Czy kończą nam się zasoby wody?

NAGRANIE

Przysłowie uzbeckie mówi: „Kończy się woda, kończy się życie”. Niektórzy specjaliści uznaliby to raczej za przepowiednię niż za przysłowie. Każdego roku wskutek braku czystej wody i należytych warunków sanitarnych umiera około dwóch milionów ludzi, z czego 90 procent to dzieci.

SKĄD bierzesz wodę? Czy po prostu odkręcasz kran? W niektórych krajach trzeba najpierw daleko iść, potem czekać w kolejce, a na koniec przydźwigać wiadro z tym drogocennym płynem do domu. Zdobycie wody potrzebnej do mycia i gotowania zabiera tam codziennie mnóstwo czasu. Taka trudna sytuacja panuje w wielu miejscach! Diane Raines Ward w książce poświęconej tej problematyce podaje, że 40 procent ludności świata „nie ma wody w domu i musi ją nosić ze studni, rzek, stawów czy bajorek” (Water Wars — Drought, Flood, Folly, and the Politics of Thirst). Gdzieniegdzie kobiety tracą nawet sześć godzin na zaopatrzenie rodziny w wodę i są zmuszone dźwigać pojemniki, które z zawartością ważą ponad 20 kilogramów.

Przeszło jedna trzecia mieszkańców naszego globu dotkliwie odczuwa skutki braku czystej wody oraz kanalizacji. Szczególnie dramatycznie wygląda to w Afryce, gdzie 6 na 10 osób nie ma nawet dostępu do odpowiedniej ubikacji. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w następstwie tego ‛bakterie, wirusy i pasożyty z ludzkich odchodów zanieczyszczają zasoby wodne, glebę i żywność’. Jak podano we wspomnianym raporcie, zanieczyszczenie takie „często wywołuje biegunkę — która zajmuje drugie miejsce wśród przyczyn zgonów dzieci w krajach rozwijających się — a także inne ciężkie choroby, jak cholera, schistosomatoza czy jaglica”.

Woda bywa nazywana płynnym złotem albo ropą naftową XXI wieku. Ludzie jednak tak lekkomyślnie szafują jej zasobami, że główne rzeki niektórych państw nie dopływają do morza. A ponieważ w grę wchodzi jeszcze nawadnianie pól oraz wzmożone parowanie, drastycznie spada poziom nawet największych rzek, takich jak Kolorado na zachodzie Stanów Zjednoczonych, Jangcy w Chinach, Indus w Pakistanie, Ganges w Indiach i Nil w Egipcie. Czy podejmuje się jakieś środki zaradcze? Jak ostatecznie zostanie rozwiązany ten problem?

[Ramka i ilustracja na stronie 3]

ZAGROŻONE ZASOBY

▪ „W 1960 roku Jezioro Aralskie było czwartym co do wielkości jeziorem na Ziemi. Do roku 2007 skurczyło się do 10% pierwotnych rozmiarów” (Świat Nauki).

▪ Pięć Wielkich Jezior w USA i Kanadzie — Erie, Huron, Michigan, Ontario i Górne — kurczy się „w alarmującym tempie” (The Globe and Mail).

▪ Kiedyś młyn w australijskim mieście Deniliquin przetwarzał tyle ziarna, że starczało go na potrzeby 20 milionów ludzi. Obecnie produkcja ryżu spadła o 98 procent i w grudniu 2007 roku młyn zamknięto. Co było przyczyną aż takiego spadku produkcji? „Sześć długich lat suszy” (The New York Times).

[Ilustracja]

Porzucona łódź na wyschniętym dnie Jeziora Aralskiego

[Prawa własności]

[Ramka i mapy na stronie 4]

„WYSYCHAJĄ RZEKI I STRUMIENIE”

„Afrykańskie jezioro Czad, które kiedyś służyło astronautom okrążającym Ziemię za punkt orientacyjny, dziś jest trudne do zlokalizowania. Położone na pograniczu [Kamerunu,] Czadu, Nigru i Nigerii, (...) od lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia skurczyło się o 95 procent. Wskutek rosnącego w tym regionie zapotrzebowania na wodę do irygacji wysychają rzeki i strumienie, od których zależy istnienie jeziora. W rezultacie może ono niebawem zupełnie zniknąć, a przyszłe pokolenia nawet nie będą wiedziały, gdzie leżało” (Lester R. Brown, Plan B 2.0 — Rescuing a Planet Under Stress and a Civilization in Trouble).

[Mapy]

[Patrz publikacja]

■ Woda

☒ Roślinność

□ Ląd

1963

NIGER

CZAD

Jezioro Czad

NIGERIA

KAMERUN

2007