CRISTINA, * będąca od półtora roku mężatką, poszła do ginekologa na badanie cytologiczne. Ponieważ lekarkę coś zaniepokoiło, zaleciła Cristinie zrobienie kolposkopii. Badanie wykazało zmiany na szyjce macicy. Wykonano więc biopsję, polegającą na pobraniu wycinka tkanki w celu zbadania.

„Dwa tygodnie później”, opowiada Cristina, „lekarka poprosiła, żebym przyszła z mężem po odbiór wyników. Poinformowała nas, że mam infekcję spowodowaną wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) i że ma ona postać zaawansowaną. Wyjaśniła, że infekcja HPV może prowadzić do raka szyjki macicy i że natychmiast trzeba rozpocząć leczenie.

„Kiedy usłyszałam diagnozę, rozpłakałam się. Byliśmy zszokowani. Na następny dzień zaplanowano zabieg. Tego popołudnia czułam się bardzo przygnębiona. Dręczyło mnie pytanie: ‚Dlaczego spotkało to właśnie mnie?’”

Cristina dowiedziała się, że wirus ten jest przenoszony drogą płciową, nie mogła więc zrozumieć, w jaki sposób się nim zaraziła. Oboje z mężem zawsze trzymali się wysokich zasad moralnych ze Słowa Bożego.

Rozpowszechnione zakażenie

Miliony kobiet jest zarażonych wirusem HPV, który wywołuje najbardziej rozpowszechnioną chorobę przenoszoną drogą płciową. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zakażenie wirusem HPV to główna przyczyna rozwoju raka szyjki macicy. *

 Każdego roku rozpoznaje się setki tysięcy przypadków infekcji HPV i odnotowuje tysiące zgonów z powodu raka szyjki macicy. W krajach rozwijających się wirus ten jest wśród kobiet główną przyczyną śmierci w wyniku raka. A w skali świata rak szyjki macicy jest drugim pod względem częstotliwości występowania nowotworem dróg rodnych u kobiet. Nic więc dziwnego, że Światowa Organizacja Zdrowia nazywa HPV „globalnym problemem zdrowotnym”! Co jeszcze warto wiedzieć o tym wirusie?

Na skutek zakażenia nim zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet powstają brodawki, między innymi na narządach płciowych, zwane kłykcinami kończystymi. Na ogół są one niezłośliwe. Chociaż rozpoznano przeszło sto typów HPV, tylko nieliczne są rakotwórcze. Do raka szyjki macicy prowadzi jedynie długotrwałe zakażenie niektórymi typami HPV. Co ciekawe, większość tych infekcji samorzutnie zanika, zwalczona przez układ odpornościowy organizmu.

Czynniki ryzyka

Zagrożone są głównie kobiety, które w bardzo młodym wieku rozpoczynają współżycie, często zmieniają partnerów oraz te, których partnerzy uprawiali już stosunki seksualne z wieloma osobami. Na ogół infekcję przenosi bez widocznych objawów właśnie mężczyzna.

Czasem jednak ofiarami wirusa padają kobiety, które przestrzegają wysokich zasad moralnych, a nierzadko nawet osoby, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia. Na przykład przeprowadzone niedawno badania wykazały, że matka może zarazić swoje dziecko podczas porodu. Bywa też, że do zakażenia dochodzi w jeszcze inny sposób, a choroba może się ujawnić dopiero po wielu latach.

Jak rozpoznać infekcję

Jako kobieta może zastanawiasz się: „Skąd mam wiedzieć, czy nie zostałam zakażona wirusem HPV?” Jest to niezwykle istotne pytanie, ponieważ infekcji na ogół nie towarzyszą żadne objawy. Tak więc, jak w wypadku Cristiny, trzeba przede wszystkim zrobić wymaz cytologiczny szyjki macicy barwiony metodą Papanicolaou. *

Za pomocą szpatułki lub wacika lekarz pobiera małą próbkę komórek z szyjki macicy. Analiza pobranego materiału umożliwia wykrycie infekcji, stanu zapalnego albo zmian w komórkach. Uważa się, że dzięki tego typu badaniom zmniejszyła się liczba zachorowań i zgonów z powodu raka szyjki macicy.

Według raportu WHO „wczesne rozpoznanie zmian przedrakowych za pomocą badań cytologicznych jest i najprawdopodobniej jeszcze długo będzie podstawową metodą zapobiegania rakowi szyjki macicy”. Jeżeli uzyskane wyniki są niezadowalające, wykonuje się kolposkopię przy użyciu specjalnego urządzenia optycznego, aby ustalić, czy faktycznie doszło do zmian chorobowych. Jeśli tak, przeprowadza się biopsję i rozpoczyna leczenie.

