Nastoletnie matki — problem na skalę światową

CIĄŻE wśród nastolatek określono mianem epidemii. Jednak skalę tego zjawiska widać najwyraźniej, gdy się uwzględni wpływ, jaki ciąża wywiera na przerażoną dziewczynę. Radykalnie zmienia się nie tylko jej życie, ale też życie jej rodziny oraz bliskich.

Kilkunastoletni chłopcy i dziewczęta znajdują się w okresie nazwanym w Biblii „rozkwitem młodości” — wtedy to pragnienia seksualne są szczególnie silne (1 Koryntian 7:36). Gdybyśmy jednak uznali, że ciąże wśród nastolatek to tylko kwestia antykoncepcji, upraszczalibyśmy sprawę. Z dowodów wynika, że w grę wchodzą złożone czynniki społeczne i emocjonalne.

Przyczyny

Badania wskazują, że dużo niepełnoletnich matek pochodzi z rozbitych rodzin. „Zawsze marzyłam o prawdziwej rodzinie” — mówi wiele tych dziewcząt. Najwyraźniej więc wychowywanie się w rodzinie niepełnej zwiększa ryzyko ciąży w bardzo młodym wieku. Organizatorzy programu opracowanego w celu pomagania nastoletnim matkom odkryli, że często mają one „niewielki kontakt z własną matką i nie utrzymują żadnego kontaktu z ojcem”. Anita, która urodziła dziecko w wieku 18 lat, pamięta, że w dzieciństwie doskwierała jej pustka wywołana brakiem ojca, choć jej samotna matka ciężko pracowała, by niczego im nie brakowało pod względem materialnym.

Inne dziewczęta zachodzą w ciążę w wyniku gwałtu. Niektóre nawet po latach odczuwają z tego powodu głęboki ból i mają skłonność do destrukcyjnych zachowań. Na przykład Joanna została zgwałcona, gdy miała 15 lat. Wspomina: „Po tym zdarzeniu było mi już obojętne, czy wyrządzę sobie jakąś krzywdę. W wieku 19 lat zaszłam w ciążę”. Nadużycia seksualne mogą też pozbawić poczucia własnej wartości. „Zawsze miałam wrażenie, że jestem nic niewarta” — ubolewa Joanna. Podobny koszmar przeżyła Anita. „Między 7 a 10 rokiem życia byłam molestowana przez pewnego nastolatka. Nienawidziłam samej siebie i obwiniałam się o to, co się dzieje”. W ciążę zaszła, mając 17 lat.

Z drugiej strony niektóre nastolatki padają ofiarą nadmiernej pewności siebie i ciekawości. Natalia wspomniana w poprzednim artykule przyznała: „Myślałam, że wszystko już wiem i wszystko potrafię. Niestety, potrafiłam  też zajść w ciążę”. Podobnie Karolina została nastoletnią matką nieślubnego dziecka, ponieważ z ciekawości eksperymentowała z seksem. Opowiada: „Wydawało mi się, że coś w życiu tracę”.

Pewną rolę odgrywa również nieznajomość konsekwencji, jakie pociągają za sobą kontakty seksualne. Socjologowie Karen Rowlingson i Stephen McKay uważają, iż młodym Brytyjczykom „brakuje rzetelnej wiedzy (...) o tym, czego może się po sobie spodziewać dwoje ludzi i z czym się wiąże ciąża”. Niektórzy młodzi najwyraźniej nie dostrzegają związku pomiędzy seksem a ciążą. W pewnym badaniu nastoletnie matki „często przyznawały, że chociaż nie stosowały żadnych środków antykoncepcyjnych, na wiadomość o ciąży były zszokowane lub zaskoczone”.

Ale największy wpływ na wzrost liczby nastoletnich matek mają zmieniające się poglądy na współżycie. W dzisiejszych czasach ludzie ‛miłują bardziej rozkosze niż Boga’ (2 Tymoteusza 3:1-4). Australijskie uczone Ailsa Burns i Cath Scott zauważyły, że „seks pozamałżeński wiąże się z coraz mniejszymi konsekwencjami społecznymi, ekonomicznymi i religijnymi”. Nieślubne dziecko może już nie być takim powodem do wstydu jak dawniej. W niektórych rejonach młodzi uważają nawet, że jest  to jakieś osiągnięcie lub symbol statusu społecznego!

Następstwa emocjonalne

Rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej niż młodzieńcze fantazje. Dziewczęta, które dowiadują się, że są w ciąży, często przechodzą burzę uczuć. Wiele wpada w przerażenie lub osłupienie. „Do typowych reakcji należą: złość, poczucie winy i negowanie faktów” — powiedziano na łamach artykułu opublikowanego przez amerykańską Akademię Psychiatrii Dziecięcej. Postawa taka bywa niebezpieczna, gdyż może powstrzymywać dziewczynę od zgłoszenia się do lekarza.

