Jak często puszczają ci nerwy?

□ nigdy

□ raz w miesiącu

□ raz w tygodniu

□ codziennie

Kto najczęściej wyprowadza cię z równowagi?

□ nikt

□ koledzy w szkole

□ rodzice

□ rodzeństwo

□ inni

Opisz typową sytuację, w której wybuchasz złością.

□ ․․․․․

JEŻELI postawiłeś znaczek ✔ obok „nigdy” oraz „nikt”, a ostatnią rubrykę zostawiłeś pustą, należą ci się brawa. Umiesz panować nad nerwami!

Trzeba jednak przyznać, że w napiętych sytuacjach każdy reaguje odmiennie i pod takim czy innym względem nie dopisuje. Biblijny pisarz Jakub zauważył: „Wszyscy (...) wielokrotnie się potykamy” (Jakuba 3:2). Niewykluczone więc, że podzielasz odczucia 17-letniej Sylwii *, która przyznaje: „Czasami jestem tak podminowana, że wybucham na tego, kto pierwszy wejdzie mi w drogę — na rodziców, siostrę, a nawet na psa!”.

Odrzuć mity

Czy trudno ci zapanować nad nerwami? Nie martw się — możesz to zmienić. Najpierw jednak obalmy kilka mitów.

▪ Mit: „Nie mogę poskromić swojego wybuchowego temperamentu — u nas to rodzinne, że jesteśmy w gorącej wodzie kąpani!”.

Fakt: To prawda, że możesz być „skłonny do złości” — na przykład z powodu uwarunkowań rodzinnych lub środowiskowych. Ale bez wątpienia masz wpływ na to, co zrobisz ze swoją złością (Przysłów 29:22). Jak zamierzasz pokierować swoimi emocjami? Czy będziesz się starał trzymać je na wodzy, czy pozwolisz, by to one rządziły tobą? Niejedna osoba nauczyła się panować nad wzburzeniem i tobie też może się to udać! (Kolosan 3:8-10).

Werset: „Wszelka złośliwa gorycz i gniew, i srogie zagniewanie, i krzyk, i obelżywa mowa niech będą spośród was usunięte” (Efezjan 4:31).

▪ Mit: „Gdy jestem wściekły, lepiej się wyładować, niż dusić to w sobie”.

Fakt: Oba podejścia mogą być szkodliwe. Czasami rzeczywiście trzeba dać upust uczuciom (Hioba 10:1). Ale to nie znaczy, że masz przypominać tykającą bombę, która lada chwila eksploduje. Możesz się nauczyć wyrażać silne emocje, nie wybuchając przy tym.

 Werset: „Niewolnik Pana nie ma się spierać, lecz ma być delikatny wobec wszystkich, (...) opanowujący się w obliczu zła” (2 Tymoteusza 2:24).

▪ Mit: „Jeżeli będę ‚delikatny wobec wszystkich’, wejdą mi na głowę”.

Fakt: Ludzie wiedzą, że panowanie nad emocjami wymaga prawdziwej siły, i jeśli poznają cię od tej strony, będą cię darzyć większym szacunkiem.

Werset: „Jeśli możliwe, o ile to od was zależy, zachowujcie pokój ze wszystkimi ludźmi” (Rzymian 12:18).

Jak zapanować nad sobą

Czy za swoje impulsywne zachowanie masz w zwyczaju obarczać winą drugich, mówiąc na przykład: „Ona mnie sprowokowała” albo „On wyprowadził mnie z równowagi”? Jeżeli tak, to twoje własne słowa sugerują, że ktoś inny decyduje o twoich reakcjach. Jak możesz odzyskać nad nimi kontrolę? Spróbuj uwzględnić następujące wskazówki:

Weź odpowiedzialność na siebie. Przede wszystkim musisz uznać fakt, że to od ciebie — i tylko od ciebie — zależy, czy wpadniesz w złość. Nie zrzucaj więc na nikogo winy. Zamiast mówić: „Ona mnie sprowokowała”, miej odwagę powiedzieć: „Dałem się sprowokować”. A zamiast: „To on wyprowadził mnie z równowagi”, przyznaj sam przed sobą: „To ja zareagowałem zbyt impulsywnie”. Gdy zaczniesz brać na siebie odpowiedzialność za swoje zachowanie, łatwiej ci będzie je zmienić (Galatów 6:5).

Bądź przewidujący. W Biblii czytamy: „Mądry dostrzega nieszczęście i uchodzi przed nim, niemądry brnie dalej, a potem żałuje” (Przysłów 22:3, Biblia Warszawsko-Praska). A zatem rzecz w tym, żeby przewidzieć problem. Zastanów się, kiedy zazwyczaj puszczają ci nerwy. Małgosia mówi: „Pracuję nocami i kiedy kończę zmianę, jestem kompletnie padnięta. Wtedy niemal wszystko może mnie wyprowadzić z równowagi”.

