Dlaczego Świadkowie Jehowy nie obchodzą pewnych świąt?
Jak Świadkowie Jehowy ustalają, czy powinni obchodzić jakieś święto?
Zanim Świadkowie Jehowy zdecydują, czy obchodzić jakieś święto, najpierw zaglądają do Biblii. Pewne święta i uroczystości wyraźnie naruszają zasady biblijne. W takim wypadku Świadkowie Jehowy nie biorą w nich udziału. Kiedy w grę wchodzi inne święto, każdy Świadek dokonuje w jego sprawie osobistego wyboru, przy czym zależy mu na tym, „żeby zachować czyste sumienie przed Bogiem i ludźmi” (Dzieje 24:16).
Poniżej omówiono kilka pytań, jakie Świadkowie Jehowy zadają sobie podczas podejmowania takich decyzji a.
Czy dane święto nie opiera się na niebiblijnych naukach?
Zasada biblijna: „,Wyjdźcie spośród nich i się oddzielcie’, mówi Jehowa, ,i przestańcie dotykać tego, co nieczyste’” (2 Koryntian 6:15-17).
Żeby całkowicie się odciąć od nauk, które pod względem duchowym są nieczyste — czyli pozostają w sprzeczności z tym, co mówi Biblia — Świadkowie Jehowy nie obchodzą świąt charakteryzujących się poniższymi cechami:
Święta oparte na wierze w innych bogów niż Jehowa lub oddawaniu im czci. Jezus powiedział: „To Jehowę, swojego Boga, masz czcić i tylko dla Niego masz pełnić świętą służbę” (Mateusza 4:10). Stosując się do tej przestrogi, Świadkowie Jehowy nie obchodzą Bożego Narodzenia, Wielkanocy ani Pierwszego Maja b, bo ich pochodzenie ma związek z kultem innych bogów. Oprócz tego nie biorą udziału w takich świętach, jak wspomniane poniżej:
Kwanzaa. Nazwa Kwanzaa „pochodzi od suahilijskich słów matunda ya kwanza, które oznaczają ,pierwsze plony’, i wskazuje, że święto to ma swoje korzenie w uroczystościach związanych ze żniwami, wpisanych w historię Afryki” (Encyclopedia of Black Studies). Niektórzy nie uważają Kwanzy za święto religijne. Jednak w dziele Encyclopedia of African Religion przyrównano je do pewnego afrykańskiego święta, podczas którego pierwsze plony „składa się bóstwom i przodkom, żeby im podziękować”. Wspomniano też: „Afroamerykańskie święto Kwanzaa cechuje ten sam nastrój wyrażania przodkom wdzięczności za zaznane w życiu błogosławieństwa”.
Święto Środka Jesieni. Jest to „święto ku czci bogini księżyca” (Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary). Charakteryzuje się między innymi tym, że „kobiety kłaniają się w domu przed boginią” (Religions of the World—A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices).
Nouruz. „Początki tego święta sięgają zoroastryzmu [zaratusztrianizmu]. W kalendarzu starożytnych zoroastrian [zaratusztrian] był to jeden z najświętszych dni. (...) Według zoroastriańskiej [zaratusztriańskiej] tradycji w południe w dniu Nouruza uroczyście witano z powrotem ducha południa, znanego jako Rapithwin, którego — jak uważano — duch zimy przetrzymywał podczas chłodnych miesięcy pod ziemią” (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization).
Szab-e Jalda. Jak podaje książka Sufism in the Secret History of Persia, to święto, obchodzone podczas przesilenia zimowego, „bez wątpienia ma związek z kultem Mitry”, bogiem światła. Sugeruje się również, że może być powiązane z kultem rzymskich i greckich bogów słońca c.
Święto Dziękczynienia. Podobnie jak Kwanzaa, to święto ma swoje korzenie w starożytnych obrzędach z okazji żniw, połączonych z oddawaniem czci różnym bogom. Z upływem czasu „te starożytne tradycje ludowe zostały przyjęte przez kościół chrześcijański” (A Great and Godly Adventure—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving).
