Codzienna dawka aspiryny — pomoże czy zaszkodzi?

Poniżej zamieszczamy autentyczną historię opisaną przez lekarza. Niestety, dotyczy ona bardzo często spotykanej sytuacji.

WSZYSCY w rodzinie się martwili. W końcu zaniepokoił się też lekarz. „Jeżeli krwawienie nie ustanie”, oświadczył, „musimy wziąć pod uwagę transfuzję”.

Pacjent przez wiele tygodni krwawił z przewodu pokarmowego. Stwierdzono u niego nieżyt żołądka. „Czy na pewno nie bierze pan żadnych leków?” — spytał sfrustrowany lekarz.

„Nie, nic nie biorę” — odrzekł chory. „Tylko takie naturalne środki bez recepty na zapalenie stawów”.

Nagle lekarz nastawił uszu. „Niech pan pokaże”. Uważnie sprawdził skład leku i znalazł to, czego szukał: kwas acetylosalicylowy! Sprawa się wyjaśniła. Kiedy pacjent przestał zażywać środek zawierający ów kwas, czyli aspirynę, i zaczął przyjmować żelazo oraz lekarstwa na żołądek, krwawienie ustało, a poziom hemoglobiny powoli wrócił do normy.

Krwawienie wywołane lekami

Krwawienia z żołądka i jelit wywołane lekami stanowią dziś poważny problem. Chociaż takie skutki może powodować wiele farmaceutyków, najczęściej chodzi o środki stosowane przeciwbólowo oraz na zapalenie stawów. Obejmują one grupę zwaną niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi (NSLPZ), które noszą różne nazwy w zależności od kraju.

Aspirynę zawiera sporo lekarstw dostępnych bez recepty, a w ostatnich latach w wielu państwach wzrosła liczba ludzi przyjmujących ją codziennie. Dlaczego?

Popularność aspiryny

W roku 1995 w biuletynie Harvard Health Letter podano, iż „codzienne zażywanie aspiryny ratuje życie”. Na podstawie badań prowadzonych na całym świecie, od tamtej pory wielokrotnie powtórzonych, uczeni doszli do następującego wniosku: „Prawie każdy, kto miał zawał lub udar, cierpi na dusznicę bolesną albo przeszedł operację pomostowania naczyń wieńcowych, powinien przyjmować od pół do całej tabletki aspiryny dziennie, chyba że jest na nią uczulony”. *

Zdaniem innych badaczy codzienne przyjmowanie aspiryny jest korzystne dla mężczyzn powyżej 50 roku życia, zagrożonych zawałem serca, jak również dla kobiet z grupy ryzyka. Ponadto wyniki niektórych badań sugerują, że być może środek ten zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na raka okrężnicy i że przyjmowanie większych dawek przez dłuższy czas obniża poziom cukru u diabetyków.

Jak to się dzieje, że aspiryna działa tak korzystnie? Chociaż nie wszystko jeszcze zostało wyjaśnione, dowody wskazują, iż hamuje ona skupianie się płytek krwi, uniemożliwiając w ten sposób powstawanie zakrzepów. Przypuszczalnie zapobiega to zatykaniu się małych naczyń doprowadzających  krew do serca i mózgu, a tym samym uszkodzeniu ważnych narządów.

Skoro przypisuje się aspirynie tyle zalet, dlaczego nie mielibyśmy brać jej wszyscy? Chociażby dlatego, że w dalszym ciągu dużo nie rozumiemy. Nie wiadomo nawet, jaka dawka jest najskuteczniejsza. Zalecenia wahają się od zwykłej tabletki dwa razy dziennie do małej tabletki co drugi dzień. Czy dawki dla kobiet i mężczyzn powinny być takie same? Lekarze nie mają pewności. Wprawdzie tabletki rozpuszczalne w jelitach uważane są za pożyteczne, ale stosowanie aspiryny ze środkami o działaniu buforującym ciągle budzi kontrowersje.

Powody do ostrożności

Chociaż aspiryna zasadniczo jest środkiem naturalnym (jej składniki Indianie otrzymywali z kory wierzby), wykazuje wiele działań ubocznych. Niekiedy wywołuje krwawienia albo inne komplikacje, do których należą reakcje alergiczne u osób na nią uczulonych. Zrozumiałe więc, że nie każdy może ją przyjmować codziennie.

Jednakże osoba zagrożona zawałem lub udarem bądź taka, na którą oddziałują istotne czynniki ryzyka, może porozmawiać ze swym lekarzem o korzyściach i niebezpieczeństwach codziennego zażywania aspiryny. Rzecz jasna upewni się, czy nie występuje u niej żadne krwawienie, czy nie jest uczulona na ten lek i czy nie cierpi na schorzenia żołądka ani jelit. Przed rozpoczęciem kuracji należy też omówić z lekarzem inne ewentualne zagrożenia oraz interakcje z lekami.

Jak już wspomniano, aspiryna i środki aspirynopodobne niosą ze sobą poważne ryzyko wywołania krwawienia. Może być ono niewielkie, początkowo niezauważalne, ale z upływem czasu się zwiększa. Również przy zażywaniu innych lekarstw, zwłaszcza przeciwzapalnych, trzeba zachowywać ostrożność. Jeżeli je przyjmujesz, nie zapomnij poinformować o tym swego lekarza. W większości wypadków najlepiej odstawić je jakiś czas przed operacją. Pożądane byłoby też regularne kontrolowanie obrazu krwi.

Gdy zabezpieczamy się na przyszłość przed kłopotami, postępujemy zgodnie z biblijnym przysłowiem: „Roztropny, ujrzawszy nieszczęście, kryje się, lecz niedoświadczeni idą dalej i muszą ponieść karę” (Przysłów 22:3). Obyśmy w tej medycznej kwestii nie ponieśli kary w postaci uszczerbku na zdrowiu.

[Przypis]

[Ramka i ilustracja na stronach 20, 21]

Kto może rozważyć codzienne przyjmowanie aspiryny

● Osoby z chorobą wieńcową lub zwężeniem tętnic szyjnych.

● Pacjenci, którzy przeszli udar niedokrwienny (spowodowany zatorem bądź zakrzepem w naczyniach czaszkowych) albo u których wystąpiło niedokrwienie przemijające mózgu (krótkotrwały atak przypominający udar).

● Mężczyźni po 50 roku życia, zagrożeni chorobą sercowo-naczyniową z powodu jednego lub kilku czynników ryzyka, takich jak: palenie, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, podwyższony poziom cholesterolu, niski poziom cholesterolu HDL, otyłość, nadmierne spożycie alkoholu, siedzący tryb życia oraz wczesne wystąpienie u członka rodziny udaru lub choroby wieńcowej (zawału serca przed 55 rokiem życia).

● Kobiety w wieku powyżej 50 lat, na które oddziałują co najmniej dwa z wymienionych wyżej czynników ryzyka.

Przed podjęciem decyzji w tej sprawie powinieneś skonsultować się ze swym lekarzem.

[Prawa własności]

Źródło: Consumer Reports on Health