„JAK słońce może nigdy nie zachodzić?” Pochodzę z Finlandii, dlatego pełniąc służbę misjonarską w Papui-Nowej Gwinei, często słyszałem podobne pytanie. W strefie tropikalnej długość dnia w kolejnych porach roku prawie się nie zmienia. Tutejszym mieszkańcom trudno więc sobie wyobrazić, że na obszarze Arktyki przez kilka miesięcy słońce nie zachodzi. A kiedy próbowałem wyjaśnić, że w zimie w ogóle nie wschodzi, wielu było jeszcze bardziej zdziwionych.

Jak zatem słońce może świecić o północy? To niezwykłe zjawisko wynika z faktu, że gdy Ziemia w ciągu roku okrąża Słońce, jej własna oś pozostaje cały czas odchylona pod kątem 23,5 stopnia od prostopadłej do płaszczyzny jej orbity. Dlatego gdy na półkuli północnej jest lato, biegun północny jest przechylony w stronę Słońca, a w zimie odchylony w stronę przeciwną. Ponieważ Ziemia w ciągu doby wykonuje jeden pełny obrót wokół własnej osi, na wysokości koła podbiegunowego jednej nocy w roku, około 21 czerwca, Słońce nie zachodzi. Podobnie jednego dnia w roku, około 21 grudnia, Słońce nie wschodzi, chociaż w południe niebo może się mienić takimi kolorami jak przed świtem.

Im dalej na północ za kołem podbiegunowym, tym więcej jest letnich nocy, w których Słońce nie zachodzi, i więcej zimowych dni pozbawionych jego światła. A na biegunach zarówno dzień, jak i noc trwają po sześć miesięcy. *

Jak mieszkańcy obszarów polarnych radzą sobie z zasypianiem w lecie i długimi nocami w zimie? W przeszłości w niektórych rejonach ludzie sypiali ponad dwa razy dłużej zimą niż latem. Współczesny styl życia sprawił, że ta różnica się zaciera. Ale długie letnie dni wciąż napełniają mieszkańców północy dodatkową energią. „Kiedy o 23.00 jest całkiem widno, po prostu nie chce mi się spać” — mówi Patrick z Alaski. „Czasami wychodzę wtedy i koszę trawę albo zajmuję się jakąś inną pracą”.

Faktem jest jednak, że w miesiącach, gdy Słońce cały czas świeci lub w ogóle się nie pojawia, można odczuwać zmęczenie fizyczne i psychiczne. Dlatego niektórzy zaciemniają sypialnie w lecie, a zimą zapewniają sobie sztuczne oświetlenie, by w ten sposób zadbać o właściwą ilość snu i zapobiec wyczerpaniu oraz depresji. Pomimo związanych z tym niedogodności zarówno stali mieszkańcy, jak i turyści uważają, że obserwowanie słońca o północy jest niezapomnianym przeżyciem. (Nadesłane).

[Przypis]

[Ramka i ilustracje na stronie 31]

[Patrz publikacja]

Nachylenie osi Ziemi powoduje, że na biegunach jest ona latem przez cały czas nasłoneczniona, a zimą pozostaje w ciągłym cieniu (podany przykład dotyczy półkuli północnej)

jesień

zima

wiosna

lato

W ciągu doby Ziemia wykonuje pełny obrót wokół własnej osi

[Ilustracja na stronie 31]

Słońce o północy — zdjęcie wykonane metodą ujęć poklatkowych

[Prawa własności]

© Paul Souders/​WorldFoto