Jak szkolić psa

Od naszego korespondenta z Meksyku

„MÓJ pies nie chce do mnie przyjść, kiedy go wołam”. „Mój tak okropnie szczeka, że sąsiedzi się skarżą”. „A mój zawsze skacze na mnie i na moich gości”. W takich sytuacjach sfrustrowani właściciele mogą się zastanawiać, co zrobić.

Dobrym rozwiązaniem byłoby zapewne przeszkolenie psa w zakresie podstawowego posłuszeństwa, czyli nauczenie go reagowania na proste komendy. Oczywiście najlepiej zacząć, kiedy psiak jest jeszcze młody. Ale posłuszeństwa mogą się nauczyć nawet starsze czworonogi. Treser imieniem Marcos mówi: „Najmłodsze psy, jakie dostajemy do szkolenia, mają cztery miesiące, a najstarsze — pięć lat. Ale podstawowych zasad uczyłem nawet dziesięcioletnie psy”.

Psy to bardzo pojętne zwierzęta. Bywają szkolone do wykrywania narkotyków i materiałów wybuchowych, pomagania osobom niepełnosprawnym oraz do służby ratowniczej. Ale jak nauczyć swego ulubieńca posłuszeństwa?

Natura psa

Zanim przystąpisz do tresury, powinieneś poznać psychikę zwierzęcia. Podobnie jak wilki, psy żyją w układach hierarchicznych. Instynktownie dążą do życia w stadzie, na którego czele stoi przywódca, tak zwany osobnik alfa. Pies uważa twoją rodzinę za swoje stado i musi zrozumieć, że to ty jesteś przywódcą.

Wśród wilków przywódca wybiera do spania najcieplejsze i najwyżej położone miejsce. Poza tym pierwszy je. Jeśli więc pozwalasz, by pies spał na twoim łóżku albo wchodził na kanapę, sygnalizujesz mu w ten sposób, że to on dominuje. Podobny sygnał przekazujesz mu wtedy, gdy podczas posiłku podajesz mu ze stołu smaczne kąski.

Podporządkowania można nauczyć nawet szczenię. Jak? Spróbuj patrzeć mu prosto w oczy tak długo, aż odwróci wzrok. Warto również podrapać go po brzuchu, kiedy leży na wznak, bo narzucasz mu w ten sposób pozycję podporządkowania. Jeżeli jest nieznośny i nie reaguje na karcące słowo, zignoruj go lub wyjdź z pokoju.

Gdy pies uznaje, że to ty jesteś szefem, respektuje twoje polecenia. Jeśli natomiast jako właściciel nie wypracujesz sobie pozycji przywódcy, zwierzę będzie myślało, że jest równe tobie, a nawet że ma nad tobą przewagę, co może wpływać na jego zachowanie.

Proste komendy

Aby nauczyć psa reagować na proste rozkazy, trzeba mieć obrożę, smycz i dużo cierpliwości. Pewien podręcznik radzi: 1) wydawaj proste, krótkie komendy; 2) pokaż psu, co ma zrobić; 3) gdy wykona ćwiczenie, od razu go pochwal. Ważniejszy od słów jest ton głosu.  Polecenia powinny być wypowiadane w sposób zdecydowany, a pochwały radośnie i ciepło.

Nie należy uciekać się do kar fizycznych, na przykład bicia czy kopania. „Ostrym tonem mówię po prostu ‚nie wolno!’, tak by pies rozumiał, że nie podoba mi się jego zachowanie” — wyjaśnia wspomniany wcześniej treser Marcos. Dodaje: „Pies jest inteligentny i wie, kiedy go nagradzasz, a kiedy karcisz”.

Jeżeli trzeba zastosować bardziej rygorystyczne środki, chwyć psa za kark i potrząśnij nim lekko, mówiąc „nie wolno!” Nagany trzeba udzielać w trakcie lub tuż po niepożądanym zachowaniu. Pamiętaj, że jeśli ganisz zwierzę kilka minut lub godzin później, nie zrozumie ono, dlaczego to robisz. Nie pojmuje też, dlaczego określone zachowanie raz miałoby być do przyjęcia, a kiedy indziej nie. Bądź więc konsekwentny.

Podstawowym poleceniem jest komenda „siad!” Jeżeli pies nauczy się na nią reagować, zapanujesz nad nim, gdy na przykład na powitanie zacznie skakać na gości. W tym celu nałóż mu smycz i powiedz „siad!”, przyciskając jego zad i równocześnie podciągając mu delikatnie głowę do góry za pomocą smyczy. Od razu pochwal psa. Ćwiczenie powtarzaj dopóty, dopóki nie zacznie słuchać samego rozkazu.

 Jeśli chcesz, by pies pozostał w pozycji siedzącej, użyj komendy „zostań!” Jednocześnie stój przed nim i wysuń do przodu rękę z otwartą dłonią skierowaną w jego stronę. Gdy się poruszy, powiedz „nie wolno!” i zmuś go, żeby usiadł. Powtórz polecenie i jeżeli przez chwilę zostanie w tej pozycji, pochwal go. Stopniowo wydłużaj czas, w którym pies ma się nie ruszać z miejsca, i zwiększaj dzielącą was odległość.

