Przejdź do zawartości

Przejdź do spisu treści

Uniwersalne tarcze ochronne Ziemi

Uniwersalne tarcze ochronne Ziemi

W PRZESTRZENI kosmicznej aż się roi od niebezpieczeństw, takich jak śmiertelne promieniowanie czy meteoroidy. Mimo to nasza błękitna planeta, choć jest ciągle pod obstrzałem, w zasadzie nie doznaje uszczerbku. Dzięki czemu? Otóż chroni ją wyjątkowy pancerz — silne pole magnetyczne i odpowiednio dobrana atmosfera.

Pole magnetyczne Ziemi ma swoje źródła głęboko w jej wnętrzu i rozciąga się daleko w przestrzeń kosmiczną, w której tworzy swego rodzaju tarczę zwaną magnetosferą (po prawej). Tarcza ta osłania nas przed promieniowaniem kosmicznym, a także zagrożeniami ze Słońca — wiatrem słonecznym, czyli nieprzerwanym strumieniem naładowanych elektrycznie cząstek; rozbłyskami słonecznymi, które w ciągu kilku minut emitują tyle energii, co miliardy bomb wodorowych; a także koronalnymi wyrzutami masy, wystrzeliwującymi w kosmos miliardy ton materii z korony słonecznej. Zarówno rozbłyski, jak i wyrzuty koronalne są przyczyną intensywnych zórz polarnych (niżej po prawej) — barwnych zjawisk świetlnych w górnej części atmosfery, które można obserwować w okolicach biegunów magnetycznych Ziemi.

Atmosfera Ziemi stanowi kolejne zabezpieczenie. Jedna z jej górnych warstw, stratosfera, zawiera odmianę tlenu zwaną ozonem; gaz ten pochłania do 99 procent docierającego do naszej planety promieniowania nadfioletowego (UV). Warstwa ozonowa chroni zatem wiele form życia, w tym ludzi i plankton, przed niebezpieczną radiacją. Co ciekawe, ilość ozonu w stratosferze nie jest stała, lecz zmienia się odpowiednio do natężenia promieniowania UV. Tarcza ta jest więc nadzwyczaj elastyczna i wydajna.

Atmosfera codziennie chroni nas też przed milionami meteoroidów o rozmiarach od drobnego pyłku do potężnych głazów. Na szczęście zdecydowana ich większość spala się w atmosferze, tworząc na niebie świetliste ślady zwane meteorami.

Te ochronne tarcze Ziemi nie zatrzymują jednak promieniowania niezbędnego do życia, takiego jak promieniowanie cieplne czy światło widzialne. Atmosfera pomaga nawet rozpraszać to ciepło wokół kuli ziemskiej, a w nocy powstrzymuje jego ucieczkę, działając niczym koc.

Pole magnetyczne i atmosfera Ziemi to naprawdę zdumiewająco zaprojektowane arcydzieła, których nadal do końca nie zbadaliśmy. Jednakże równie niezwykły jest fakt występowania na naszej planecie obfitości wody w stanie ciekłym.