Żywa wiara w obliczu tragedii

BLISKO 60 lat temu Mina Esch otrzymała pocztówkę od męża, Petera. Odręczna notatka była krótka i niewyraźna, sprawiła jednak tej kobiecie radość i ulgę. Jej mąż był więziony w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie, dokąd go zesłały władze hitlerowskie za przynależność do Świadków Jehowy. Na odwrocie pocztówki znajdowała się lakoniczna informacja: „Więzień pozostaje niepoprawnym Badaczem Pisma Świętego [Świadkiem Jehowy] (...) toteż nie przysługuje mu prawo do prowadzenia normalnej korespondencji”. Informacja ta potwierdziła, że Peter wciąż niezachwianie obstaje przy swej wierze.

Pocztówka, teraz już krucha i pożółkła, została wypożyczona przez Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego — Żywy Pomnik Holocaustu, znajdujące się w Battery Park w Nowym Jorku. Wraz ze zdjęciem Petera Escha jest ona cząstką opowieści o ogromnej ludzkiej tragedii — holocauście, podczas którego zgładzono sześć milionów Żydów. Główna wystawa muzeum zawiera przeszło 2000 fotografii i 800 eksponatów o znaczeniu historycznym i kulturalnym, dokumentujących przeżycia społeczności żydowskiej od lat osiemdziesiątych XIX wieku do czasów obecnych, łącznie z holocaustem. Dlaczego w Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego słusznie znalazło się miejsce na wystawienie listu Petera Escha?

Doktor Jud Newborn, historyk muzeum, wyjaśnił: „Muzeum ma na celu przedstawić dzieje Żydów. Świadków Jehowy prześladowano za to, kim byli. A przede wszystkim za ich przekonania religijne i dlatego, że nie popierali rasizmu, nie ślubowali lojalności nikczemnemu, światowemu dyktatorowi. Nie pochwalali jego wojny (...) Żydzi bardzo starali się zachować swe wartości i wiarę w obliczu straszliwego sprzeciwu. Muzeum nasze upamiętnia taki duchowy opór. Właśnie dlatego instytucja ta respektuje i podziwia wiarę Świadków Jehowy w okresie nazizmu”.

Ten prosty list przechowywany tymczasowo w Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego jest zapisem walki jednego człowieka, którego lojalność wobec Jehowy została poddana próbie. Peter Esch przeżył próbę w obozie hitlerowskim, bez uszczerbku dla swej wiary.

[Ilustracja na stronie 31]

Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego w Nowym Jorku

[Ilustracje na stronie 31]

Esch, jeden ze Świadków Jehowy, był więziony w latach 1938-1945 za to, że nie chciał się wyrzec swych wierzeń