Święta oparte na przesądach lub na wierze w łut szczęścia. Biblia mówi, że ci, którzy „zastawiają stół bóstwu szczęścia”, są „wśród tych, którzy porzucają Jehowę” (Izajasza 65:11). Właśnie dlatego Świadkowie Jehowy nie obchodzą poniższych świąt:
Noc Kupały. „Jak się powszechnie uważa, podczas tej nocy natura uwalnia swoje magiczne moce, które dzięki odwadze i szczęściu można ujarzmić” — czytamy w książce The A to Z of Belarus (Białoruś od A do Z). Pierwotnie było to święto pogańskie, obchodzone z okazji przesilenia letniego. Ale jak informuje Encyclopedia of Contemporary Russian Culture, gdy „zostało zaakceptowane przez chrześcijaństwo, połączono je ze świętem kościelnym [znanym jako Noc Świętojańska lub Wigilia Świętego Jana]”.
Chiński Nowy Rok i koreański Nowy Rok. „W tym czasie, bardziej niż w jakimkolwiek innym okresie roku, ‚rodzinie, przyjaciołom i krewnym przede wszystkim zależy na zadbaniu o szczęście, okazaniu szacunku bogom i duchom oraz złożeniu życzeń pomyślności na nadchodzący rok’” (Mooncakes and Hungry Ghosts—Festivals of China). Tak samo koreański Nowy Rok „obejmuje kult przodków, rytuały związane z odpędzaniem złych duchów i zapewnieniem sobie szczęścia w nowym roku oraz wróżby na nowy rok” (Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide).
Święta oparte na poglądzie, że dusza jest nieśmiertelna. Biblia wyraźnie mówi, że dusza może umrzeć (Ezechiela 18:4). Właśnie dlatego Świadkowie Jehowy nie obchodzą wymienionych poniżej świąt, które popierają wiarę w nieśmiertelność duszy:
Zaduszki (Święto Zmarłych). Jest to dzień, w którym „upamiętnia się wszystkich wiernych zmarłych” — czytamy w New Catholic Encyclopedia. „W wiekach średnich powszechne było przekonanie, że w tym dniu dusze pokutujące w czyśćcu mogą się ukazywać jako błędne ogniki, czarownice, ropuchy i tym podobne [i w ten sposób nękać] osoby, przez które za życia zostały skrzywdzone”.
Święto Qingming i Święto Głodnych Duchów. Oba te święta mają związek z kultem przodków. Jak podaje książka Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals, podczas święta Qingming zabiera się na groby ulubione jedzenie i picie zmarłych oraz imitację pieniędzy, a potem wszystko to się pali, „żeby zmarli nie byli głodni, spragnieni i żeby nie zabrakło im pieniędzy”. Z kolei „podczas Święta Głodnych Duchów, szczególnie w czasie pełni księżyca, [według świętujących] jest lepsze połączenie pomiędzy światem zmarłych a żywych niż w jakąkolwiek inną noc, więc to takie ważne, żeby na wszelki wypadek udobruchać zmarłych, a także uczcić przodków” — czytamy we wspomnianej książce.
Chuseok. Jak wyjaśnia The Korean Tradition of Religion, Society, and Ethics, podczas tego święta „ofiarowuje się duszom zmarłych jedzenie i wino”. Dary te odzwierciedlają „wiarę w to, że po śmierci ciała dusza dalej żyje”.
Święta, które mają związek z okultyzmem. Biblia mówi: „Kto zajmuje się wróżbiarstwem lub magią, kto wypatruje znaków wróżebnych, uprawia czary, rzuca na innych zaklęcia, zasięga rady u medium spirytystycznego albo u wróżbity (...), kto wypytuje się umarłych (...) budzi w Jehowie obrzydzenie” (Powtórzonego Prawa 18:10-12). Żeby nie skalać się żadną formą okultyzmu — w tym astrologią (wróżeniem z gwiazd) — Świadkowie Jehowy nie obchodzą ani Halloween, ani świąt wymienionych poniżej:
Syngaleski Nowy Rok i tamilski Nowy Rok. „Tradycyjne ceremonie związane z tym wydarzeniem (...) obejmują wykonywanie pewnych czynności w czasie przynoszącym szczęście, ściśle określonym przez astrologów” (Encyclopedia of Sri Lanka).