Obecnie są znane jeszcze nowocześniejsze badania laboratoryjne. Dzięki nim można ze znacznie większą pewnością rozpoznać tę chorobę.

Leczenie i profilaktyka

Istnieje kilka metod leczenia, które pozwalają opanować zakażenie wywołane wirusem HPV. Stosuje się na przykład leczenie miejscowe. Niektóre leki niszczą zainfekowane komórki albo pobudzają układ odpornościowy.  Dodatkowe metody polegają na usunięciu zmienionego lub zakażonego obszaru z zastosowaniem elektrochirurgii, chirurgii laserowej albo kriochirurgii. Zamiast jednak się leczyć, o ileż lepiej byłoby w ogóle unikać zakażenia. Ale jak to robić?

Kilka lat temu w stolicy Meksyku odbyło się sympozjum „Wirus HPV a rak szyjki macicy w nowym tysiącleciu”. Doktor V. Cecil Wright, wykładowca z Kanady i specjalista zajmujący się badaniem wirusa HPV, radził: „Przed ślubem nie rozpoczynaj współżycia”. W podobnym duchu wypowiedział się dr Alex Ferenczy, profesor patologii z Uniwersytetu McGilla w Montrealu: „Aby przeciwdziałać rakowi szyjki macicy (...), musimy opowiedzieć się za monogamią”.

Tak więc ludzie żyjący w zgodzie z normami moralnymi ze Słowa Bożego są mniej narażeni na raka wywołanego wirusem HPV. Biblia potępia bowiem pozamałżeńskie kontakty seksualne, zachęca współmałżonków do trwania w wierności i nawołuje chrześcijan do pobierania się tylko z osobami, które przestrzegają tych samych zasad (1 Koryntian 7:39; Hebrajczyków 13:4).

Ogromne znaczenie ma też edukacja, ponieważ zakażenia wirusem HPV można na ogół uniknąć. Co więcej, nawet jeśli się ono pojawi i rozwinie, można je skutecznie leczyć. WHO informuje: „Jeżeli rak szyjki macicy zostanie rozpoznany w stadium początkowym, zanim wystąpią pierwsze objawy, prawie zawsze da się go wyleczyć”.

Oprócz edukacji moralnej potrzebna jest wiedza na temat samej choroby oraz pamiętanie o regularnych badaniach cytologicznych. * Jeżeli schorzenie to zostanie wykryte, kobieta może otrzymać odpowiednią opiekę lekarską. Na temat właściwego stosunku do takiej opieki wypowiada się specjalistka od kolposkopii dr Montserrat Flores: „Jeśli kobieta dokładnie zna stan swego zdrowia, może uniknąć dwóch skrajności: zignorowania choroby i niepodjęcia leczenia, co w konsekwencji mogłoby prowadzić do raka, albo poddania się niepotrzebnym zabiegom chirurgicznym z powodu chorobliwego lęku przed nowotworem”.

Naukowcy wciąż starają się wynaleźć skuteczniejsze i tańsze metody wykrywania wirusa HPV. Poza tym opracowuje się szczepionki w celach leczniczych i profilaktycznych.

Chociaż wyniki ostatnich badań Cristiny były zadowalające, nadal chodzi ona co pół roku na kolposkopię. Po zdobyciu rozległej wiedzy na temat swej choroby Cristina podsumowuje: „Nawet jeśli jesteśmy zakażeni wirusem HPV, możemy sporo zrobić, by zachować zdrowie”.

[Przypisy]

[Ramka na stronie 22]

O czym kobiety powinny pamiętać

Kobiety powinny się regularnie poddawać badaniom cytologicznym i wystrzegać palenia papierosów. Ważne jest również zdrowe odżywianie. Należy jeść dużo warzyw, owoców i produktów zbożowych. Z niektórych badań wynika, że spożywanie karotenów, witamin A, C i E oraz kwasu foliowego może zmniejszać ryzyko pojawienia się raka szyjki macicy.

[Ramka i ilustracja na stronie 23]

Śmiercionośny wirus

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), wywołujący najbardziej rozpowszechnioną chorobę przenoszoną drogą płciową, jest główną przyczyną zachorowań na raka szyjki macicy w uboższych krajach. Rak szyjki macicy jest drugim najczęściej występującym nowotworem dróg rodnych.

[Prawa własności]

© Science VU/​NCI/​Visuals Unlimited

[Ilustracja na stronie 23]

Doktor George Papanicolaou, który opracował metodę badania rozmazu cytologicznego