Gdy twoje dziecko ma gorączkę

„Źle się czuję!” Kiedy twoje dziecko tak się skarży, być może od razu mierzysz mu temperaturę. Jeśli ma gorączkę, to całkiem zrozumiałe, że ogarnia cię niepokój.

Jak wynika z sondażu przeprowadzonego przez Centrum Pediatryczne Johnsa Hopkinsa w Baltimore w amerykańskim stanie Maryland, 91 procent rodziców uważa, że „nawet stosunkowo niska gorączka mogłaby wywołać co najmniej jeden negatywny skutek, na przykład drgawki lub uszkodzenie mózgu”. Ponadto „89% rodziców podało dzieciom leki obniżające gorączkę, zanim temperatura osiągnęła 38,9°C”.

Czy więc masz powody do niepokoju, gdy twoje dziecko dostaje gorączki? I jak można ją obniżyć?

Ważna rola gorączki

Co wywołuje gorączkę? Wprawdzie prawidłowa ciepłota ciała (mierzona w ustach) wynosi około 36,6 stopnia Celsjusza, jednak w ciągu dnia temperatura danej osoby może się różnić o cały stopień lub więcej. * Z rana bywa niższa, a późnym popołudniem wyższa. Za regulację temperatury odpowiedzialne jest leżące u podstawy mózgu podwzgórze, które działa niczym termostat. Gorączka pojawia się wtedy, gdy system odpornościowy, najwyraźniej w odpowiedzi na inwazję bakterii lub wirusów, zaczyna wytwarzać substancje zwane pirogenami. Wówczas podwzgórze „nastawia się” na wyższą temperaturę.

Chociaż gorączka może powodować złe samopoczucie i odwodnienie, niekoniecznie musi być szkodliwa. W gruncie rzeczy, jak podaje fundacja działająca przy klinice Mayo, gorączka zdaje się odgrywać istotną rolę w zwalczaniu przez organizm infekcji wirusowych i bakteryjnych. „Wirusy wywołujące przeziębienia i inne zakażenia dróg oddechowych preferują niższą temperaturę. Podwyższając ją, twój organizm eliminuje intruzów”. Dlatego jak zaznaczono dalej, „nie ma potrzeby obniżać niewielkiej gorączki, gdyż może to  zahamować naturalne mechanizmy obronne twego dziecka”. Co ciekawe, w pewnym meksykańskim szpitalu podczas leczenia niektórych chorób stosuje się metodę zwaną hipertermią, polegającą na podwyższeniu ciepłoty ciała pacjenta.

Doktor Al Sacchetti z Amerykańskiego Kolegium Lekarzy Pogotowia Ratunkowego oświadczył: „Gorączka sama w sobie rzadko stanowi problem. Jest jednak symptomem, że mogło dojść do zakażenia. Dlatego gdy dziecko gorączkuje, trzeba skupić się na nim i na ewentualnej infekcji, a nie na sprawdzaniu wskazań termometru”. Przedstawiciele Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej zauważyli: „Jeśli dziecko nie czuje się bardzo źle i w przeszłości nie miało drgawek gorączkowych, zazwyczaj nie trzeba obniżać mu gorączki, która nie przekracza 38,3 stopnia Celsjusza. Nawet wyższe temperatury nie są niebezpieczne, jeżeli dziecko nie dostaje drgawek ani nie cierpi na przewlekłe schorzenia. Ważniejsze jest obserwowanie jego zachowania. Jeśli przyjmuje pokarmy, dobrze śpi i chwilami ma ochotę na zabawę, to najprawdopodobniej nie potrzebuje leków przeciwgorączkowych”.

