Ewangelia według Łukasza 20:1-47

20  Pewnego dnia, gdy nauczał w świątyni i głosił dobrą nowinę, podeszli do niego naczelni kapłani, uczeni w piśmie i starsi ludu 2  i odezwali się: „Powiedz nam: Jakim prawem robisz te rzeczy? Kto ci dał taką władzę?”+. 3  On odparł: „Ja też zadam wam pytanie. Powiedzcie mi: 4  Kto upoważnił Jana do udzielania chrztu* — niebo czy ludzie?”. 5  Wtedy zaczęli między sobą dyskutować: „Jeśli powiemy: ‚Niebo’, to on spyta: ‚Czemu nie uwierzyliście Janowi?’. 6  A jeśli powiemy: ‚Ludzie’, to cały lud nas ukamienuje, bo jest przekonany, że Jan był prorokiem”+. 7  Odpowiedzieli więc, że nie wiedzą. 8  Wtedy Jezus odrzekł: „Ja też wam nie powiem, jakim prawem robię te rzeczy”. 9  Potem zaczął opowiadać ludowi następującą przypowieść: „Pewien człowiek zasadził winnicę+, wydzierżawił ją hodowcom i na dość długi czas wyjechał za granicę+. 10  W porze zbiorów wysłał do hodowców niewolnika, żeby mu dali część owoców z winnicy. Ci jednak pobili go i odprawili z niczym+. 11  Wysłał więc do nich innego niewolnika. Tego również pobili, a także upokorzyli* i odprawili z niczym. 12  Wysłał jeszcze trzeciego, ale i tego poranili i wyrzucili. 13  Wtedy właściciel winnicy pomyślał sobie: ‚Co mam zrobić? Wyślę swojego ukochanego syna+. Do niego powinni odnieść się z szacunkiem’. 14  Gdy hodowcy go zobaczyli, zaczęli namawiać się między sobą: ‚To dziedzic. Zabijmy go, żeby dziedzictwo stało się nasze’. 15  Wywlekli go więc poza winnicę i zabili+. Co zrobi z nimi właściciel winnicy? 16  Przyjdzie i zabije tych hodowców, a winnicę da innym”. Na te słowa ludzie zawołali: „Oby nigdy do tego nie doszło!”. 17  Ale Jezus spojrzał na nich uważnie i powiedział: „Jak więc rozumieć ten fragment Pism: ‚Kamień odrzucony przez budowniczych stał się wieńczącym kamieniem narożnym’?+ 18  Każdy, kto upadnie na ten kamień, roztrzaska się+. A każdy, na kogo on upadnie, zostanie zmiażdżony”. 19  Wtedy uczeni w piśmie i naczelni kapłani uświadomili sobie, że ta przypowieść odnosi się do nich, i chcieli go schwytać, ale bali się ludu+. 20  Uważnie go obserwowali, po czym wysłali wynajętych potajemnie ludzi, którzy mieli udawać prawych i złapać go za słowo+, żeby go wydać władzom i samemu namiestnikowi. 21  Ci więc powiedzieli do niego: „Nauczycielu, wiemy, że mówisz i nauczasz poprawnie, że nie jesteś stronniczy, ale zgodnie z prawdą nauczasz drogi Bożej. 22  Czy wolno* nam płacić podatek pogłówny Cezarowi, czy nie?”. 23  Ale on odkrył ich przebiegłość i rzekł: 24  „Pokażcie mi denara. Czyja to podobizna i czyje imię?”. Odrzekli: „Cezara”. 25  Wtedy im powiedział: „W takim razie to, co Cezara, spłacajcie Cezarowi+, a to, co Boże — Bogu”+. 26  I nie zdołali go przyłapać na niczym, co mówił publicznie. Zdumieni jego odpowiedzią, zamilkli. 27  Jednak podeszli do niego saduceusze, twierdzący, że nie ma zmartwychwstania+, i zapytali+: 28  „Nauczycielu, Mojżesz nam napisał, że jeśli jakiś mężczyzna umrze bezdzietnie i pozostawi żonę, to jego brat powinien się z nią ożenić, żeby przedłużyć jego ród*+. 29  Było siedmiu braci. Pierwszy się ożenił, ale zmarł bezdzietnie. 30  Wtedy drugi brat wziął wdowę po nim za żonę, ale również umarł. 31  Tak samo było z trzecim aż do siódmego — wszyscy się z nią ożenili i umarli bezdzietnie. 32  W końcu umarła też ta kobieta. 33  Czyją więc zostanie żoną, gdy nastąpi zmartwychwstanie? Przecież poślubiła siedmiu”. 34  Jezus odpowiedział: „Dzieci tego świata żenią się i wychodzą za mąż, 35  ale uznani za godnych życia w nadchodzącym nowym świecie i za godnych zmartwychwstania ani nie będą się żenić, ani wychodzić za mąż+. 36  Właściwie nie będą mogli już umrzeć, bo będą jak aniołowie i — jako ci, którzy dostąpią zmartwychwstania — będą dziećmi Bożymi. 37  A to, że umarli będą wskrzeszani, wyjawił nawet Mojżesz w relacji o ciernistym krzewie+, nazywając Jehowę ‚Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba’+. 38  Przecież On nie jest Bogiem umarłych, lecz żywych, bo dla Niego oni wszyscy żyją”+. 39  Na to niektórzy uczeni w piśmie rzekli: „Nauczycielu, dobrze powiedziałeś”. 40  Bo już nie mieli odwagi zadać mu ani jednego pytania. 41  Z kolei on im rzekł: „Dlaczego ludzie mówią, że Chrystus jest synem Dawida?+ 42  Przecież sam Dawid mówi w Księdze Psalmów: ‚Jehowa powiedział mojemu Panu: „Zasiadaj po mojej prawej stronie, 43  aż położę twoich wrogów jako podnóżek dla twoich nóg”’+. 44  Skoro Dawid nazywa go Panem, to jak może on być jego synem?”. 45  Potem, gdy cały lud go słuchał, rzekł do swoich uczniów: 46  „Strzeżcie się uczonych w piśmie, którzy lubią chodzić w długich szatach, którzy uwielbiają pozdrowienia na rynkach oraz pierwsze siedzenia w synagogach i najzaszczytniejsze miejsca na ucztach*+ 47  i którzy łupią* domy* wdów i na pokaz odmawiają długie modlitwy. Tacy otrzymają surowszy wyrok”.

