Obserwujemy świat

Najlepszy przyjaciel człowieka?

Jak donosi wydawana w stolicy Meksyku gazeta El Universal, pozostawienie małych dzieci z psem, bez opieki, naraża je na pogryzienie. „Prawie zawsze prowokatorem jest dziecko, a pies po prostu się broni” — wyjaśnia gazeta. W ciągu ostatnich pięciu lat w jednym z tamtejszych szpitali leczono 426 dzieci pogryzionych przez psy. Z tej liczby 12 procent doznało trwałego okaleczenia lub zostało oszpeconych. W tym samym artykule zachęcono rodziców, by uczyli dzieci podstawowych zasad postępowania z psami: respektuj prawo psa do jego legowiska, zabawek i miski; nie podchodź zbyt blisko, gdy je lub śpi; nie ciągnij go za ogon i nie próbuj na nim jeździć.

Wysypiaj się

„Jesteśmy społeczeństwem, które niebezpiecznie mało śpi” — mówi psycholog Stanley Coren z uniwersytetu w Kolumbii Brytyjskiej. Brak dostatecznej ilości snu był jedną z przyczyn awarii w elektrowni jądrowej Three Mile Island w USA oraz wycieku ropy z supertankowca Exxon Valdez. W Ameryce Północnej z powodu senności dochodzi co roku do przeszło 100 000 wypadków samochodowych — informuje kanadyjskie czasopismo Maclean’s. Doktor William Dement z Uniwersytetu Stanforda, zajmujący się zaburzeniami snu, ostrzega: „Ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, ile naprawdę potrzebują snu”. Specjaliści podają kilka rad, dzięki którym możesz lepiej spać: Jadaj kolację nie później niż trzy godziny przed pójściem do łóżka. Codziennie kładź się i wstawaj o tej samej porze. Nie miej w sypialni telewizora ani komputera. Unikaj kofeiny, alkoholu i papierosów. Zakładaj skarpetki, żeby w nocy było ci ciepło w stopy. Przed snem bierz ciepłą kąpiel. Codziennie się gimnastykuj, ale nie tuż przed udaniem się na spoczynek. I w końcu Maclean’s radzi: „Jeśli nie możesz spać, wstań i zajmij się czymś. Wróć do łóżka dopiero wtedy, gdy poczujesz się zmęczony, a rano wstań o zwykłej porze”.

Sprzeczki małżeńskie

Andrew Christensen z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles stwierdził na podstawie przeprowadzonych niedawno badań, że „małżonkowie, którzy są wobec siebie nawzajem mniej krytyczni i chętniej akceptują istniejące między nimi różnice, tworzą najszczęśliwsze związki” — podaje czasopismo Time. Sprzeczki natomiast często prowadzą do kolejnych nieporozumień.

Samobójstwa w Japonii

Prawdopodobnie z powodu zastoju gospodarczego „wydaje się, że Japonia utraciła swój cel” i „jest zagubiona” — uważa sporo mieszkańców tego kraju. W rezultacie „od jakichś dziesięciu lat narasta fala samobójstw” — podaje dziennik The New York Times. „W społeczeństwie, w którym tak wielką siłą jest wstyd, rekordowo wysoki poziom bezrobocia doprowadził do tego, że dużo mężczyzn stało się przygnębionymi włóczęgami, którzy stwarzają pozory, że mają pracę, przebywając cały dzień poza domem”. Niektórzy z nich, sfrustrowani i zawstydzeni, myślą o odebraniu sobie życia. „Brakuje nadziei” — mówi dr Yukio Saito. „Ludzie przestali marzyć o przyszłości, wszystko zdaje się tracić jakiekolwiek znaczenie. (...) Samobójstwa przybrały rozmiary epidemii”. Coraz częściej desperaci kończą ze sobą, rzucając się pod pociąg. Aby ich odwieść od tego kroku, pewne przedsiębiorstwo kolejowe pomalowało przejścia przez tory na jaskrawozielony kolor, co ma wpływać na zmianę nastawienia umysłu osób myślących o samobójstwie. Ponadto po obu stronach peronów zamontowano lustra, aby skłonić potencjalnych samobójców do zastanowienia się. Przystrzyżono też liście na drzewach, by pozbawić te osoby uczucia, że nikt ich nie zobaczy. Jednak zdaniem specjalistów, jeśli sytuacja gospodarcza się nie poprawi, wysiłki te najprawdopodobniej okażą się daremne.

AIDS a rolnictwo w Zambii

W Zambii z powodu gwałtownego szerzenia się AIDS spada wydajność w rolnictwie, które według dziennika Zambia Daily Mail jest w znacznej mierze zależne od pracy rolników i pomocników najemnych. Jednakże z powodu AIDS coraz bardziej brakuje rąk do pracy. „Kiedy rolnicy umierają, kurczy się rezerwa siły roboczej i w rezultacie raptownie spada wydajność. Odbija się to na poszczególnych rodzinach, które nie  mogą się wyżywić, tak iż rośnie poziom ubóstwa” — donosi wspomniana gazeta. Zdaniem Daniela Mbepy, administratora okręgu Mansa w Zambii, mieszkańcy wsi mogą zaradzić tej sytuacji, ograniczając kontakty płciowe do własnych partnerów. Powiedział: „Problem AIDS można opanować przez upowszechnianie zdrowych zasad moralnych”.

