Ewangelia według Mateusza 12:1-50
Przypisy
Komentarze
szabat: Zob. Słowniczek pojęć.
wśród łanów zbóż: Wśród zbóż najprawdopodobniej można było chodzić wyznaczonymi ścieżkami, które oddzielały od siebie poszczególne części pola.
coś, czego (...) nie wolno: Jehowa powiedział Izraelitom, że w szabat nie wolno im wykonywać żadnej pracy (Wj 20:8-10). Żydowscy przywódcy religijni uważali, że mają prawo rozstrzygać, co należy uznawać za pracę. Zrywanie kłosów uznali za żęcie, a ich rozcieranie za młócenie, dlatego według nich uczniowie Jezusa naruszali szabat (Łk 6:1, 2). Jednak takim podejściem ci przywódcy wypaczali przykazanie Jehowy.
domu Bożego: Zob. komentarz do Mk 2:26.
chleby pokładne: Dosł. „chleby przedkładania”. Użyte tu hebrajskie wyrażenie dosłownie znaczy „chleb oblicza”. W sensie symbolicznym znajdował się on przed Jehową jako stale składana Mu ofiara (Wj 25:30; zob. Słowniczek pojęć i Dodatek B5).
naruszają szabat: Czyli traktują szabat jak każdy inny dzień. Chodziło o to, że kapłani w szabat zabijali zwierzęta i wykonywali inne prace związane z przygotowywaniem ofiar (Lb 28:9, 10).
co znaczą słowa: Dosł. „co to jest”. Grecki wyraz estín (dosł. „jest”) w tym miejscu zawiera myśl: „znaczy; oznacza” (zob. komentarz do Mt 26:26).
Miłosierdzia (...), a nie ofiary: Zob. komentarz do Mt 9:13.
Syn Człowieczy: Zob. komentarz do Mt 8:20.
Panem szabatu: Jezus odnosi to wyrażenie do siebie (Mk 2:28; Łk 6:5), wskazując, że ma prawo wykonywać w szabat dzieło zlecone mu przez niebiańskiego Ojca (por. Jn 5:19; 10:37, 38). Właśnie w szabat Jezus dokonał kilku najbardziej niezwykłych cudów, między innymi uzdrawiał chorych (Łk 13:10-13; Jn 5:5-9; 9:1-14). W ten sposób pokazał, jaką ulgę przyniesie ludziom jako Władca, którego panowanie w Królestwie Bożym będzie przypominało odpoczynek szabatowy (Heb 10:1).
ręką: Grecki wyraz tłumaczony na „ręka” ma szerokie znaczenie i może się odnosić do ramienia, ręki lub palców (zob. też Mt 12:13).
o ileż cenniejszy: Zob. komentarz do Mt 7:11.
by nie ujawniali, kim jest: Zob. komentarz do Mk 3:12.
żeby się spełniły słowa przekazane przez proroka Izajasza: Zob. komentarz do Mt 1:22.
darzę: Lub „moja dusza darzy”. W tym cytacie z Iz 42:1 greckie słowo psyché zostało użyte jako odpowiednik hebrajskiego słowa néfesz. Oba słowa w wielu przekładach Biblii są oddawane jako „dusza” (zob. Słowniczek pojęć, „Dusza”).
którego (...) darzę uznaniem: Lub „w którym mam upodobanie” (zob. komentarz do Mt 3:17).
tlącego się knota: W domach jako lamp często używano małych glinianych naczyń napełnianych oliwą z oliwek. Lniany knot nasiąkał oliwą i mógł dzięki temu podtrzymywać płomień. Greckie sformułowanie „tlący się knot” może nawiązywać do knota, który jeszcze się żarzy i dymi, chociaż płomień przygasa lub już zaniknął. W Iz 42:3 proroczo zapowiedziano, że Mesjasz będzie okazywał współczucie — Jezus nigdy nie gasił ostatniej iskierki nadziei w ludziach pokornych i uciśnionych.
zatryumfuje: Lub „zwycięży”. Użyte tu greckie słowo níkos w 1Ko 15:55, 57 zostało oddane jako „zwycięstwo”.
Belzebuba: Określenie odnoszące się do Szatana (zob. komentarz do Mt 10:25).
dom: Chodzi o domowników. W językach oryginału ten termin mógł się odnosić do pojedynczej rodziny lub do wszystkich osób mieszkających w danym domu; określano tak również osoby związane z dworem królewskim (Dz 7:10; Flp 4:22). Czasami „domem” nazywano panujące dynastie — np. dynastię Herodów, w której powszechne były podziały i ostatecznie przyczyniły się do jej upadku. W tym miejscu sprawozdania Mateusza słowo „dom” zostało użyte w zestawieniu ze słowem miasto dla zilustrowania, że skłonność do podziałów powoduje upadek na wielu płaszczyznach — zarówno miast, jak i rodzin.
