Obserwujemy świat

Magazyn nasion

„Jak przewidują naukowcy, w ciągu najbliższych 50 lat do 25% światowej flory może być skazane na zagładę” — podaje kanadyjska gazeta National Post. Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew w Anglii utworzyły milenijny bank nasion — MSB (Millennium Seed Bank), aby chronić zagrożone gatunki roślin. Wspomniana gazeta wyjaśnia: „MSB ma zbierać i składować nasiona ponad 25 000 gatunków — a więc przeszło 10% roślin nasiennych występujących na świecie”. Założyciele MSB zamierzają wykorzystywać nasiona, by regenerować ziemie wyjałowione w wyniku nadmiernej eksploatacji, zmniejszyć prawdopodobieństwo klęsk głodu i dostarczać roślin używanych w medycynie naturalnej i do wytwarzania farmaceutyków. Roger Smith, dyrektor tego banku nasion, zauważa: „Na ogół najpierw zanikają rośliny najbardziej użyteczne dla ludzi i zwierząt”.

Wczesna edukacja seksualna

Jak się dowiadujemy z gazety Bangkok Post, przedszkolaki w Bangkoku, stolicy Tajlandii, już wkrótce będą uświadamiane seksualnie. Według dr Suwanny Vorakamin z Departamentu Planowania Rodziny i Kontroli Ludności w Ministerstwie Zdrowia „nauczyciele i pracownicy służby zdrowia zostaną specjalnie przeszkoleni, by w sposób naukowy udzielać wyjaśnień i rozmawiać o seksie” — donosi wspomniana gazeta. Pani Vorakamin dodaje: „Wprowadzenie edukacji seksualnej już od przedszkola nie ma na celu zachęcania małych dzieci do zachowań seksualnych. (...) Wiedza przekazana w dzieciństwie pomoże im uniknąć niewłaściwych zachowań, a także niebezpieczeństw związanych z niechcianą ciążą, kiedy będą nastolatkami”.

Lepkie palce

Gekony potrafią z łatwością biegać po suficie gładkim niczym szkło. Jak to możliwe? Uczeni od dziesięcioleci poszukujący odpowiedzi na to pytanie przypuszczają, że wreszcie znaleźli wyjaśnienie tego fenomenu. Grupa naukowców i inżynierów ustaliła, że „zadziwiająco duża siła powodująca przywarcie gekona do podłoża pojawia się wskutek tego, iż ocierają o nie mikroskopijne włoski lub włoskowate wypustki znajdujące się na spodniej części kończyn tego zwierzęcia” — podaje tygodnik Science News. „Z każdej wypustki wystają znacznie cieńsze wyrostki zwane haczykami. Kiedy gekon staje na jakiejś powierzchni, haczyki, którymi są wyściełane spody jego kończyn i których liczba sięga miliarda, przylegają do podłoża tak ściśle, że w grę mogą wchodzić nawet oddziaływania międzycząsteczkowe”. Badacze zaobserwowali również, iż gekony tak układają palce, że „najwyraźniej dociskają wypustki i jednocześnie przesuwają je równolegle po powierzchni”. Ruch taki zwiększa „przyczepność każdej wypustki nawet dziesięciokrotnie w porównaniu z samym tylko dociskaniem” — donosi wspomniany periodyk.

Grecki Kościół prawosławny oburzony zarządzeniem

Usunięcie rubryki dotyczącej przynależności religijnej obywateli Grecji z „oficjalnych dokumentów tożsamości oburzyło grecki Kościół prawosławny” — informuje serwis elektroniczny Newsroom.org. Decyzja jest wynikiem raportu Międzynarodowej Helsińskiej Federacji Praw Człowieka z 1998 roku, według którego „Grecja dyskryminuje kościoły inne niż prawosławny, a obowiązkowe określanie wyznawanej religii w dokumentach tożsamości prowadzi do stronniczego traktowania na rynku pracy lub przez policję”. Greckie władze wyjaśniają, że zmiana ta „dostosuje dokumenty do wymogów Unii Europejskiej i krajowej ustawy z 1997 roku o ochronie prywatności” — donosi wspomniany serwis. Jednak zwierzchnik greckiego Kościoła prawosławnego opisał ludzi popierających usunięcie z dokumentów informacji o wyznawanej religii jako „siły zła”.

Chiny walczą z burzami pyłowymi

Jak informuje czasopismo China Today, w ostatnich latach burze pyłowe powstające na pustynnych terenach Mongolii Wewnętrznej przetaczały się później nad północnymi Chinami, powodując straty w zbiorach i żywym inwentarzu szacowane na miliony dolarów. W roku 2000 kilka takich burz dotarło nawet do stolicy kraju, Pekinu. W roku 1998 burza piaskowa zniszczyła ponad 33 000 hektarów zbóż i zabiła 110 000 zwierząt domowych. Za główną przyczynę tych zjawisk uznano niewłaściwe użytkowanie ziemi przez człowieka. Olbrzymie tereny pozbawiono roślinności i zamieniono  w pustynie. Na przykład w roku 1984 mieszkańcy autonomicznego regionu Ningxia w środkowej części północnych Chin zaczęli wykopywać korzeń lukrecji, stosowany w tym kraju jako lek. „W niespełna 10 lat”, podaje China Today, „uległo degradacji 600 000 hektarów stepów, a 13 333 hektary gruntów uprawnych zamieniono w pustynie”. Inne tereny pustynnieją w wyniku nadmiernego wypasu zwierząt i nieracjonalnego gospodarowania miejscowymi zasobami wody. Aby rozwiązać ten problem i powstrzymać rozszerzanie się terenów pustynnych, prowadzi się intensywną akcję sadzenia drzew i siania traw.

