waswe, iu praisem hem tu taem hem talem and duim gud samting?

Hem no isi long samfala man for praisem and talemaot olketa lovem son bilong olketa. Maet olketa growap insaed famili wea parents storyim olowe mistek bilong olketa. Sapos datwan nao happen long iu, iu mas traem best for mekem son bilong iu luksavve hem fit for duim samting. Hao nao iu savve duim datwan? Luca wea iumi bin story abaotem, hem evritaem duim olketa waka long haos witim son bilong hem Manuel wea hem 15 year. Luca sei: “Samfala taem mi talem Manuel for duim wanfala waka and sapos hem needim mi, bae mi helpem hem. Staka taem hem savve duim datfala waka seleva. Taem hem duim gud wanfala waka, hem hapi and hem luksavve hem fit for duim samting. Mi praisem hem taem hem duim gud eni waka. Nomata sapos hem need for lane yet long wanfala waka wea hem duim, mi mas talem hem mi tinghae long hard waka bilong hem.”

Iu savve encouragem son bilong iu tu for luksavve hem fit for duim samting taem iu helpem hem for kasem olketa goal wea hem markem. Bat maet son bilong iu no kwiktaem kasem olketa goal hia olsem iu tingim. Or maet olketa goal bilong hem difren from wanem iu laekem hem for duim. Sapos olsem, maet iu nao mas changem tingting bilong iu. Jacques, wea iumi bin storyim hem sei: “Mi trae for helpem son bilong mi for markem olketa goal wea hem fit for kasem. Mi traem best tu for mek sure hemseleva nao markem olketa goal hia. Then mi no forcem hem bat letem hem for kasem olketa goal hia fitim wanem hemseleva savve duim.” Sapos iu lisin long son bilong iu taem hem talemaot tingting bilong hem, iu praisem hem for gudfala samting wea hem duim, and encouragem hem nomata firstaem hem no duim gud wanfala samting, bae iu helpem hem for kasem olketa goal bilong hem.

For tok stret, samfala taem bae hem no isi for iutufala. Nomata olsem, iu and son bilong iu savve fren gud bikos hem bae laek for fren witim dadi bilong hem wea helpem hem for garem gudfala laef.

[Footnote]

^ par. 2 Nomata disfala article storyim olketa principle wea savve helpem dadi fren gud witim son, diswan savve helpem dadi fren gud witim dota tu.