Szatan: Zob. komentarz do Mt 4:10.
będą waszymi sędziami: Zarzut faryzeuszy obalało to, co robili ich uczniowie, którzy w ten sposób stawali się ich sędziami.
duchem Bożym: Lub „czynną siłą Bożą”. Później, w czasie podobnej rozmowy zapisanej w Łk 11:20, Jezus powiedział, że wypędza demony „palcem Bożym” (zob. komentarz do Łk 11:20).
bluźnierstwo: Określenie „bluźnierstwo” odnosi się do wypowiadania oszczerstw, zniewag i obelg przeciwko Bogu lub rzeczom świętym. Ponieważ duch święty pochodzi od samego Boga, to umyślne przeciwstawianie się mu lub kwestionowanie jego działania jest równoznaczne z bluźnierstwem przeciwko Bogu. Z Mt 12:24, 28 wynika, że żydowscy przywódcy religijni widzieli, jak Jezus dokonuje cudów dzięki duchowi Bożemu, a mimo to przypisywali tę moc Szatanowi Diabłu.
systemie rzeczy: Użyty tu grecki wyraz aiòn, którego podstawowe znaczenie to „wiek”, może się odnosić do sytuacji, stanu rzeczy wyróżniającego pewien okres, wiek czy epokę. Jezus mówi, że bluźnierstwo przeciwko duchowi świętemu nie będzie przebaczone ani w obecnym niegodziwym systemie rzeczy pod panowaniem Szatana (2Ko 4:4; Ef 2:2; Tyt 2:12), ani w przyszłym systemie rzeczy pod panowaniem Bożym, w którym ludziom obiecano „życie wieczne” (Łk 18:29, 30; zob. Słowniczek pojęć).
Pomiocie żmijowy: Zob. komentarz do Mt 23:33.
niewierne: Dosł. „cudzołożne”. Chodzi o cudzołóstwo duchowe, czyli niewierność wobec Boga (zob. komentarz do Mk 8:38).
znaku (...) Jonasza: Jonasz przyrównał swoje uwolnienie z brzucha ryby po jakichś trzech dniach do powstania z grobu (Jon 1:17 do 2:2). Uwolnienie Jezusa z literalnego grobu miało być tak samo realne jak uwolnienie Jonasza z brzucha ryby. Jednak nawet kiedy po niespełna trzech dniach Jezus zmartwychwstał, jego zaciekli krytycy nie uwierzyli w niego.
trzy dni i trzy noce: Inne relacje biblijne pokazują, że to wyrażenie może oznaczać trzy niepełne dni i że część dnia może zostać uznana za cały dzień (Rdz 42:17, 18; 1Kl 12:5, 12; Mt 27:62-66; 28:1-6).
Królowa z południa: Chodzi o królową Szeby. Jej królestwo prawdopodobnie było położone w pd.-zach. części Półwyspu Arabskiego (1Kl 10:1).
bracia: Chodzi o przyrodnich braci Jezusa. Ich imiona są wymienione w Mt 13:55 i Mk 6:3 (więcej informacji o znaczeniu określenia „brat”: zob. komentarz do Mt 13:55).
Ktoś więc (...) rozmawiać: W niektórych starożytnych manuskryptach ten werset został pominięty.
To moja matka i moi bracia!: Jezus wskazuje tu na różnicę między swoimi rodzonymi braćmi — którzy najwidoczniej w niego nie wierzyli (Jn 7:5) — a braćmi duchowymi, czyli uczniami. Jezus pokazuje, że chociaż ceni więzi łączące go z krewnymi, za najcenniejsze uważa relacje z osobami, które ‛spełniają wolę jego Ojca’ (Mt 12:50).
Multimedia
Możliwe, że uczniowie Jezusa zrywali i jedli ziarna pszenicy, takie jak te pokazane na zdjęciu.
Ta ilustracja przedstawia pewne elementy synagogi z I w. n.e., którą odkryto w miejscowości Gamla (Gamala), położonej jakieś 10 km na pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego. Daje ona pewne wyobrażenie, jak mogła wyglądać starożytna synagoga.
Zarówno Jan Chrzciciel, jak i Jezus nazwali ówczesnych przywódców religijnych „pomiotem żmijowym”, bo wyrządzane przez nich szkody duchowe były jak śmiercionośny jad dla niczego niepodejrzewających ludzi (Mt 3:7; 12:34). Na zdjęciu widać żmiję rogatą (Cerastes cerastes), która wyróżnia się parą małych, ostrych wyrostków nad oczami, przypominających rogi. Inne groźne żmije zamieszkujące tereny Izraela to żmija nosoroga (Vipera ammodytes), którą można spotkać w Dolinie Jordanu, i żmija z gatunku Vipera palaestina.