● Mały żołądź, przypominający jajeczko w kieliszku, spada z drzewa i zostaje ukryty przez ruchliwą wiewiórkę. Leży zapomniany, aż w końcu zaczyna kiełkować. Po latach staje się okazałym dębem, najpotężniejszym z drzew rosnących w brytyjskich lasach.

Dąb, opiewany w historii i mitologii, może przeżyć ponad 1000 lat. Niektóre okazy osiągają wysokość 40 metrów. Stare dęby wyróżniają się grubym pniem i rozłożystymi konarami. W Wielkiej Brytanii rosną dwa gatunki dębu, ale na świecie jest ich około 450. Wszystkie mają charakterystyczne owoce — małe żołędzie.

Żadne inne drzewo w Wielkiej Brytanii nie zapewnia schronienia aż tylu gatunkom zwierząt, w tym także owadów. Delikatnymi młodymi listkami dębu zajadają się gąsienice. Ale on potrafi się przed tym bronić. Dojrzałe liście wydzielają niesmaczną taninę.

Każda część drzewa jest zasiedlona. Ogromna różnorodność owadów przyciąga sporo ptaków i pająków. Pod grubą, spękaną korą żerują chrząszcze. W dziuplach mieszkają sowy i kolonie nietoperzy. W norach między korzeniami chronią się nieduże zwierzęta, takie jak myszy, norniki, króliki, borsuki i lisy.

Dąb ma swoje sposoby na pozbywanie się odpadów. Co roku dojrzałe drzewo zrzuca mniej więcej ćwierć miliona liści. Podlegają one rozkładowi przez grzyby i bakterie. Przetworzone, stają się źródłem substancji pokarmowych w glebie. W niektórych latach jeden dąb może wydać nawet 50 000 żołędzi. Większość z nich zbierają lub zjadają ptaki bądź inne zwierzęta. Obumarłe części drzewa są rozkładane przez roztocze i chrząszcze, a korą żywią się grzyby.

Drewno dębowe jest wyjątkowo mocne i trwałe. Budowane z niego solidne żaglowce pomogły brytyjskiej flocie przez długie lata dominować na morzach i oceanach świata. Dębina w dalszym ciągu jest ceniona. Od dawien dawna wykorzystuje się ją do budowy domów i wyrobu pięknych mebli. Świetnie nadaje się też na beczki do leżakowania piwa i wina.

Dęby — nieodłączny element brytyjskiego krajobrazu — słusznie podziwia się za siłę, wytrzymałość i długowieczność. Gdy z małego żołędzia wyrasta potężny dąb, możemy obserwować jeszcze jeden z cudów dzieła stwórczego.

[Ilustracja na stronie 18]

Dąb może przeżyć ponad 1000 lat, mieć 40 metrów wysokości i przeszło 12 metrów w obwodzie

[Prawa własności do ilustracji, strona 18]

Drzewo: © John Martin/​Alamy; żołądź: © David Chapman/​Alamy