C3
Wersety z 1 Listu do Tesaloniczan, w których imię Jehowa nie występuje jako część cytatu albo nawiązania
1 TESALONICZAN 1:8 „słowo Jehowy”
Grecko-polski Nowy Testament, Vocatio: „słowo Pana”
POWODY: To wyrażenie pochodzi z Pism Hebrajskich, gdzie występuje jako połączenie hebrajskiego terminu oznaczającego „słowo” oraz imienia Bożego (zob. wyjaśnienie do Dz 8:25).
DODATKOWE ARGUMENTY:
Warto zwrócić uwagę, co w niektórych opracowaniach powiedziano na temat greckiego wyrażenia oddawanego w tym wersecie jako „słowo Pana”:
„Wyrażenie, które często występuje w ST [Starym Testamencie] i później w Dziejach Apostolskich, ale w (...) listach [Pawła] pojawia się tylko tutaj i w 2 Tesaloniczan 3:1. Paweł używa jednak innych, podobnych wyrażeń, takich jak ‚słowo’, ‚słowo Boże’, ‚ewangelia Boga’. Słowo to ewangelia, a autorem ewangelii jest ‚Pan’ (...) Podobnie jak w innych miejscach NT [Nowego Testamentu], nie jest jasne, do kogo odnosi się ‚Pan’, bo tak nazywany jest zarówno Syn (Jezus), jak i Ojciec. W tym wypadku przypuszczalnie można założyć, że chodzi o Ojca” (David J. Williams, New International Biblical Commentary—1 and 2 Thessalonians, 1992, ss. 24, 31). W tym samym opracowaniu w komentarzu do 1 Tesaloniczan 1:1 powiedziano, że gdy Paweł używa terminu „Pan”, „przede wszystkim opiera się na LXX [Septuagincie], gdzie ‚Pan’ często jest tłumaczeniem hebrajskiego Jahwe, imienia Boga”.
„Odpowiednik wyrażenia ‚słowo PANA’ pochodzącego ze ST [Starego Testamentu] (por. Iza[jasza] 38:4, 5) jest bardzo często używany w Dziejach Apostolskich, gdy mowa o rozprzestrzenianiu się ewangelii (Dz[ieje] 8:25; 13:44, 48, 49; 15:35, 36; 16:32; 19:10, 20)” (The Expositor’s Bible Commentary: Ephesians-Philemon, wyd. zrew., red. Tremper Longman III i David E. Garland, t. 12, 2006, s. 382). Werset z Izajasza 38:4 (NŚ, 1997), na który powołano się w cytowanym komentarzu, brzmi: „Wtedy doszło do Izajasza słowo Jehowy”.
„‚Słowo Pana’ to termin typowy dla ST [Starego Testamentu], często odnoszący się do proroczych wypowiedzi natchnionych przez Boga (np. Rodz[aju] 15:1, Iza[jasza] 1:10, Jonasza 1:1” (The NET Bible, New English Translation, wyd. II, 1996-2017, s. 2233). Wymienione tu wersety zawierają wyrażenie „słowo Jehowy” lub zwrot „Jehowa przemówił”.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J7, 8, 17, 18, 22, 23, 32, 33, 48, 65, 94, 95, 100, 101, 106, 125, 144, 146, 167
1 TESALONICZAN 4:6 „ponieważ Jehowa wymierza (...) karę”
Biblia warszawska: „gdyż Pan jest mścicielem”
POWODY: Kontekst wskazuje, że tytuł Kýrios („Pan”) odnosi się tu do Boga. W wersecie 7 Paweł pisze, że to Bóg „powołał (...) [chrześcijan] do życia (...) w świętości”, a w wersecie 8 — że ten, kto dopuszcza się niemoralnych kontaktów seksualnych, „lekceważy (...) Boga”. Greckie słowo oddane jako „wymierza karę” można też przetłumaczyć na „jest mścicielem” (por. Rzymian 13:4, gdzie to słowo zostało przetłumaczone właśnie na „mściciel”). W Rzymian 12:19 Paweł używa pokrewnego wyrazu, cytując Powtórzonego Prawa 32:35, gdzie Jehowa mówi: „Zemsta należy do mnie”. Ten sam grecki wyraz pojawia się w Septuagincie w Psalmie 94:1 (93:1, LXX), gdzie Jehowę nazwano „Bogiem dokonującym zemsty”. I najwyraźniej do tego psalmu Paweł nawiązuje tutaj, w 1 Tesaloniczan 4:6. Poza tym bibliści zwracają uwagę, że w omawianym wersecie przed słowem Kýrios nie ma rodzajnika, chociaż zgodnie z zasadami gramatyki greckiej powinien się tam znajdować. Podobnie jak w wielu innych wersetach brak rodzajnika w takim miejscu sprawia, że Kýrios pełni funkcję imienia własnego.