Songkran. Nazwa tego azjatyckiego święta „pochodzi od sanskryckiego słowa (...) oznaczającego ,przejście’ lub ,zmianę’”. Święto to ma związek z „przejściem słońca w zodiakalny gwiazdozbiór Barana” (Food, Feasts, and Faith—An Encyclopedia of Food Culture in World Religions).
Praktyki powiązane z Prawem Mojżeszowym, które zostało zniesione wraz z ofiarną śmiercią Jezusa. W Biblii czytamy: „Chrystus kładzie kres Prawu” (Rzymian 10:4). Prawo Mojżeszowe dano starożytnemu Izraelowi. Chrześcijanie korzystają z zasad zawartych w tym prawie, nie obchodzą jednak nakazanych w nim świąt. Chodzi zwłaszcza o święta, które zapowiadają przyjście Mesjasza, bo chrześcijanie wierzą, że Mesjasz już przyszedł. „Te rzeczy są tylko cieniem tego, co ma nadejść”, mówi Biblia, „a tym, co realne, jest Chrystus” (Kolosan 2:17). Z tego powodu, a także dlatego, że niektóre uroczystości mają związek z niebiblijnymi zwyczajami, Świadkowie Jehowy nie obchodzą na przykład świąt wymienionych poniżej:
Chanuka. Święto to upamiętnia ponowne poświęcenie żydowskiej świątyni w Jerozolimie. Biblia mówi jednak, że Jezus stał się Arcykapłanem „większego i doskonalszego namiotu [świątyni] — takiego, który nie został wykonany rękami ludzkimi, czyli takiego, który nie należy do tego stworzenia” (Hebrajczyków 9:11). Według chrześcijan literalną świątynię w Jerozolimie zastąpiła świątynia duchowa.
Rosz Haszana. Jest to pierwszy dzień żydowskiego roku kalendarzowego. W starożytności podczas tego święta składano Bogu specjalne ofiary (Liczb 29:1-6). Jednak Jezus Chrystus jako Mesjasz sprawił, że ‛ofiara i dar ofiarny ustały’, czyli z Bożego punktu widzenia stały się niepotrzebne (Daniela 9:26, 27).
Czy to święto nie propaguje współpracy międzywyznaniowej?
Zasada biblijna: „Co łączy (...) wierzącego z tym, który nie ma wiary? I co ma wspólnego świątynia Boża z bożkami?” (2 Koryntian 6:15-17).
Świadkowie Jehowy starają się żyć w zgodzie z innymi ludźmi i szanować ich prawo do wyboru swoich wierzeń, ale unikają uroczystości, które na następujące sposoby popierają współpracę międzywyznaniową:
Uroczystości poświęcone ważnym osobistościom religijnym lub wydarzeniom, promujące wspólne wielbienie Boga przez ludzi różnych wyznań. Kiedy Bóg wprowadził swój starożytny lud do nowego kraju, którego mieszkańcy wyznawali inne religie, powiedział im: „Nie wolno wam zawierać przymierza z nimi ani z ich bogami. (...) Gdybyście służyli ich bogom, na pewno stałoby się to dla was sidłem” (Wyjścia 23:32, 33). Właśnie dlatego Świadkowie Jehowy nie uczestniczą w poniższych uroczystościach:
Loy Krathong. Podczas tego tajskiego święta „ludzie robią z liści łódki, wkładają do nich świece lub kadzidełka i puszczają na wodę. Mówi się, że łódki zabierają ze sobą pecha. W rzeczywistości święto to upamiętnia pozostawienie przez Buddę świętego śladu stopy” (Encyclopedia of Buddhism).
