DZIEWCZYNKA jeździ na łyżwach. Nagle traci równowagę i przewraca się. Nieco zawstydzona, szybko wstaje, nie wyrządziwszy sobie żadnej krzywdy. Staruszka potyka się we własnym domu, upada i łamie biodro. Przechodzi zabieg operacyjny, a potem wielomiesięczną rehabilitację. Teraz jeszcze bardziej boi się upaść, więc unika aktywności fizycznej i robi się coraz mniej sprawna.

W pewnym kraju zachodnim przeszło jednej trzeciej ludzi po 65 roku życia przytrafia się co najmniej jeden upadek rocznie. W tej grupie wiekowej upadki są główną przyczyną śmiertelnych powikłań. Nie bez powodu o sędziwych osobach powiedziano w Biblii: „Lękają się już tego, co wysokie, a na drodze są trwogi” (Kaznodziei 12:5).

Chociaż podeszły wiek niesie ze sobą rozmaite ograniczenia natury fizycznej, dzięki praktycznym działaniom można zwiększyć swoje bezpieczeństwo i poprawić jakość swego życia. Oprócz rozsądnej troski o zachowanie zdrowia i sił warto zadbać o bezpieczniejsze warunki w domu.

Troska o zdrowie i siły

Z wiekiem pogarsza się koordynacja ruchowa, wzrok i poczucie równowagi. Słabną mięśnie i kości, toteż człowiek staje się coraz bardziej podatny na urazy. Ale proces ten da się spowolnić przez regularne zażywanie ruchu i odpowiednie odżywianie. Nita, fizjoterapeutka, mówi: „Trzeba wykonywać ćwiczenia, które wzmacniają mięśnie, poprawiają równowagę, korygują postawę oraz zwiększają elastyczność ciała”.

W pewnej publikacji amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej czytamy: „Seniorzy sporo zyskują, jeśli dbają o aktywność fizyczną bez względu na stan zdrowia i kondycję. Nawet jeśli komuś trudno stać lub chodzić, dzięki różnym ćwiczeniom może dużo osiągnąć. Zwykle najwięcej tracą ci, którzy nic nie robią” *. Aktywność fizyczna pomaga między innymi w walce z chorobami serca, bólami stawów, osteoporozą i depresją. Poprawia krążenie, trawienie, ogólne samopoczucie oraz sprawność umysłową.

Jeśli wcześniej nie ćwiczyłeś, najpierw skonsultuj się z lekarzem. Jest to wskazane także wtedy, gdy w trakcie ćwiczeń zrobi ci się słabo lub poczujesz ból w klatce piersiowej. Takich groźnych objawów nie należy lekceważyć, więc mądrze byłoby zadzwonić na pogotowie.  Raz w roku staraj się też zbadać wzrok u okulisty.

Unikaj potraw ubogich w witaminy i minerały, nawet jeśli takie dania można szybko i łatwo przygotować. Starsi ludzie powinni spożywać pokarmy o dużej zawartości witaminy D i wapnia, które pomagają zachować masę kostną lub przynajmniej spowolnić jej utratę. W swym jadłospisie uwzględniaj więc produkty pełnoziarniste i niskotłuszczowe oraz świeże owoce i warzywa. Zanim jednak radykalnie zmienisz sposób żywienia, zwróć się do lekarza, żeby dostosował ci dietę do stanu twego zdrowia.

Pij dużo wody. Osoby starsze — zwłaszcza mieszkające samotnie bądź w domach opieki — narażone są na odwodnienie. Sprzyja ono upadkom, uczuciu niepokoju, zaparciom, zmniejszeniu elastyczności skóry, infekcjom, a nawet grozi śmiercią.

Bezpieczniejszy dom

Większość upadków zdarza się w domu. Ryzyko ich wystąpienia można jednak zmniejszyć dzięki zastosowaniu kilku środków ostrożności. Czytając poniższe rady, pomyśl o swoim mieszkaniu.

Łazienka

● Podłoga, nawet mokra, powinna zapewniać dobrą przyczepność.

● Brodzik lub wanna powinny mieć powierzchnię antypoślizgową albo być wyposażone w matę. Jeśli używasz krzesła kąpielowego, musisz mieć łatwy dostęp do baterii prysznicowej. Praktyczna okazuje się też ruchoma słuchawka, bo można ją trzymać w ręku i myć się na siedząco.

● Pomocne są także specjalne uchwyty, których można się przytrzymać podczas korzystania z wanny lub sedesu. Muszą być solidne i dobrze umocowane. Warto również zadbać o odpowiednią wysokość sedesu, ułatwiającą siadanie i wstawanie.

● Na noc zostaw włączoną lampkę albo korzystaj z latarki.

Schody

● Powinny być w dobrym stanie, niczym niezastawione i należycie oświetlone.

● Muszą mieć stabilne poręcze (w miarę możliwości obustronne), a także stopnie z powierzchnią antypoślizgową; na górze i na dole schodów powinny być zamontowane wyłączniki światła.