Przypisy

^ Lub „zanurzania; pogrążania”.
^ Lub „znieważyli; potraktowali haniebnie”.
^ Lub „należy”.
^ Lub „wzbudzić mu potomstwo”.
^ Dosł. „wieczerzach”.
^ Dosł. „pożerają”.
^ Lub „mienie”.

Komentarze

naczelni kapłani: Zob. komentarz do Mt 2:4.

uczeni w piśmie: Zob. komentarz do Mt 2:4.

starsi ludu: Zob. komentarz do Mt 16:21.

przypowieść: Lub „przykład” (zob. komentarz do Mt 13:3).

wydzierżawił: Zob. komentarz do Mt 21:33.

na dość długi czas: W przypowieści o niegodziwych hodowcach tylko Łukasz dodaje to sformułowanie (por. sprawozdania równoległe: Mt 21:33 i Mk 12:1).

wieńczącym kamieniem narożnym: Zob. komentarz do Mt 21:42.

Cezarowi: Zob. komentarz do Mt 22:17.

denara: Tą srebrną monetą rzymską, na której widniało imię Cezara, opłacano podatek nałożony na Żydów przez Rzymian (Mt 22:17, 19; Łk 20:22). W czasach Jezusa denar był zwyczajowym wynagrodzeniem robotnika rolnego za 12-godzinny dzień pracy, a w Chrześcijańskich Pismach Greckich wartości pieniężne i ceny często podawano właśnie w denarach (Mt 20:2; Mk 6:37; 14:5; Obj 6:6). W Izraelu w użyciu były różne monety miedziane i srebrne, między innymi bite w Tyrze srebrne monety, którymi płacono podatek świątynny. Jednak podatek dla Rzymu najwyraźniej płacono w srebrnych denarach z wizerunkiem Cezara (zob. Słowniczek pojęć i Dodatek B14).

podobizna i (...) imię: Zob. komentarz do Mt 22:20.

to, co Cezara, (...) Cezarowi: Odpowiedź Jezusa zanotowana tutaj oraz w równoległych sprawozdaniach z Mt 22:21 i Mk 12:17 jest jedyną jego wzmianką o cesarzu rzymskim. „To, co Cezara”, oznacza opłaty należne za usługi świadczone przez władze świeckie, a także okazywany im szacunek i względne podporządkowanie (Rz 13:1-7).

spłacajcie: Zob. komentarz do Mt 22:21.

to, co Boże — Bogu: Zob. komentarz do Mt 22:21.

saduceusze: Jest to jedyna wzmianka o saduceuszach w Ewangelii według Łukasza (zob. Słowniczek pojęć). Nazwa „saduceusze” (gr. saddoukaíos) prawdopodobnie ma związek z Cadokiem (w Septuagincie często w pisowni Saddoúk), który był arcykapłanem w czasach Salomona i którego potomkowie przez stulecia byli kapłanami (1Kl 2:35).

zmartwychwstania: Użyty tu grecki wyraz anástasis dosłownie znaczy „podniesienie; powstanie”. Pojawia się on w Chrześcijańskich Pismach Greckich ok. 40 razy w kontekście zmartwychwstania (Mt 22:23, 31; Łk 20:33; Dz 4:2; 24:15; 1Ko 15:12, 13). W Septuagincie w Iz 26:19 użyto czasownikowej formy słowa anástasis, żeby oddać hebrajski czasownik „żyć” w zdaniu: „Twoi umarli ożyją” (zob. Słowniczek pojęć).

się z nią ożenili: Zob. komentarz do Mk 12:21.

