Jak myślisz, czy współczesna młodzież stoi przed większymi wyzwaniami niż poprzednie pokolenia? Jeżeli wydaje ci się, że nie, to być może uważasz dzisiejszych nastolatków za prawdziwych szczęściarzy.

W wielu krajach dostęp do opieki medycznej pozwolił opanować choroby, które dawniej nawet młodych ludzi pozbawiały zdrowia czy wręcz życia. Dzięki postępowi technicznemu rynek zalały elektroniczne urządzenia i gadżety, o których wcześniej nikomu się nie śniło. A rozwój gospodarczy sprawił, że miliony rodzin wyszło z biedy. Mnóstwo rodziców ciężko pracuje, by zapewnić swoim dzieciom standard życia oraz możliwości kształcenia się, jakich sami nie mieli.

Nie ulega więc wątpliwości, że dzisiejsza młodzież ma w ręku wiele atutów. Ale stoi też w obliczu niespotykanych dotąd wyzwań. Jedną z przyczyn jest to, że żyjemy w okresie nazwanym w Biblii „zakończeniem systemu rzeczy” (Mateusza 24:3). Jezus Chrystus trafnie zapowiedział, że w okresie tym społeczeństwo ludzkie będzie doznawać prawdziwych wstrząsów (Mateusza 24:7, 8). W innym miejscu Biblii nasze czasy nazwano „dniami ostatnimi”, a panujące dziś stosunki międzyludzkie opisano jako „trudne do zniesienia” (2 Tymoteusza 3:1). Omówmy choćby kilka skomplikowanych kwestii, z którymi spotyka się współczesna młodzież.

Kwestia 1

Poczucie wyobcowania

W filmach, programach telewizyjnych i czasopismach młodzi bohaterowie stale są otoczeni gronem kolegów, z którymi trzymają się przez całą szkołę, a potem przyjaźnią jako dorośli. Ale rzeczywistość jest zupełnie inna.

Badacze Barbara Schneider i David Stevenson przeanalizowali ankietę przeprowadzoną wśród tysięcy Amerykanów i doszli do wniosku, że „stosunkowo mało uczniów dłużej przyjaźniło się z tą samą osobą albo miało stałą grupkę przyjaciół”. Sporo młodych „nie  utrzymuje z innymi bliskich więzi i prawie nie ma przyjaciół, z którymi bez skrępowania może omówić swoje problemy lub wymienić poglądy” — piszą wspomniani socjolodzy.

Ale nawet gdy nastolatki mają przyjaciół, nie poświęcają im wiele czasu. Jak wynika z pewnych rozległych badań przeprowadzonych w USA, większość spędza ze znajomymi około 10 procent swego czasu, a do 20 procent w samotności — czyli więcej niż z rodziną lub z kolegami. Sami jedzą posiłki, sami podróżują i sami organizują sobie rozrywkę.

Do tego zaniku więzi międzyludzkich przyczynia się zalew urządzeń elektronicznych. W roku 2006 czasopismo Time informowało, że młodzi Amerykanie w wieku od 8 do 18 lat spędzają średnio sześć i pół godziny dziennie ze wzrokiem wlepionym w telewizor, ze słuchawkami w uszach czy też przyssani do komputera lub konsoli gier *.

Oczywiście w zamiłowaniu do muzyki i różnych gier nie ma nic nowego (Mateusza 11:16, 17). Jednak ilość czasu, którą obecnie młodzi poświęcają elektronicznym gadżetom, może odbijać się na nich bardzo negatywnie, a to dlatego, że zaniedbują relacje z najbliższymi. Barbara Schneider i David Stevenson piszą: „Młodzi ludzie przyznają, że mają coraz bardziej zaniżone poczucie własnej wartości, są mniej szczęśliwi, czerpią coraz mniej satysfakcji z tego, co robią, a gdy są sami, spędzają czas bardziej pasywnie”.

Kwestia 2

Presja, by rozpocząć współżycie

Na nastolatki, a niekiedy wręcz na dzieci, jest wywierana ogromna presja, by zacząć eksperymentować z seksem. Nathan, chłopak z Australii, opowiada: „Większość moich znajomych ze szkoły swój ‚pierwszy raz’ miała w wieku 12—15 lat”. Młoda Meksykanka imieniem Vinbay mówi, że w jej szkole przygodny seks był na porządku dziennym, a „ci, którzy tego nie robili, uchodzili za dziwaków”. Z kolei Ana, 15-latka z Brazylii, skarży się: „Wśród moich rówieśników seks bez zobowiązań jest tak powszechny, że jedno ‚nie’ to za mało. Musisz ciągle odrzucać propozycje”.

Brytyjscy badacze przeprowadzili ankietę wśród tysiąca młodych ludzi w wieku od 12 do 19 lat, którzy pochodzili z różnych środowisk.  Jak się okazało, prawie 50 procent regularnie angażowało się w jakieś kontakty płciowe. Przeszło 20 procent z nich miało zaledwie 12 lat! Psychiatra Dylan Griffiths, kierujący tymi badaniami, mówi: „Młodzi stali się ofiarami zaniku kontroli, którą tradycyjnie sprawowała rodzina, kościół i inne instytucje”.

