OD NASZEGO KORESPONDENTA Z WŁOCH

PERFUMY znane są od wieków. W czasach biblijnych co zamożniejsi skrapiali nimi nie tylko ciało, ale też domy, ubrania oraz łoża. W skład kompozycji zapachowych wchodził aloes, olejek balsamowy, cynamon i inne wonności (Przysłów 7:17; Pieśń 4:10, 14).

Ekstrakty roślin do dziś są podstawowym komponentem używanym w przemyśle perfumeryjnym. Przyjechaliśmy do Kalabrii, regionu Włoch położonego najdalej na południe, by zobaczyć, gdzie powstaje jeden z takich składników. Nazwa bergamota być może niewiele ci mówi. Jak się jednak szacuje, około jednej trzeciej damskich perfum i połowy męskich wód kolońskich zawiera olejek uzyskiwany z tego owocu. Poznajmy go nieco bliżej.

Bergamota jest wiecznie zielonym drzewkiem cytrusowym. Kwitnie wiosną, a późną jesienią lub wczesną zimą dojrzewają jej gładkie żółtozielone owoce, mniej więcej wielkości pomarańczy. Sporo fachowców uważa bergamotę za krzyżówkę, a jej pochodzenie jest dość zagadkowe. Drzewo to nie rośnie dziko i nie można go wyhodować z nasienia. Żeby je rozmnożyć, ogrodnicy szczepią pędy bergamoty na drzewach podobnych gatunków, takich jak limeta lub pomarańcza gorzka.

Ekstrakt bergamoty posiada niezwykłe właściwości, które wykorzystują kreatorzy perfum. Jak wyjaśniono w pewnej książce, „łączy i utrwala różne zapachy, tak by tworzyły niepowtarzalny bukiet, a ponadto każdej kompozycji nadaje nutę szczególnej świeżości”. *

Uprawa w Kalabrii

Ze źródeł historycznych wynika, że bergamotę hodowano w Kalabrii co najmniej od początków XVIII wieku. Uzyskany olejek niekiedy sprzedawano podróżnym. Ale uprawa na większą skalę zaczęła się dopiero wraz z karierą wody kolońskiej. W roku 1704 Gian Paolo Feminis, włoski emigrant mieszkający w Niemczech, wyprodukował wodę toaletową i nazwał ją Aqua admirabilis, „zachwycająca woda”. Jej najważniejszym składnikiem był olejek bergamotowy. Od miasta Kolonia, w którym ją wytwarzano, została nazwana eau de Cologne, czyli wodą kolońską.

Pierwszy sad bergamotowy założono w Reggio di Calabria około roku 1750, a pokaźne dochody uzyskiwane ze sprzedaży olejku zachęciły kolejnych hodowców. Bergamota wymaga łagodnego klimatu oraz południowego stanowiska, które zapewnia osłonę od zimnych północnych wiatrów. Drzewo nie  lubi nagłych zmian temperatury, silnego wiatru ani zbyt długich okresów wysokiej wilgotności. Idealny mikroklimat panuje na wąskim pasie wybrzeża o wymiarach 5 na 150 kilometrów, rozciągającym się na południowym krańcu Włoch. Chociaż podejmowane są próby uprawy bergamoty również w innych rejonach, lwia część światowej produkcji przypada na prowincję Reggio di Calabria. Liczącym się producentem jest także Wybrzeże Kości Słoniowej.

Żółtozielony olejek bergamotowy pochodzi ze skórki owocu. Tradycyjna metoda pozyskiwania go polegała na przecięciu bergamoty na pół, wybraniu miąższu i wyciśnięciu olejku ze skórki na naturalną gąbkę. Aby otrzymać pół kilograma olejku, trzeba było zużyć około 100 kilogramów owoców. Obecnie robi się to w prasie, która za pomocą tarcz i wałków ściera skórkę z całych owoców.

Bergamota — mało znana, lecz powszechnie używana

Poza Kalabrią owoc ten nie jest szeroko znany, ale jak czytamy w pewnym źródle, „dla koneserów bergamota to słowo wręcz magiczne”. Jej nutę zapachową można odnaleźć nie tylko w perfumach, lecz także w mydłach, dezodorantach, pastach do zębów czy kremach. Ze względu na aromat olejek bergamotowy dodaje się do lodów, herbat, słodyczy oraz napojów. Jest również stosowany w preparatach do opalania. Dzięki działaniu antyseptycznemu i bakteriobójczemu wchodzi w skład środków odkażających wykorzystywanych w chirurgii, okulistyce i dermatologii. A pektyny bergamoty, posiadające silne własności zagęszczające, są używane w preparatach przeciwkrwotocznych i przeciwbiegunkowych.

W analizach laboratoryjnych wyodrębniono około 350 składników, którym olejek bergamotowy zawdzięcza swój wyjątkowy aromat oraz wiele innych właściwości. I wszystko to w jednym owocu!

Pisarze biblijni raczej nie znali bergamoty. Jednak każdy, kto dostrzeże w tym cytrusie mądrość Stwórcy, z pewnością powtórzy za psalmistą: „Wysławiajcie Jehowę (...) drzewa owocowe” (Psalm 148:1, 9).

[Przypis]

[Ilustracja na stronie 25]

Olejek bergamotowy uzyskuje się, ścierając skórkę z całych owoców

[Prawa własności]

© Danilo Donadoni/​Marka/​age fotostock