● Chodząc po schodach, wzmacniasz mięśnie nóg. Nie rób tego jednak samodzielnie, jeśli masz kłopoty z utrzymaniem równowagi.

Sypialnia

● Zadbaj o wolną przestrzeń wokół łóżka i innych mebli, żeby bezpiecznie się poruszać.

● Przygotuj sobie krzesło, byś mógł się ubierać na siedząco.

● Przy łóżku umieść w zasięgu ręki lampkę lub latarkę.

Kuchnia

● Blaty kuchenne nie powinny być zastawione, żeby swobodnie dało się na nie wykładać artykuły spożywcze i inne rzeczy.

● Podłoga powinna mieć matową, antypoślizgową powierzchnię.

● Przedmioty w szafkach dobrze jest umieścić na takiej wysokości, żeby można było po nie sięgać bez niczyjej pomocy. Lepiej nie korzystaj z drabiny ani z przenośnych schodków. A tym bardziej nie wchodź na krzesło!

Dodatkowe wskazówki

● Zostawiaj na noc włączone lampki oświetlające drogę do łazienki i innych miejsc, z których będziesz korzystać.

● Jeśli w nocy jesteś rozespany, poruszaj się, wspierając na lasce lub balkoniku.

● Powinieneś mieć stabilne krzesła z podłokietnikami, odpowiednio wysokie, żeby można było łatwo usiąść i bez trudu wstać. Nie używaj krzeseł na kółkach.

● Aby zapobiec potknięciom, napraw, wymień lub usuń postrzępione dywany, zawijające się brzegi linoleum bądź zniszczone płytki  podłogowe. Przewody od urządzeń elektrycznych przesuń pod ściany, by nie trzeba było przez nie przechodzić.

● Pozdejmuj z wykładziny dywaniki stwarzające zagrożenie. Jeśli leżą na gładkiej podłodze (na parkiecie bądź terakocie), powinny być umieszczone na antypoślizgowych podkładkach.

● Nie noś kapci luźnych, rozdeptanych, ze śliską podeszwą ani bez pięt. Nie chodź też w butach na wysokich obcasach.

● Niektóre lekarstwa wywołują zachwiania równowagi lub omdlenia. Gdybyś miał takie objawy, powiedz o tym swojemu lekarzowi. Być może zmieni ci dawkowanie albo przepisze inny lek.

Jeśli widzisz, że samemu trudno ci będzie wprowadzić którąś z potrzebnych zmian, poproś o pomoc rodzinę, znajomych bądź administrację budynku. Nie zwlekaj z tym!

Co mogą zrobić inni

Co zrobić dla rodziców, dziadków lub znajomych w podeszłym wieku, by zaoszczędzić im nieszczęśliwych upadków? Na przykład taktownie omów z nimi powyższe wskazówki i pomóż im wprowadzić niezbędne usprawnienia. W zależności od potrzeb mógłbyś każdego tygodnia przygotowywać dla nich co najmniej jeden pożywny posiłek. Seniorzy regularnie potrzebują też ruchu. Może przy okazji załatwiania jakichś spraw udałoby się zabrać ich na spacer? Niejedna starsza osoba chętnie by się gdzieś wybrała, gdyby tylko miała z kim. W niektórych krajach instytucje państwowe zapewniają ludziom w podeszłym wieku opiekę pielęgniarki środowiskowej, różne formy terapii zajęciowej, fizykoterapię oraz pomoc w dostosowaniu mieszkania do specyficznych potrzeb. Informacje na ten temat uzyskasz od swojego lekarza.

Nasz Stwórca, który sam nazwał siebie „Istniejącym od Dni Pradawnych”, oczekuje, że do osób starszych, zwłaszcza rodziców, będziemy się odnosić z szacunkiem (Daniela 7:9). Nakazał: „Szanuj swego ojca i swą matkę” (Wyjścia 20:12). Polecił też: „Przed siwym włosem winieneś wstać i masz okazywać względy osobie starca, i masz się bać swego Boga” (Kapłańska 19:32). Szacunek dla ludzi starszych rzeczywiście świadczy o zdrowej bojaźni przed Bogiem. A gdy udzielaną im pomoc przyjmują oni z wdzięcznością, zachęcają innych do okazywania im dalszych względów. Wspieranie takich osób nie jest przykrym obowiązkiem, lecz prawdziwą przyjemnością!

[Przypis]

[Ramka i ilustracje na stronie 15]

ELEKTRONICZNA POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH

W niektórych krajach osoby starsze mogą nabyć małe urządzenie elektroniczne, w którym wystarczy nacisnąć przycisk alarmowy, by w nagłych wypadkach wezwać pomoc. Urządzenie to można nosić na szyi albo nadgarstku. Jeśli taka usługa jest dostępna w twojej okolicy, rozważ, czy z niej nie skorzystać, zwłaszcza gdy mieszkasz samotnie *.

[Przypis]