Cenotes — cuda natury na półwyspie Jukatan

OD NASZEGO KORESPONDENTA Z MEKSYKU

NA PÓŁWYSPIE Jukatan można oglądać jeden z najpiękniejszych w Meksyku i na całym świecie cudów natury — cenotes. Co to takiego?

Określenie to pochodzi od słowa dz’onot, oznaczającego w języku Majów „pieczarę z nagromadzoną wodą”. Geolodzy nazywają tak naturalne studnie lub kominy krasowe. Półwysep Jukatan zbudowany jest z porowatej skały wapiennej, przez którą dawno temu woda deszczowa przesączała się do podglebia. Później w miejscach, gdzie powstały pieczary, górna warstwa wapienia się zapadła, tworząc naturalne studnie wypełnione szmaragdową i lazurową wodą. Wiele takich studni otacza bujna roślinność. W niektórych lustro wody sięga niemal górnej krawędzi, a w innych znajduje się znacznie niżej. Speleolodzy (badacze jaskiń) i nurkowie próbują badać cenotes, ale często nie docierają do ich dna, bo okazują się one zbyt głębokie.

Wokół takich miejsc, które stanowiły ważne źródła wody i uchodziły za mieszkanie boga deszczu, Chaca, powstawały miasta Majów i ośrodki kultu. W pobliżu ruin słynnego Chichén Itzá można znaleźć sporo cenotes. Jedna z tych studni znana jest jako Święta Studnia albo Studnia Ofiar. Archeolodzy wydobyli z niej szkielety ludzi (głównie dzieci) oraz cenne przedmioty ze złota, miedzi i jadeitu, co potwierdza legendę, że aby ubłagać boga deszczu, do cenotes wrzucano różne ofiary, także z ludzi.

Do najczęściej odwiedzanych należy ciemnobłękitna i okolona gęstą roślinnością Cenote Azul (Błękitna Studnia), położona niedaleko miasta Chetumal w stanie Quintana Roo. Otoczona pionowymi ścianami, głęboka na jakieś 90 metrów, ma od 200 do 300 metrów średnicy i podziemnymi kanałami łączy się z barwną laguną Bacalar. Kąpiel w krystalicznych wodach tej studni to niezapomniane przeżycie.

Poza Meksykiem podobne studnie krasowe występują w Australii, na Kubie, w Turcji i niektórych miejscach Europy. Ale na półwyspie Jukatan są ich setki, podczas gdy w innych rejonach stanowią rzadkość. Wybierz się tam, by na własne oczy podziwiać zdumiewające cenotes.

[Mapa na stronie 22]

[Patrz publikacja]

PÓŁWYSEP JUKATAN

 [Ilustracja na stronie 23]

Cenote X-Keken, Jukatan

[Ilustracja na stronie 23]

Studnia Kryształowa, Quintana Roo

[Ilustracja na stronie 23]

Laguna Bacalar i Cenote Azul (poniżej)

[Prawa własności]

© Michael Friedel-Woodfin Camp and Associates