Języki na wymarciu

W Meksyku istnieje największa w obu Amerykach społeczność ludzi posługujących się rdzennymi językami. Poza tym kraj ten zajmuje trzecie miejsce na świecie, po Indiach i Chinach, pod względem liczby rdzennych języków, które wciąż są w użyciu. Jak czytamy w wydawanej po angielsku meksykańskiej gazecie The News, wiele z nich już zanika. Rafael Tovar y de Teresa, prezes Rady do spraw Kultury i Sztuki, wyjaśnia, że z niemal 100 rdzennych języków będących w użyciu pod koniec XIX wieku pozostały tylko 62. Szesnastoma z nich posługują się grupy liczące nie więcej niż 1000 osób. Powodem do zaniepokojenia jest fakt, że gdy zanikają języki, zatracają się rodzime nazwy różnych roślin i tym samym ginie wiedza o tradycyjnym wykorzystywaniu ich w leczeniu.

Piłeś — nie pływaj

W jednym z ostatnich lat przyczyną większości utonięć w Niemczech było „nadmierne spożycie alkoholu” — mówi dr Klaus Wilkens, prezes Niemieckiego Stowarzyszenia na rzecz Ratowania Życia. Jak informuje biuletyn medyczny Apotheken Umschau, w 1998 roku w niemieckich rzekach, strumieniach i jeziorach utonęło 477 osób. Pływanie po spożyciu alkoholu jest niebezpieczne, ponieważ może on zakłócić koordynację pracy mięśni, a poza tym pod jego wpływem ludzie nierzadko przeceniają swe możliwości. Dlatego ratownicy ostrzegają: „Piłeś — nie pływaj!”

Płatni zabójcy insektów

Jak donosi dziennik The Times of India, departament gospodarki leśnej stanu Uttar Pradeś w Indiach rozpoczął kampanię zwalczania owadów, mającą na celu uratowanie lasu, w którym rośnie około 650 000 damarzyków olbrzymich. Są one zagrożone wyginięciem z powodu skrzydlatego 2,5-centymetrowego chrząszcza o nazwie hoplocerambyx spinicornis. Ponieważ ostatnio zwiększyła się liczba owych szkodników, pod znakiem zapytania stanęło przetrwanie wspomnianego gatunku drzewa. Chrząszcz wgryza się w korę i gałęzie, w wyniku czego drzewo usycha. Aby powstrzymać plagę, departament gospodarki leśnej stosuję metodę „drzewa-pułapki”. Na terenie występowania insektów rozsypuje się fragmenty kory młodych damarzyków. Płyn wyciekający z tych kawałków wabi chrząszcze i odurza je, dzięki czemu łatwiej je schwytać. Do pracy tej zatrudnia się miejscowych chłopców, którzy zarabiają 75 paise (około dwóch centów) za jednego chrząszcza.

Smutni emeryci

Przejście na wcześniejszą emeryturę wiąże się z pewnymi korzyściami, ale niekiedy bywa przyczyną wstrząsu emocjonalnego. Na łamach brazylijskiej gazety Diário de Pernambuco poinformowano, że byli pracownicy zakładów państwowych skarżą się na troski, jakie przeżywają — od ‛niezadowolenia, rozdrażnienia, niepewności i poczucia utraty tożsamości po depresję i wrażenie, że ich świat się zawalił’. Geriatra Guido Schachnik zaobserwował, że „mężczyźni odchodzący na wcześniejszą emeryturę nierzadko szukają ulgi w alkoholu, a kobiety uzależniają się od lekarstw”. Osoby rozważające możliwość odejścia na emeryturę powinny „unikać brania pożyczek, zdobywać nowe umiejętności i szukać porad, jak nie zabrnąć w długi” — mówi psycholog Graça Santos.

Czystość w kuchni

Według kanadyjskiej gazety The Vancouver Sun „[zwykły] środek wybielający to najlepsza obrona” przed drobnoustrojami czającymi się w kuchni. W tym samym artykule podano następujące wskazówki: Codziennie przygotowuj roztwór z 30 mililitrów wybielacza i czterech litrów ciepłej, ale nie gorącej wody. Zbyt gorąca woda powoduje parowanie tego środka. Czystą szmatką umoczoną w takim roztworze przetrzyj wszystkie powierzchnie w kuchni. Pozwól, by same wyschły. Im dłużej mają kontakt ze środkiem bakteriobójczym, tym więcej mikroorganizmów zginie. Naczynia myj w gorącej wodzie z płynem, a potem dezynfekuj, zanurzając je na kilka minut we wspomnianym roztworze. Kiedy wyschną, na ich powierzchni nie pozostaną żadne ślady po środkach chemicznych. Codziennie pierz lub myj w środku wybielającym gąbki, szmatki i szczotki do naczyń. Żeby zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia żywności brudnymi rękami, dokładnie je myj, zwłaszcza pod paznokciami.