Ucząc psa przychodzenia do nogi, użyj długiej smyczy. Lekko nią szarpnij i wydaj rozkaz „do nogi!” Gdy zacznie do ciebie podchodzić, cofaj się, równocześnie go chwaląc. Wkrótce sam zacznie reagować na wezwanie. Jeśli nie usłucha komendy i ucieknie, zawołaj go i pobiegnij w przeciwnym kierunku. Pies instynktownie powinien podążyć za tobą.

Słowo przestrogi: nigdy nie używaj rozkazu „do nogi!”, jeżeli chcesz skarcić zwierzę. Pies musi kojarzyć tę komendę z czymś przyjemnym — pochwałą albo smakołykiem. Jeśli stracisz cierpliwość w trakcie uczenia go tego polecenia, pies zapamięta, że przychodzenie do ciebie jest nieprzyjemne i że powinien tego unikać.

Możesz również nauczyć psa chodzenia przy nodze, tak by nie wybiegał do przodu ani nie pozostawał w tyle. Użyj obroży i krótkiej smyczy. Trzymając czworonoga po lewej stronie, daj rozkaz „równaj!” i zrób krok lewą nogą. Jeżeli spróbuje wybiec do przodu lub pozostać w tyle, szarpnij szybko smyczą i powtórz komendę. Za posłuszne wykonanie polecenia trzeba go nagrodzić.

A co zrobić, by podczas powitania pies na ciebie nie skakał? Można się na przykład cofnąć i powiedzieć „siad!” Można też chwycić obiema rękami jego przednie łapy i zrobić krok w stronę psa, powtarzając „siad!” Pochwal go, gdy cię usłucha.

Wierny przyjaciel

Pamiętaj, że pies jest zwierzęciem stadnym. Jeżeli na długo będziesz go zostawiać w zamknięciu, może się stać nadpobudliwy, skłonny do nadmiernego szczekania i innych niepożądanych zachowań. Ale jeśli go wyszkolisz, stanie się wspaniałym, wiernym towarzyszem.

[Ramka i ilustracje na stronie 24]

Praktyczne wskazówki

1. Wydając komendy, konsekwentnie używaj tych samych słów.

2. Pies lubi, gdy się wymawia jego imię, i koncentruje wtedy swą uwagę. Wołaj go więc po imieniu, kiedy wydajesz mu rozkaz („Azor, siad!”). Ale nie używaj imienia, gdy stosujesz naganę i mówisz „nie wolno!” Pies musi się nauczyć, że reagowanie na imię wiąże się z czymś pozytywnym, a nie negatywnym.

3. Nagradzając psa, częściej stosuj pochwały niż smakołyki. Niejeden pies więcej zrobi dla czułości niż dla jedzenia.

4. Sesje treningowe powinny być krótkie i przyjemne.

5. Uważaj, by nieumyślnie nie utrwalić u psa negatywnych nawyków poprzez poświęcanie mu nadmiernej uwagi, kiedy się źle sprawuje. Prowadzi to tylko do powielania niepożądanych zachowań.

[Ilustracje]

Pochwal psa

„Azor, siad!”

[Prawa własności]

Na podstawie opracowań Never, Never Hit Your Dog oraz American Dog Trainers Network.

[Ramka i ilustracja na stronie 25]

Jak nauczyć psa czystości?

Naukę można rozpocząć, gdy pies ma od sześciu do ośmiu tygodni. Jak podano na stronie internetowej poświęconej szkoleniu psów, kluczem do sukcesu jest ograniczenie przestrzeni, a także ćwiczenia, przestrzeganie stałych pór i udzielanie pochwał. Psy zazwyczaj nie lubią brudzić swego posłania. Kiedy więc zostawiasz szczeniaka samego, trzymaj go w kojcu. Powinieneś wiedzieć, kiedy się wypróżnia, i przyzwyczaić go do stałego miejsca. Zaprowadź go tam za każdym razem, gdy się obudzi, gdy coś zje, pobawi się albo zanim pójdzie spać. Ilekroć załatwi się we właściwym miejscu, pochwal go. Możesz go też nauczyć prawidłowego odruchu na dźwięk określonego słowa.

Jeżeli nie trzymasz psiaka w zamknięciu, zwracaj uwagę na wszelkie oznaki świadczące o tym, że chce się wypróżnić, na przykład nagłe przerwanie zabawy, kręcenie się w kółko i obwąchiwanie czegoś oraz wybieganie z pokoju. Jeżeli przyłapiesz swojego pupila w domu na gorącym uczynku, zbesztaj go i od razu wyprowadź. * Ale pamiętaj, że nic nie osiągniesz, jeśli nie zganisz go natychmiast. Wyczyść zabrudzone miejsce wodą z octem, by zlikwidować zapach; w przeciwnym wypadku pies dalej będzie korzystał z tego miejsca.

[Przypis]