„Dawniej musieliśmy się przejmować jedynie nadmiernym wpływem telewizji. Dzisiaj mamy konsole do gier, komputery i komórki. Małe dzieci to przerasta — pojawiają się u nich symptomy podobne do objawów uzależnienia. (...) Ich umysły przyzwyczajają się do nadmiernej stymulacji słuchowej i wzrokowej, a gdy jej brakuje, dzieci nie wiedzą, co ze sobą zrobić” (lekarka Mali Mann).

INTERNET oraz rozwój techniki sprawia, że żyjemy dziś w świecie oplecionym coraz gęstszą siecią połączeń. Wielu młodych nie wychodzi z domu bez przenośnego odtwarzacza multimedialnego albo telefonu komórkowego. A ponieważ te i inne urządzenia są coraz sprawniejsze, bardziej uniwersalne i tańsze, zalew techniki wciąż przybiera na sile i stwarza rodzicom coraz to nowe trudności związane ze sprawowaniem nadzoru, pouczaniem i korygowaniem dzieci.

Rodzice mogą sprostać tym wyzwaniom, jeśli spełnią dwa warunki. Po pierwsze, będą pamiętali o biblijnej przestrodze zawartej w Księdze Przysłów 22:15: „Głupota jest przywiązana do serca chłopca; rózga karności oddali ją od niego”. Po drugie, wezmą pod uwagę fakt, że technika może wywierać na dziecko dobry albo zły wpływ, i dołożą wszelkich starań, aby w wypadku ich dziecka ów wpływ był pozytywny.

Zacznijcie jak najwcześniej!

W wielu domach pierwszy kontakt z techniką umożliwia dziecku telewizja. Telewizor często staje się wręcz niańką. Niektórzy specjaliści w zakresie zdrowia psychicznego uważają jednak, że przedwczesne i nadmierne oglądanie telewizji może spowodować problemy emocjonalne, a także sprawić, że dziecko nie będzie się interesować ćwiczeniami fizycznymi, nie rozwinie umiejętności odróżniania prawdy od fikcji czy skupiania uwagi — co będzie mu potrzebne w szkole. Wspomniana wcześniej lekarka Mali Mann twierdzi, że u niektórych dzieci może „zostać błędnie zdiagnozowany zespół deficytu uwagi (ADD) lub zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) albo nawet zaburzenie afektywne dwubiegunowe”. Dlatego część specjalistów zaleca, aby dzieci w wieku poniżej dwóch lat wcale nie oglądały telewizji.

„W ciągu pierwszych kilku lat życia dziecka najważniejsze jest nawiązanie bliskiej więzi z rodzicami” — uważa rzecznik Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej Kenneth Ginsburg. Więź taka tworzy się wtedy, gdy rodzice rozmawiają ze swymi pociechami, bawią się z nimi oraz im czytają. Wielu rodziców przekonało się też, że dzieci, którym regularnie się czyta, rozwijają w sobie zamiłowanie do lektury, co jest kolejną cenną zaletą.

Umiejętność posługiwania się komputerem lub podobnymi urządzeniami z całą pewnością może być ważna, a nawet niezbędna. Jeśli jednak zauważycie, że wasze dziecko poświęca zbyt wiele czasu grom komputerowym, buszowaniu po Internecie i tym podobnym zajęciom, warto spróbować poszerzyć jego horyzonty. W jaki sposób? Spróbujcie go zainteresować jakimś hobby — na przykład grą na instrumencie muzycznym lub czymkolwiek innym, co będzie ciekawe i stymulujące.

Właściwie dobrane zajęcie to coś więcej niż tylko miła odmiana. Może również pomóc twojemu dziecku wypracować w sobie cierpliwość, wytrwałość, panowanie nad sobą i kreatywność — cechy niezbędne do osiągnięcia powodzenia w życiu, w którym problemów nie rozwiązuje się zwykłym kliknięciem myszki.

Dzieci potrzebują „mądrości i zdolności myślenia”

Biblia zachęca zarówno dorosłych, jak i dzieci do rozwijania u siebie „zdolności rozumowania”, czyli umiejętności myślenia (Rzymian 12:1; Przysłów 1:8, 9; 3:21). Umożliwia ona nie  tylko odróżnianie dobrych uczynków od złych, ale również mądrych od niemądrych. Na przykład spędzanie długich godzin na grach komputerowych albo na oglądaniu telewizji nie jest zabronione, ale czy świadczy o mądrości? Podobnie kupowanie najnowszych gadżetów lub programów nie jest niedozwolone, ale czy jest mądre? Jak więc możecie pomóc swemu dziecku rozsądnie korzystać z osiągnięć techniki?

▪ Wyjaśnijcie, w czym tkwi zagrożenie. Dzieci szybko się uczą wszystkiego, co ma związek z techniką i Internetem, ale brakuje im doświadczenia i dlatego niekiedy bywają naiwne. Wytłumaczcie im więc, jakich zagrożeń powinny unikać, oraz pokażcie, jak to robić. Weźmy pod uwagę na przykład serwisy społecznościowe. Takie witryny umożliwiają młodym zaprezentowanie siebie i poznanie rówieśników, ale są też miejscem, które upodobali sobie pedofile oraz inne osoby o złych intencjach (1 Koryntian 15:33) *. Rozważni rodzice ostrzegają dzieci, aby nie ujawniały w Internecie swoich danych osobowych *.

Oczywiście dzieci mają prawo do prywatności stosownej do ich wieku. Ale jako rodzice macie daną od Boga władzę oraz obowiązek pouczania dzieci i czuwania nad tym, co robią (Przysłów 22:6; Efezjan 6:4). Zapewne waszą troskę odbiorą nie jako zbyteczne wtrącanie się, lecz jako wyraz niesamolubnej miłości.

Ale może powiesz: „Jak mam pomóc moim dzieciom, skoro nie potrafię nawet obsługiwać urządzeń, których używają?”. Warto więc nauczyć się przynajmniej podstaw. Dziewięćdziesięcioparoletnia Melba zaczęła korzystać z komputera, gdy miała ponad osiemdziesiąt lat. Opowiada: „Kiedy po raz pierwszy spróbowałam go użyć, miałam ochotę cisnąć nim przez okno. Po kilku miesiącach wreszcie pojęłam, o co chodzi, i teraz mogę bez większych trudności wysyłać e-maile i korzystać z innych funkcji”.

▪ Wyznaczcie dziecku stosowne limity. Jeśli wasze dziecko spędza długie godziny na oglądaniu telewizji, surfowaniu po Internecie albo graniu w gry komputerowe, warto zastanowić się nad wprowadzeniem w domu pór i miejsc, w których nie będziecie korzystać z tego typu osiągnięć techniki. Może to pomóc twemu synowi lub córce docenić wartość biblijnej zasady: „Na wszystko jest wyznaczony czas”. Oznacza to, że trzeba znaleźć czas dla rodziny i przyjaciół, a także na odrabianie zadań domowych, jedzenie, aktywność fizyczną i inne rzeczy (Kaznodziei 3:1). Wprowadzanie i trzymanie się rozsądnych reguł organizuje życie rodzinne, a także pomaga dzieciom mieć wzgląd na drugich oraz wypracować dobre maniery i towarzyskość.

W ostatnim artykule z tej serii przyjrzymy się kilku zasadom, które mogą pomóc nam wszystkim — dorosłym i dzieciom — korzystać z techniki taktownie i z umiarem.

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 7]

Dzieci potrzebują różnorodnych zajęć, które poszerzają horyzonty i pomagają pielęgnować cierpliwość oraz wytrwałość