Kradzież tożsamości

Wydawana w stolicy Meksyku gazeta El Economista przestrzega przed przestępcami, którzy podszywają się pod cudze nazwisko, by okraść firmy udzielające kredytów. Żeby uzyskać dane osobowe, złodziej kradnie twą pocztę lub portfel, składa wniosek o przyznanie kart kredytowych na twoje nazwisko i zleca przesłanie ich na swój adres. Następnie przez Internet lub telefonicznie dokonuje na twoje konto zakupów albo wynajmuje nieruchomości. Zdaniem gazety ofiary takich przestępstw mogą później przez lata, a nawet dziesięciolecia porządkować swoje sprawy. Jak możesz się chronić przed kradzieżą tożsamości? El Economista radzi: Nie noś ze sobą ważnych dokumentów, jeśli nie zamierzasz ich używać; zapisuj wszystkie transakcje dokonane przy użyciu karty kredytowej i sprawdzaj je z zestawieniem z banku. Jeśli chcesz się pozbyć pokwitowań zakupów dokonanych za pomocą karty kredytowej, zniszcz je. Nie przesyłaj danych osobowych pocztą elektroniczną oraz miej gdzieś zapisane wszystkie numery kart płatniczych, daty ich ważności i telefony banków, które je wydały, aby w razie potrzeby zgłosić zaginięcie lub kradzież.

Nieuzasadniona wojna z bakteriami

„Amerykańscy konsumenci niepotrzebnie toczą wojnę z zarazkami w swych domach” — czytamy w gazecie USA Today. Jak się dowiadujemy, lekarz i mikrobiolog Stuart Levy z Uniwersytetu Tuftsa powiedział, że „powszechne stosowanie środków antyseptycznych (...) może się przyczynić do rozwoju drobnoustrojów, które są uodpornione nie tylko na mydło antybakteryjne, ale też na antybiotyki”. Następnie dodał, iż używanie substancji tego typu w celu zachowania w domu sterylnej czystości przypomina sięganie po „młotek, by zabić muchę”. Z drugiej strony środki czyszczące takie jak wybielacze, nadtlenek wodoru i gorąca woda z mydłem usuwają brud, a nie przyczyniają się do powstawania szczepów bakterii odpornych na takie chemikalia. „Bakterie są naszymi sprzymierzeńcami”, mówi Stuart Levy, „powinniśmy zawrzeć z nimi pokój”.

Brytyjczycy — najwytrwalsi telewidzowie

„Prawie jedna czwarta Brytyjczyków podczas zwykłego tygodnia roboczego spędza tyle samo czasu przed telewizorem, co w pracy” — informuje londyńska gazeta The Independent. Według badaczy przeciętny Brytyjczyk przesiaduje przed ekranem 25 godzin tygodniowo, a 21 procent badanych — ponad 36 godzin. „Nie tylko młodzi tak chętnie oglądają telewizję — badania obejmowały kobiety i mężczyzn również w starszym wieku” — podkreśla gazeta. Pewna rodzina spędzająca przed telewizorem około 30 godzin w tygodniu mówi, że dzięki temu „odrywa się od rzeczywistości”. Jednakże za takie uzależnienie trzeba zapłacić. Jak podaje londyński tygodnik The Guardian Weekly, badania przeprowadzone w 20 krajach wykazały, iż mieszkańcy Wielkiej Brytanii „zajmują czołowe miejsce, jeśli chodzi o oglądanie telewizji”, ale „są w drugiej dziesiątce pod względem trzech podstawowych umiejętności, jakie powinni zdobyć w szkole”.

Bezbolesny zawał

Wielu ludzi jest wyczulonych na najczęściej występujący fizyczny objaw zawału serca — mocny ucisk w okolicach mostka. Ale mało kto wie, że „jedna trzecia pacjentów podczas ataku serca wcale nie czuje bólu w klatce piersiowej” — informuje czasopismo Time. To pomaga wyjaśnić, dlaczego „ofiary zawału nie odczuwające typowego bólu zwlekają z udaniem się do szpitala średnio o dwie godziny” — napisano w raporcie opublikowanym na łamach czasopisma The Journal of the American Medical Association. Niestety, każda zwłoka w skorzystaniu z pomocy lekarskiej, mogącej przecież uratować życie, jest niebezpieczna. Jakie sygnały powinny budzić czujność? W czasopiśmie Time wyjaśniono: „Drugim z najwyraźniejszych objawów jest chyba nienaturalnie krótki oddech”. Do innych możliwych symptomów zaliczono mdłości, nadmierną potliwość i „zgagę, która się nasila, gdy chory chodzi lub podejmuje jakiś wysiłek fizyczny”.