„Byłam przerażona” — tak Ewelina wspomina chwilę, gdy uświadomiła sobie skutki swojej „przygody” z seksem. Wiele ciężarnych dziewcząt nie ma się komu zwierzyć lub jest zbyt zawstydzonych, by mówić komukolwiek o zaistniałej sytuacji. Nic więc dziwnego, że mnóstwo z nich jest przytłoczonych poczuciem winy i obawami. Sporo cierpi z powodu głębokiej depresji. „Nie chciało mi się żyć, wolałabym umrzeć” — wyznała Joanna. *

Niezależnie od pierwszej reakcji nastolatka musi z myślą o sobie i swoim dziecku podjąć kilka dalekosiężnych decyzji. Następny artykuł podpowiada, jak może zrobić to mądrze.

[Przypis]

 [Ramka na stronie 7]

Nastolatki w ciąży — ponure statystyki

Wprawdzie poniższe dane dotyczą USA, pokazują jednak, z jakimi trudnościami borykają się ciężarne nastolatki na całym świecie.

● Na 10 dziewcząt aż 4 — rocznie jakieś 900 000 — zachodzą w ciążę przed ukończeniem 20 roku życia.

● Mniej więcej 40 procent nastoletnich matek nie ukończyło 18 lat.

● Dzieci nastolatek częściej cierpią z powodu nadużyć i zaniedbań.

● Na 10 matek poniżej 18 roku życia tylko 4 kończą szkołę średnią.

● Prawie 80 procent ojców nie poślubia nastoletnich matek swoich dzieci.

● Zaledwie 30 procent nastolatek, które wychodzą za mąż z powodu dziecka, pozostaje w związku małżeńskim; małżeństwa nastolatków rozpadają się dwa razy częściej niż takie, w których kobieta ma co najmniej 25 lat.

● Dzieci nastolatek częściej rodzą się przedwcześnie i mają małą masę urodzeniową, przez co narażone są na śmierć w okresie niemowlęctwa, ślepotę, głuchotę, przewlekłe problemy z układem oddechowym, opóźnienie w rozwoju umysłowym, chorobę psychiczną, porażenie mózgowe, dysleksję i nadpobudliwość.

[Prawa własności]

Na podstawie broszury Not Just Another Single Issue: Teen Pregnancy Prevention’s Link to Other Critical Social Issues, The National Campaign to Prevent Teen Pregnancy, luty 2002 roku.

[Ramka i ilustracja na stronie 7]

Nastolatki w ciąży — problem ogólnoświatowy

BRAZYLIA: „Korzystając z brazylijskiego publicznego systemu opieki zdrowotnej, w 1998 roku 698 439 matek poniżej 19 roku życia urodziło dzieci (...) 31 857 tych dziewcząt miało od 10 do 14 lat — stanowczo za mało, by wydawać na świat potomstwo” (gazeta Folha de S. Paulo, 25 sierpnia 1999 roku).

WIELKA BRYTANIA: „Spośród krajów zachodnioeuropejskich Wielka Brytania wyróżnia się najwyższym wskaźnikiem urodzeń wśród nastolatek (...) W roku 1997 prawie 90 000 nastolatek zaszło w ciążę. Jakieś trzy piąte z nich (56 000) urodziło dzieci, z czego 90 procent (50 000) to dzieci nieślubne” (książka Lone Parent Families, wydana w 2002 roku).

MALEZJA: „Od roku 1998 wzrosła liczba nieślubnych dzieci, a większość ich matek to nastolatki” (gazeta New Straits Times — Management Times, 1 kwietnia 2002 roku).

ROSJA: „Jak pokazują statystyki, w zeszłym roku prawie co trzecie dziecko, które przyszło na świat w Rosji, urodziła niezamężna matka; jest to wskaźnik dwukrotnie wyższy niż dziesięć lat wcześniej; podobnego nie odnotowano od czasów II wojny światowej. Matkami przeszło 40 procent tych dzieci są nastolatki” (gazeta The Moscow Times, 29 listopada 2001 roku).

USA: „Mimo niedawnego spadku liczby ciężarnych nastolatek, na 10 dziewcząt 4 zachodzą w ciążę co najmniej raz przed ukończeniem 20 roku życia” (opracowanie Whatever Happened to Childhood? The Problem of Teen Pregnancy in the United States, rok 1997).

[Ilustracja na stronie 5]

Rozstanie rodziców zwiększa ryzyko, że ich córka zajdzie w ciążę w bardzo młodym wieku

[Ilustracja na stronie 6]

Niektórzy młodzi najwyraźniej nie dostrzegają związku pomiędzy seksem a ciążą

[Ilustracja na stronie 6]

Ciąża odbija się zarówno na dziewczynie, jak i na jej bliskich