Narodowy Dzień Pokuty. Jak powiedział pewien urzędnik państwowy w Papui-Nowej Gwinei, zacytowany w gazecie The National, osoby uczestniczące w tym święcie „zgadzają się z fundamentami wiary chrześcijańskiej”. Wspomniał też, że ten dzień pomaga „krzewić w kraju chrześcijańskie zasady”.
Wesak. „To najświętszy z buddyjskich dni świątecznych, obchodzonych z okazji urodzin, oświecenia i śmierci Buddy lub osiągnięcia przez niego nirwany” (Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary).
Rytuały oparte na tradycjach religijnych niezgodnych z Biblią. Jezus powiedział przywódcom religijnym: „Przez swoją tradycję unieważniliście słowo Boga”. Oświadczył też, że na próżno oddają cześć Bogu, bo głoszą „nauki, które są nakazami ludzkimi” (Mateusza 15:6, 9). Świadkowie Jehowy biorą sobie to ostrzeżenie do serca, dlatego nie uczestniczą w wielu uroczystościach religijnych, takich jak:
Święto Trzech Króli (Los Reyes Magos lub Timkat). Upamiętnia się wtedy wizytę astrologów u Jezusa albo chrzest Jezusa. Święto to „schrystianizowało pewne pogańskie święta wiosny, podczas których oddawano cześć bogom rzek i strumieni” (The Christmas Encyclopedia). Również analogiczne święto Timkat „jest głęboko zakorzenione w tradycji” (Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World).
Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Ta uroczystość opiera się na wierze, że matka Jezusa wstąpiła do nieba razem z fizycznym ciałem. „Wierzenie to nie było znane we wczesnym kościele i nie ma o nim wzmianki w Piśmie Świętym” (Religion and Society—Encyclopedia of Fundamentalism).
Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny. „Nauka o Niepokalanym Poczęciu [Marii] nie jest wyraźnie sprecyzowana w Piśmie Świętym (...) Jest to nauka kościelna” (New Catholic Encyclopedia).
Wielki Post. Jak podaje New Catholic Encyclopedia, ten czas pokuty i powstrzymywania się od jedzenia został ustanowiony „w czwartym wieku”, czyli ponad 200 lat po spisaniu Biblii. W związku z pierwszym dniem Wielkiego Postu encyklopedia ta donosi: „Praktyka posypywania wiernych popiołem podczas Środy Popielcowej stała się powszechna od synodu w Benevento w 1091 roku”.
Meskel. Podczas tego etiopskiego święta upamiętnia się „odnalezienie Prawdziwego Krzyża (na którym ukrzyżowano Chrystusa) przez palenie ognisk i tańczenie wokół nich” (Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World; nawias oryginalny). Jednak Świadkowie Jehowy nie posługują się krzyżem w wielbieniu Boga.
Czy to święto nie gloryfikuje jakiegoś człowieka, organizacji lub symbolu narodowego?
Zasada biblijna: „Tak mówi Jehowa: ,Przeklęty jest człowiek, który pokłada ufność w ludziach, który polega na ludzkiej sile i którego serce odwraca się od Jehowy’” (Jeremiasza 17:5).
Świadkowie Jehowy okazują szacunek innym ludziom i nawet modlą się za nich, ale nie uczestniczą w uroczystościach lub świętach wymienionych poniżej:
Święta ku czci władców lub innych ważnych osobistości. „Dla własnego dobra”, mówi Biblia, „przestańcie ufać człowiekowi, który jest tylko tchnieniem. Czy warto na niego liczyć?” (Izajasza 2:22). Z tego względu Świadkowie Jehowy nie obchodzą na przykład urodzin monarchów.
Uroczystości związane z oddawaniem honorów fladze państwowej. Świadkowie Jehowy nie obchodzą Dnia Flagi. Dlaczego? Ponieważ Biblia mówi: „Strzeżcie się bożków” (1 Jana 5:21). Niektórzy ludzie nie uważają flagi za bożka, czyli za obiekt kultu. Tymczasem historyk Carlton Hayes napisał, że „dla nacjonalizmu [jest ona] głównym symbolem wiary i centralnym przedmiotem uwielbienia”.