Gdy gorączka jest niewysoka

Nie oznacza to oczywiście, że nie możesz w żaden sposób pomóc swemu maluchowi. Niektórzy lekarze zalecają w razie łagodnej gorączki następujące postępowanie: Dbaj o to, aby w pokoju dziecka nie było zbyt ciepło. Załóż mu lekkie ubranie (przegrzanie może nasilić niepożądane objawy). Ponieważ gorączka często prowadzi do odwodnienia, zachęcaj dziecko do przyjmowania dodatkowej ilości płynów, takich jak woda, rozcieńczone soki owocowe i zupy (napoje zawierające kofeinę, na przykład cola lub czarna herbata, działają moczopędnie i mogą wywołać jeszcze większe odwodnienie). * Niemowlęta trzeba nadal karmić piersią. Gorączka utrudnia funkcjonowanie  układu pokarmowego, więc dzieciom nie należy podawać ciężkostrawnego jedzenia.

Kiedy temperatura dziecka przekracza 38,9 stopnia Celsjusza, zwykle podaje się mu leki przeciwgorączkowe dostępne bez recepty, takie jak paracetamol albo ibuprofen. Należy jednak przestrzegać wskazówek zamieszczonych na ulotkach informacyjnych (dzieciom poniżej drugiego roku życia nie powinno się dawać żadnych leków bez konsultacji z lekarzem). Preparaty obniżające gorączkę nie działają przeciwwirusowo. Nie wyleczą więc przeziębienia czy innej tego typu choroby, ale mogą poprawić samopoczucie. Część specjalistów jest zdania, że dzieciom poniżej 16 roku życia nie należy dla zbicia gorączki podawać aspiryny, ponieważ może to zwiększyć ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a — choroby zagrażającej życiu. *

Gorączkę obniża też specjalna kąpiel: Posadź malucha w wannie napełnionej letnią wodą do wysokości kilku centymetrów i obmywaj go gąbką zamoczoną w wodzie (nie używaj środków zawierających alkohol, gdyż mogą być toksyczne).

W załączonej ramce podano kilka informacji pomocnych w ustaleniu, kiedy należałoby wezwać lekarza. Opieka specjalisty jest szczególnie ważna w wypadku osób mieszkających na terenach, gdzie występują groźne choroby przebiegające z gorączką, takie jak denga, tyfus, żółta febra czy zakażenie wirusem Ebola.

Ogólnie rzecz biorąc, najlepsze, co możesz zrobić dla swego dziecka, to zadbać o jego samopoczucie. Pamiętaj, że gorączka rzadko bywa tak wysoka, by mogła spowodować zaburzenia neurologiczne lub śmierć. Nawet drgawki wywołane wysoką temperaturą ciała, choć są niepokojące, zwykle nie pozostawiają trwałych śladów.

Oczywiście lepiej zapobiegać, niż leczyć, a jeden z najskuteczniejszych sposobów chronienia dziecka przed infekcjami polega na wpajaniu mu podstawowych zasad higieny. Niech się nauczy często myć ręce — zwłaszcza przed posiłkiem, po skorzystaniu z toalety, spędzeniu pewnego czasu w zatłoczonym miejscu lub po kontakcie ze zwierzęciem. Jeśli jednak pomimo najlepszych wysiłków twoje dziecko dostanie lekkiej gorączki, nie wpadaj w panikę. Możesz przecież dużo zrobić, by pomóc mu wrócić do zdrowia.

[Przypisy]

[Ramka na stronie 27]

Wezwij lekarza, jeśli gorączkujące dziecko...

▪ ma poniżej trzech miesięcy, a jego temperatura mierzona w odbycie wynosi 38°C lub więcej

▪ ma od trzech do sześciu miesięcy, a temperatura przekracza 38,3°C

▪ ma przeszło sześć miesięcy, a temperatura wynosi 40°C lub więcej

▪ nie chce pić i zdradza oznaki odwodnienia

▪ ma drgawki lub jest niezwykle apatyczne

▪ ma podwyższoną temperaturę od przeszło 72 godzin

▪ nieustannie płacze, jest rozkojarzone bądź majaczy

▪ ma wysypkę, trudności z oddychaniem, biegunkę albo często wymiotuje

▪ ma sztywny kark lub dostało ostrego bólu głowy

[Prawa własności]

Źródło: Amerykańska Akademia Pediatryczna