Pytanie: W jakich okolicznościach najczęściej tracisz panowanie nad sobą?

․․․․․

Zaplanuj właściwą reakcję. Gdy czujesz, że wszystko zaczyna się w tobie gotować, weź głęboki oddech, zniż głos i mów wolno. Zamiast rzucać oskarżenia („Ty złodziejko! Wzięłaś mój sweter bez pytania!”), spróbuj wyrazić, jak  czyjeś postępowanie wpływa na ciebie („Zdenerwowałam się, bo gdy chciałam założyć swój sweter, okazało się, że go sobie pożyczyłaś bez pytania”).

Ćwiczenie: Przypomnij sobie, kiedy ostatnio poniosły cię nerwy.

1. Co cię rozdrażniło?

․․․․․

2. Jak zareagowałeś? (Co powiedziałeś i/​lub zrobiłeś?)

․․․․․

3. Jaka reakcja byłaby bardziej na miejscu?

․․․․․

Weź pod uwagę konsekwencje. Pomogą ci w tym zasady biblijne. Oto kilka przykładów:

▪ Przysłów 12:18: „Jest taki, który mówi bezmyślnie, jakby zadawał pchnięcia mieczem”. Słowa potrafią ranić, a w nerwach prawie zawsze powiesz coś, czego potem będziesz żałować.

▪ Przysłów 29:11: „Głupi ujawnia całego swego ducha, lecz mądry utrzymuje go w spokoju aż do końca”. Jeżeli wybuchniesz, to ty zachowasz się głupio.

▪ Przysłów 14:30: „Serce spokojne jest życiem dla ciała”. Wybuchy gniewu szkodzą twojemu zdrowiu! Anita mówi: „W mojej rodzinie mamy skłonność do nadciśnienia, a ja na dodatek szybko się stresuję, dlatego nie pozwalam sobie na napady złości”.

Wniosek? Zastanawiaj się, jakie konsekwencje pociągną za sobą twoje słowa i zachowanie. Osiemnastoletnia Beata opowiada: „Zadaję sobie następujące pytania: ‚Co się stanie, jeśli się na nią lub na niego zdenerwuję? Co sobie o mnie pomyśli? Jak to wpłynie na nasze relacje? Jak bym się poczuła, gdyby ktoś zachował się tak wobec mnie?’”. Możesz rozważyć podobne pytania, zanim coś powiesz albo wyślesz list, SMS czy e-mail.

Pytanie: Do czego mogłoby dojść, gdyby ktoś cię zdenerwował, a ty w odpowiedzi byś mu nawymyślał?

․․․․․

Zwróć się o pomoc. Biblia mówi: „Żelazo ostrzy się żelazem, a zachowanie swojego bliźniego wygładza człowiek” (Przypowieści [Przysłów] 27:17, Biblia warszawska). Warto zapytać któregoś z rodziców albo dojrzałego przyjaciela, jak jemu udaje się zachowywać spokój.

Śledź swoje postępy. Prowadź dziennik i zapisuj swoje postępy. Za każdym razem, gdy stracisz panowanie nad sobą, zanotuj: 1) co się stało, 2) jak zareagowałeś i 3) jaka reakcja byłaby bardziej na miejscu. Z czasem przekonasz się, że właściwe reakcje wchodzą ci w nawyk!

Więcej artykułów z serii „Młodzi ludzie pytają” znajdziesz na stronie internetowej www.watchtower.org/ypp

[Przypis]

ZASTANÓW SIĘ

Nawet osobom, po których byśmy się tego nie spodziewali, zdarzyło się stracić panowanie nad sobą. Czego możemy się nauczyć z tych sytuacji?

▪ Mojżesz (Liczb 20:1-12; Psalm 106:32, 33)

▪ Paweł i Barnabas (Dzieje 15:36-40)

[Ramka i ilustracje na stronie 18]

CO MÓWIĄ TWOI RÓWIEŚNICY

„Kiedy chcę rozładować napięcie, wentylem bezpieczeństwa jest mój pamiętnik — albo mama” (Alexis z USA).

„Gdy jestem maksymalnie zestresowana, idę na szybki spacer, żeby dać upust energii i ochłonąć” (Elizabeth z Irlandii).

„Staram się zdystansować od całej sytuacji i pytam siebie: ‚Co osiągnę, gdy podniosę głos?’. Zawsze dochodzę do wniosku, że to nic nie da!” (Graeme z Australii).

[Ramka na stronie 18]

CZY WIESZ, ŻE...?

Sam Bóg czuje niekiedy gniew. Ale zawsze ma ku temu słuszne powody i całkowicie panuje nad emocjami. Nigdy nie reaguje w sposób niewyważony! (Zobacz Wyjścia 34:6, Powtórzonego Prawa 32:4 oraz Izajasza 48:9).

[Ilustracja na stronie 19]

To od ciebie zależy, czy pozwolisz, by zakipiała w tobie złość