Święta lub uroczystości na cześć świętych. Co się stało, gdy pewien bogobojny człowiek pokłonił się przed apostołem Piotrem? W Biblii czytamy: „Piotr podniósł go, mówiąc: ,Wstań. Ja też jestem tylko człowiekiem” (Dzieje 10:25, 26). Skoro ani Piotr, ani żaden inny apostoł nie przyjmowali od drugich wyrazów szczególnego szacunku czy uwielbienia, Świadkowie Jehowy nie uczestniczą w uroczystościach takich, jak wspomniane poniżej, organizowanych ku czci osób uważanych za święte:
Dzień Wszystkich Świętych. „Święto ku czci wszystkich świętych (...). Geneza tego święta jest trudna do określenia” (New Catholic Encyclopedia).
Święto Matki Bożej z Guadalupe. Organizuje się je na cześć „świętej patronki Meksyku”, za którą bywa uważana Maria, matka Jezusa. Mówi się, że w 1531 roku ukazała się ona pewnemu rolnikowi (The Greenwood Encyclopedia of Latino Literature).
Imieniny. „Imieniny to uroczysty dzień ku czci świętego, po którym dziecko otrzymało imię podczas chrztu lub bierzmowania” — wyjaśnia książka Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals. Podkreśla przy tym „silny aspekt religijny tego dnia”.
Uroczystości związane z ruchami społecznymi lub politycznymi. Biblia mówi: „Lepiej chronić się u Jehowy, niż ufać ludziom” (Psalm 118:8, 9). Świadkowie Jehowy nie chcą sprawiać wrażenia, że w kwestii rozwiązania problemów nękających świat pokładają nadzieję w ludziach zamiast w Bogu. Dlatego nie uczestniczą w uroczystościach Dnia Młodzieży ani Dnia Kobiet, które wspierają kampanie polityczne lub społeczne. Z tego samego powodu nie obchodzą Dnia Emancypacji czy innych tego typu świąt. Oczekują, że problem rasizmu i nierównego traktowania rozwiąże Królestwo Boże (Rzymian 2:11; 8:21).
Czy to święto nie wywyższa jednego narodu lub grupy etnicznej ponad inne?
Zasada biblijna: „Bóg nie jest stronniczy. Jego uznaniem cieszy się każdy, kto się Go boi i czyni to, co właściwe, bez względu na to, z jakiego pochodzi narodu” (Dzieje 10:34, 35).
Wielu Świadków Jehowy lubi swój rodzinny kraj. Jednak unikają oni uroczystości, które na opisane niżej sposoby wywyższają narody lub grupy etniczne:
Uroczystości związane z oddawaniem hołdu siłom zbrojnym. Jezus nie popierał wojen. Swym naśladowcom powiedział: „Kochajcie swoich nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują” (Mateusza 5:44). Właśnie dlatego Świadkowie Jehowy nie obchodzą uroczystości, które honorują żołnierzy, w tym następujących świąt:
Dzień Anzac. „Anzac to Korpus Wojskowy Australii i Nowej Zelandii”, stąd „Dzień Anzac stopniowo przekształcił się w dzień upamiętniający poległych na wojnie” (Historical Dictionary of Australia).
Dzień Weteranów (Dzień Pamięci, Niedziela Pamięci). Jest to święto ku czci „weteranów wojennych i tych, którzy zginęli na wojnach” (Encyclopædia Britannica).
Uroczystości związane z historią kraju lub jego niepodległością. O swoich naśladowcach Jezus powiedział: „Nie są częścią świata, tak jak ja nie jestem częścią świata” (Jana 17:16). Świadkowie Jehowy chętnie poznają historię swojego kraju, ale nie biorą udziału w uroczystościach takich, jak podane poniżej:
Dzień Australii. Według Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life święto to upamiętnia „dzień w 1788 roku, kiedy to angielscy żołnierze wznieśli swoją flagę i ogłosili Australię nową kolonią”.