DODATKOWE ARGUMENTY:
Warto zwrócić uwagę na poniższe komentarze do tego wersetu:
„Paweł prawdopodobnie ‚Panem’ nazywa Boga, a nie Jezusa, bo w dalszej argumentacji mówi o Bogu” (The New Interpreter’s Bible, t. XI, 2000, s. 719).
„To konkretne ostrzeżenie zostało podane w formie przypomnienia, że Pan jest ‚mścicielem’ („ukarze”, NIV [New International Version]). Możliwe, że ‚Pan’ oznacza tutaj Pana Jezusa (jak zazwyczaj w Nowym Testamencie). Ale myśl, że to Bóg jest mścicielem, często pojawia się w Starym Testamencie (np. w Powt[órzonego Prawa] 32:35), a także — nieco inaczej sformułowana — w Nowym [Testamencie]. Chyba tak należy to tutaj rozumieć” (Leon Morris, The First and Second Epistles to the Thessalonians, wyd. zrew., 1991, s. 124).
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J7, 8, 17, 18, 22-24, 32, 34, 43, 65, 90, 94, 95, 100, 101, 106, 115, 126, 145-147, 154, 230
1 TESALONICZAN 4:15 „na podstawie słowa Jehowy”
Grecko-polski Nowy Testament, Vocatio: „w słowie Pana”
POWODY: To wyrażenie pochodzi z Pism Hebrajskich, gdzie występuje jako połączenie hebrajskiego terminu oznaczającego „słowo” oraz imienia Bożego (zob. wyjaśnienia do Dziejów 8:25 i 1 Tesaloniczan 1:8). W Septuagincie to samo greckie wyrażenie pojawia się np. w 1 Królów 13:5, gdzie tekst hebrajski brzmi: „według słowa Jehowy”. Inne przykłady można znaleźć w 1 Królów 13:1, 2, 32; 20:35 (21:35, LXX). Jeszcze jednym argumentem przemawiającym za użyciem w 1 Tesaloniczan 4:15 imienia Bożego jest brak rodzajnika przed słowem Kýrios („Pan”).
DODATKOWE ARGUMENTY:
W opracowaniu Exegetical Dictionary of the New Testament (t. 2, 1991, ss. 329, 330) 1 Tesaloniczan 4:15 wymieniono wśród wersetów, w których wyraz Kýrios został „użyty w NT [Nowym Testamencie] w odniesieniu do Jahwe/Boga”.
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J7, 8, 17, 18, 24, 32, 33, 48, 65, 94, 95, 100, 101, 106, 115, 127, 146
1 TESALONICZAN 5:2 „dzień Jehowy”
Grecko-polski Nowy Testament, Vocatio: „dzień Pana”
POWODY: To wyrażenie pochodzi z Pism Hebrajskich, gdzie występuje jako połączenie hebrajskiego terminu oznaczającego „dzień” oraz imienia Bożego (m.in. w: Izajasza 13:6, 9; Ezechiela 30:3; Joela 1:15; 2:11, 31; 3:14; Amosa 5:18; Abdiasza 15; Sofoniasza 1:14; Zachariasza 14:1; Malachiasza 4:5). Kiedy Piotr przemawiał w czasie Pięćdziesiątnicy 33 r. n.e., zacytował Joela 2:31, gdzie prorok mówił o nadejściu „wielkiego, budzącego lęk dnia Jehowy” (zob. komentarz do Dz 2:20). Warto zauważyć, że w 1 Tesaloniczan 5:2 przed słowem Kýrios („Pan”) nie ma rodzajnika, chociaż zgodnie z zasadami gramatyki greckiej powinien tam być. Brak rodzajnika w takim miejscu sprawia, że Kýrios pełni funkcję imienia własnego.
DODATKOWE ARGUMENTY:
Warto zwrócić uwagę, co w niektórych opracowaniach powiedziano na temat greckiego wyrażenia oddawanego jako „dzień Pana”:
„Dzień Pana (czyli dzień JHWH) pierwotnie był dniem, w którym JHWH występował w obronie prawych i sądził nieprawych” (The New Interpreter’s Bible, t. XI, 2000, s. 726).
W opracowaniu Exegetical Dictionary of the New Testament (t. 2, 1991, ss. 329, 330) 1 Tesaloniczan 5:2 wymieniono wśród wersetów, w których wyraz Kýrios został „użyty w NT [Nowym Testamencie] w odniesieniu do Jahwe/Boga”.
„Pana — kurios = Jehowy” (W. E. Vine i C. F. Hogg, Vine’s Expository Commentary on 1 & 2 Thessalonians, 1997, s. 112).
POTWIERDZENIE W INNYCH PRZEKŁADACH: J7, 8, 14, 16-18, 22-24, 31-33, 61, 65, 66, 88, 90, 94-96, 100, 101, 106, 115, 128, 145-147, 236, 250, 260