▪ W glebie zachodzi zdumiewające zjawisko — rośliny i bakterie współpracują ze sobą w sposób, który umożliwia im przeżycie.

Pomyśl: Do rozwoju i rozmnażania się roślina potrzebuje azotu. Ale żeby mogła go wykorzystać w procesie wegetacji, gaz ten musi zostać przekształcony w związki, na przykład w amoniak. W tym celu rośliny strączkowe ściśle współpracują z bakteriami z rodzaju Rhizobium. Takie wzajemnie pożyteczne współżycie dwóch różnych gatunków nazywa się symbiozą.

Za pomocą odpowiedniej substancji rośliny strączkowe przyciągają do swych korzeni bakterie, które się tam osiedlają. Chociaż bakterie i rośliny są przedstawicielami dwóch różnych królestw, to według czasopisma Natural History współdziałają ze sobą „przy tworzeniu w zasadzie nowego organu: w pełni funkcjonalnej brodawki korzeniowej służącej do wiązania cząsteczek azotu”. Wewnątrz brodawki, swego nowego domu i warsztatu, bakterie przystępują do pracy. Ich głównym narzędziem służącym do przekształcania molekuł azotu pobranych z powietrza znajdującego się w glebie jest specjalny enzym, nitrogenaza.

„Cały zapas nitrogenazy na Ziemi (...) zmieściłby się w jednym dużym wiadrze” — czytamy we wspomnianym czasopiśmie. Dlatego liczy się każda cząsteczka! Jest jednak pewien problem. Enzym ten łatwo traci swoje właściwości pod wpływem tlenu. Jak temu przeciwdziałać? Roślina strączkowa wytwarza specjalną substancję, która redukuje nadmiar tlenu w brodawce.

Powłoka okrywająca brodawkę kontroluje wymianę amoniaku, cukrów i innych składników odżywczych między bakteroidami a rośliną. Wszystkie rośliny w końcu obumierają. Kiedy tak się dzieje z roślinami strączkowymi, amoniak pozostaje w glebie. Stąd słusznie nazywa się je „nawozem zielonym”.

Co o tym sądzisz? Czy bakterie i ich roślinni partnerzy mogli sami „wynaleźć” taki zdumiewający i skomplikowany system podtrzymywania życia? Czy nie jest to raczej kolejny dowód zaprojektowania?

[Ilustracja na stronie 25]

brodawka korzeniowa

[Prawa własności do ilustracji, strona 25]

Tło: © Wally Eberhart/​Visuals Unlimited; powiększenie: © Dr. Jack M. Bostrack/​Visuals Unlimited