Czy młodzi rozpoczynający życie erotyczne rzeczywiście stają się „ofiarami”? W roku 2003 uczeni Robert Rector, Lauren Noyes i Kirk Johnson opublikowali raport, w którym wskazali na wyraźną zależność między aktywnością seksualną nastolatków a podwyższonym ryzykiem depresji oraz prób samobójczych. Po przeanalizowaniu wywiadów przeprowadzonych z grupą 6500 młodych osób stwierdzili, że „aktywne seksualnie dziewczyny są ponad trzykrotnie bardziej narażone na depresję”. Wśród chłopców, „którzy rozpoczęli współżycie, prawdopodobieństwo depresji wzrasta ponad dwukrotnie”.

Kwestia 3

Osłabienie więzi rodzinnych

Na oczach dzisiejszej młodzieży tradycyjny model rodziny oraz hierarchia wartości ulegają gwałtownym przeobrażeniom. „Ostatnie dziesięciolecia przyniosły kilka poważnych zmian demograficznych, które bezpośrednio rzutują na życie nastolatków” — czytamy w książce The Ambitious Generation — America’s Teenagers, Motivated but Directionless (Ambitne pokolenie — zdopingowane, lecz zagubione amerykańskie nastolatki). „Przeciętna rodzina amerykańska jest coraz mniejsza, więc nastolatki mają mniej rodzeństwa. A ponieważ wskaźnik rozwodów wciąż rośnie, przybywa dzieci wychowywanych w rodzinach niepełnych. Matki mające dzieci poniżej 18 roku życia coraz częściej pracują zawodowo, a zatem w domu rzadziej przebywa ktoś z dorosłych”.

 Bez względu na to, czy dzieci wychowują się w rodzinie pełnej, czy niepełnej, wiele z nich w chwilach, gdy najbardziej potrzebuje rodziców, czuje do nich dystans. Jak wynika z amerykańskich badań prowadzonych przez szereg lat w grupie 7000 osób, nastolatki zazwyczaj uważają, że rodzice ich kochają i są wyrozumiali. Ale tylko „co trzeci badany przyznał, że kiedy ma jakiś problem, może liczyć na wsparcie i szczególną troskę. Większość nastolatków w trudnych sytuacjach raczej nie spodziewa się działania ani pomocy ze strony rodziców”.

W Japonii silne niegdyś więzi rodzinne słabną na skutek dążeń do sukcesu materialnego. Socjolog Yuko Kawanishi tak swego czasu skomentowała to zjawisko: „Rodzice współczesnych nastolatków należą zazwyczaj do pokolenia powojennego wyżu demograficznego, które dorastało w duchu nowych wartości, kładących nacisk na rozwój gospodarczy i zamożność”. Jakie wartości przekazują oni swoim dzieciom? „Wielu rodziców przywiązuje wagę głównie do wykształcenia” — mówi Kawanishi. „Liczy się tylko nauka, a sprawy domowe schodzą na dalszy plan”.

Jak taki brak równowagi wpływa na młodych? W japońskich mediach często mówi się o tak zwanym kireru. Nazwą tą określa się przypadki nagłego załamania psychicznego młodych ludzi, którym zbyt wysoko stawia się poprzeczkę. Pani Kawanishi doszła do następującego wniosku: „Gdy dzieci zaczynają działać irracjonalnie, przyczyna może tkwić w tym, że nie czują stabilizującego wpływu rodziny”.

Powody do optymizmu

Z całą pewnością żyjemy w „krytycznych czasach trudnych do zniesienia” (2 Tymoteusza 3:1). Ale Biblia nie tylko przepowiedziała narastające trudności.

W Księdze tej znajdujemy konstruktywne rady, które pomagają młodzieży prowadzić bardziej udane życie. Jehowa Bóg, Autor Biblii, gorąco pragnie nauczyć młodych radzić sobie z wyzwaniami (Przysłów 2:1-6). Jest szczerze zainteresowany ich pomyślnością. Jego Słowo udziela „niedoświadczonemu roztropności, a młodzieńcowi — wiedzy i umiejętności myślenia” (Przysłów 1:4). Zobaczmy, jaką praktyczną wartość mają zasady biblijne.

[Przypis]

[Napis na stronie 5]

Według pewnych badań aktywne seksualnie dziewczyny są ponad trzykrotnie bardziej narażone na depresję

[Ramka i ilustracja na stronie 6]

Zachowania samodestrukcyjne

Raport rządowy opublikowany przed trzema laty w Wielkiej Brytanii ujawnił, że w ciągu roku podwoiła się liczba osób w wieku od 11 do 15 lat, które zażywają kokainę. Do sięgnięcia po ten narkotyk przyznało się około 65 000 młodych. Jak się ocenia, wśród Holendrów w przedziale wiekowym od 16 do 24 lat przeszło 20 procent jest do pewnego stopnia uzależnionych od alkoholu lub choruje wskutek nadużywania napojów wyskokowych.

Inni dają wyraz wewnętrznemu bólowi w jeszcze drastyczniejszy sposób — tną, gryzą lub przypalają własne ciało. „Szacuje się, że samookaleczeń dokonuje trzy miliony Amerykanów, a u co dwusetnego nastolatka skłonność do takiej samoagresji przybiera chroniczną formę” — mówią badacze Len Austin i Julie Kortum.

[Ilustracja na stronie 3]

Wielu młodym brakuje bliskich przyjaciół, którym mogliby się zwierzyć