Dzieci: Lub „ludzie”. Dosł. „synowie”. Występujące w tym wersecie greckie słowo zostało użyte w szerszym znaczeniu — nie chodzi o literalnych „synów”, ale o mężczyzn i kobiety. Na to, że chodzi również o kobiety, jasno wskazuje greckie słowo oddane jako wychodzą za mąż. W tym kontekście sformułowanie „dzieci tego świata” jest związkiem frazeologicznym najwyraźniej odnoszącym się do ludzi, których nastawienie i styl życia odzwierciedla cechy tego świata.

tego świata: Lub „tego systemu rzeczy; tej epoki”. Użyty tu grecki wyraz aiòn, którego podstawowe znaczenie to „wiek”, może się odnosić do sytuacji, stanu rzeczy wyróżniającego pewien okres, wiek czy epokę. W tym miejscu odnosi się do obecnego systemu rzeczy (zob. komentarze do Mt 12:32; Mk 10:30 i Słowniczek pojęć, „System rzeczy”).

nadchodzącym nowym świecie: Lub „nadchodzącym systemie rzeczy; nadchodzącej epoce”. Użyty tu grecki wyraz aiòn, którego podstawowe znaczenie to „wiek”, może się odnosić do sytuacji, stanu rzeczy wyróżniającego pewien okres, wiek czy epokę. W tym miejscu odnosi się do nadchodzącego systemu rzeczy pod panowaniem Bożym, w którym nastąpi zmartwychwstanie (zob. komentarze do Mt 12:32; Mk 10:30 i Słowniczek pojęć, „System rzeczy”).

dziećmi: Dosł. „synami”. W tekście greckim słowo, które znaczy „syn”, występuje w tym wersecie dwa razy. W niektórych kontekstach jest ono używane w szerszym znaczeniu i nie odnosi się tylko do literalnych synów (zob. komentarz do Łk 20:34).

wyjawił nawet Mojżesz: Zob. komentarz do Mk 12:26.

nazywając Jehowę ‚Bogiem Abrahama’: Lub „gdy mówi: ‚Jehowa, Bóg Abrahama’”. Jak wyjaśnia Jezus, Mojżesz wspomniał, że Jehowa nadal jest Bogiem patriarchów, którzy od dawna nie żyli. Cytat w tym wersecie pochodzi z Wj 3:6. Z wcześniejszych wersetów (Wj 3:4, 5) wynika, że słowa te wypowiedział Jehowa, który w Wj 3:6 mówi do Mojżesza: „Jestem Bogiem twojego ojca, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba”. W tamtym czasie Abraham nie żył od 329 lat, Izaak od 224, a Jakub od 197. Mimo to Jehowa nie powiedział: ‛Byłem ich Bogiem’, ale ‛Jestem ich Bogiem’. Treść tych wersetów z Pism Hebrajskich była jedną z przyczyn, dla których w tekście głównym Przekładu Nowego Świata w Łk 20:37 użyto imienia Jehowa (zob. Dodatek C1 i Dodatek C3, wprowadzenie; Łk 20:37).

bo dla Niego oni wszyscy żyją: Lub „bo z Jego punktu widzenia oni wszyscy żyją”. Z Biblii wynika, że ludzie oddaleni od Boga, nawet jeśli żyją, są z Jego punktu widzenia martwi (Ef 2:1; 1Tm 5:6). Natomiast lojalni słudzy Jehowy, którzy umarli, w Jego oczach nadal żyją, bo spełnienie obietnicy dotyczącej ich wskrzeszenia jest pewne (Rz 4:16, 17).