Dzień Guya Fawkesa. Jest to „uroczystość państwowa upamiętniająca nieudaną próbę wysadzenia w powietrze króla Jakuba I i [angielskiego] Parlamentu, podjętą w 1605 roku przez Guya Fawkesa i innych zwolenników katolicyzmu” (A Dictionary of English Folklore).
Dzień Niepodległości. W niektórych krajach jest to „dzień poświęcony publicznym uroczystościom z okazji rocznicy uzyskania niepodległości” (Merriam-Webster’s Unabridged Dictionary).
Czy to święto nie słynie z pozbawionego hamulców lub niemoralnego zachowania?
Zasada biblijna: „Wystarczy, że w minionym czasie spełnialiście wolę ludzi ze świata, gdy się oddawaliście rozpasaniu, nieokiełznanym namiętnościom, piciu ponad miarę, dzikim zabawom, pijatykom i bezprawnemu bałwochwalstwu” (1 Piotra 4:3).
W zgodzie z tą zasadą Świadkowie Jehowy unikają uroczystości, które cechuje nadmierne picie alkoholu i dzikie imprezowanie. Chętnie spotykają się z przyjaciółmi i sami decydują, czy z umiarem pić napoje alkoholowe, czy nie. Bardzo chcą się stosować do biblijnej rady: „Czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego robicie, wszystko róbcie na chwałę Bożą” (1 Koryntian 10:31).
W związku z tym Świadkowie Jehowy nie uczestniczą w karnawałach lub innych tego typu uroczystościach, które lansują nieprzyzwoite zachowanie potępione w Biblii. Zalicza się do nich żydowskie święto Purim. Przez długi czas upamiętniało ono ocalenie Żydów w V wieku p.n.e., ale teraz „całkiem słusznie można je uznać za żydowską wersję Mardi Gras lub Karnawału” — czytamy w książce Essential Judaism. Dla wielu imprezowiczów oznacza ono „przebieranie się w kostiumy (mężczyźni często wkładają damskie ubrania), rozwiązłość, nadużywanie alkoholu i hałaśliwe zachowanie”.
Skoro Świadkowie Jehowy nie obchodzą pewnych świąt, czy to znaczy, że nie kochają swoich rodzin?
Nie, to wcale tego nie oznacza. Biblia uczy kochać i szanować wszystkich członków rodziny, bez względu na ich wierzenia (1 Piotra 3:1, 2, 7). Oczywiście kiedy Świadek Jehowy przestaje uczestniczyć w jakichś świętach, niektórzy krewni mogą poczuć się urażeni, zranieni lub nawet zdradzeni. Dlatego wielu Świadków Jehowy stara się upewniać bliskich o swojej miłości, taktownie wyjaśniać powody swoich decyzji i odwiedzać krewnych przy innych okazjach.
Czy Świadkowie Jehowy zabraniają innym obchodzić jakieś święta?
Nie. Świadkowie Jehowy uważają, że każdy podejmuje w tej sprawie osobiste decyzje (Jozuego 24:15). Szanują „najróżniejszych ludzi”, niezależnie od ich przekonań (1 Piotra 2:17).
a Ten artykuł wymienia tylko część świąt, których nie obchodzą Świadkowie Jehowy. Nie zawiera też wszystkich zasad biblijnych, które warto wziąć pod uwagę.
b Dzisiaj w niektórych krajach Pierwszy Maja to przede wszystkim Święto Pracy, ale korzenie tego święta sięgają starożytnego Rzymu. Zobacz artykuł „Pierwszy Maja — święto o różnych obliczach”, zamieszczony w Przebudźcie się! z 22 kwietnia 2005 roku, strony 12-14.
c K. E. Eduljee, Mithra, Mithraism, Christmas Day & Yalda, strony 31-33.