Jehowa: Zacytowano tu słowa z Ps 110:1, gdzie w tekście hebrajskim pojawia się imię Boże wyrażone czterema spółgłoskami (w transliteracji na jęz. pol. JHWH). Jak wyjaśniono w Dodatku A5, w większości przekładów Biblii w „Nowym Testamencie” nie występuje imię Boże, tylko słowo „Pan”, i to nawet w cytatach z Pism Hebrajskich. Jak jednak powiedziano w Dodatku C, w niektórych przekładach w tekście głównym Chrześcijańskich Pism Greckich użyto określeń, takich jak Jehowa, Jahwe, יהוה (tetragram JHWH) czy PAN lub ADONAJ pisanych dużymi literami (dla wskazania, że jest to substytut imienia Bożego). Część XVII-wiecznych wydań Biblii króla Jakuba zawiera określenie „LORD” („PAN”) pisane dużymi literami w tym wersecie oraz w trzech innych miejscach Chrześcijańskich Pism Greckich, gdzie zacytowano Ps 110:1 (Mt 22:44; Mk 12:36; Dz 2:34). Takie samo rozwiązanie zastosowano w późniejszych wydaniach. Skoro w Pismach Hebrajskich tego przekładu określenia „PAN” użyto, by wskazać, że w danym miejscu tekst oryginalny zawierał imię Boże, to użycie go w Chrześcijańskich Pismach Greckich wskazywałoby, że zdaniem tłumaczy dany fragment odnosi się do Jehowy. Warto też zauważyć, że w Nowej Biblii króla Jakuba (I wyd. w 1979 r.) określenia „PAN” użyto jeszcze więcej razy — wszędzie tam, gdzie w cytatach z Pism Hebrajskich zastępuje ono imię Boże.

rynkach: Zob. komentarz do Mt 23:7.

pierwsze siedzenia: Zob. komentarz do Mt 23:6.

Multimedia

Pierwsze siedzenia w synagodze
Pierwsze siedzenia w synagodze

Wygląd synagogi przedstawionej na tej animacji został częściowo odtworzony na podstawie pozostałości synagogi z I w. n.e. w miejscowości Gamla (Gamala), położonej jakieś 10 km na pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego. Do naszych czasów nie przetrwała w nienaruszonym stanie żadna synagoga z I w., dlatego nie ma pewności, jak dokładnie wyglądały wtedy synagogi. W tej animacji pokazano elementy, które najprawdopodobniej występowały w wielu synagogach w tamtym czasie:

1. Pierwsze, czyli najlepsze, siedzenia w synagodze mogły się znajdować na podium lub w jego pobliżu.

2. Podium, z którego czytano Pisma. Umiejscowienie podium mogło być różne w zależności od synagogi.

3. Siedzenia wzdłuż ścian zajmowali ludzie mający wysoką pozycję w lokalnej społeczności. Pozostali siadali na matach na podłodze. Synagoga w Gamli prawdopodobnie miała cztery rzędy siedzeń.

4. Arka, czyli skrzynia, w której trzymano święte zwoje, znajdowała się na tylnej ścianie.

Miejsca zajmowane w synagodze stale przypominały obecnym, że niektórzy mają wyższą pozycję niż inni; o tym, kto jest ważniejszy, często dyskutowali uczniowie Jezusa (Mt 18:1-4; 20:20, 21; Mk 9:33, 34; Łk 9:46-48).

Najzaszczytniejsze miejsca na ucztach
Najzaszczytniejsze miejsca na ucztach

W I w. n.e. osoby jedzące posiłek zazwyczaj półleżały przy stole. Każda z nich opierała się lewym łokciem na poduszce, a po jedzenie sięgała prawą ręką. Zgodnie z grecko-rzymskim zwyczajem w typowym pomieszczeniu jadalnym ustawiano trzy sofy wokół niskiego stołu. Rzymianie nazywali tego typu jadalnię tryklinium (łac. słowo pochodzące od gr. słowa znaczącego „pokój z trzema sofami”). Zazwyczaj przy stole było miejsce dla dziewięciu osób, ale z czasem zaczęto używać dłuższych sof, żeby zmieściło się więcej gości. Zgodnie z tradycją jedne miejsca w jadalni były bardziej zaszczytne od innych. Najmniej zaszczytne było miejsce na sofie oznaczonej na ilustracji literą A, bardziej zaszczytne na sofie oznaczonej literą B, a najzaszczytniejsze na sofie oznaczonej literą C. Bardziej lub mniej zaszczytne były też poszczególne miejsca na każdej sofie — dana osoba była uważana za ważniejszą od tej, która była po jej prawej stronie, i za mniej ważną od tej, która była po jej lewej stronie. Na oficjalnych przyjęciach gospodarz zazwyczaj zajmował pierwsze miejsce (1) na sofie z najmniej zaszczytnymi miejscami. Honorowym miejscem było trzecie miejsce (2) na środkowej sofie. Chociaż nie wiadomo, w jakim stopniu Żydzi przyswoili sobie ten zwyczaj, wygląda na to, że właśnie do niego nawiązał Jezus, kiedy uczył swoich naśladowców o potrzebie przejawiania pokory.

PISMO ŚWIĘTE W PRZEKŁADZIE NOWEGO ŚWIATA — WYDANIE DO STUDIUM
Łukasza 20
polski
Czytaj Biblię w internecie
https://cms-imgp.jw-cdn.org/img/p/1001070103/univ/art/1001070103_univ_sqr_xl.jpg
nwtsty