„MALARSTWO tingatinga przedstawia świat oczami tkwiącego w nas dziecka: świat zabawny, radosny i kolorowy” — mówi Daniel Augusta z zarządu Tingatinga Arts Co-operative Society. Ukazuje ono przyrodę i kulturę Afryki, a zwłaszcza Tanzanii, skąd się wywodzi.

Malarstwo to wzięło swoją nazwę od nazwiska Edwarda Saidiego Tingatingi, który był jego twórcą. Urodził się on w roku 1932 i wychowywał na wsi w południowej części Tanzanii. Tamtejszy krajobraz i świat dzikich zwierząt silnie oddziaływały na jego wyobraźnię. W wieku dwudziestu paru lat opuścił rodzinny dom w poszukiwaniu pracy i lepszego życia. Później zamieszkał w stołecznym Dar es-Salaam, gdzie zatrudnił się jako ogrodnik. Wieczory wypełniał muzyką i tańcem, zdradzając niemały talent artystyczny.

Przełomem w życiu Tingatingi okazał się rok 1968, kiedy to podjął pracę w państwowym szpitalu imienia Muhimbili w Dar es-Salaam. Miał teraz czas, by swym niezwykle barwnym wspomnieniom z dzieciństwa nadać formę artystyczną. I właśnie wtedy zaczął się rodzić styl tingatinga. Edward nie miał dostępu do specjalistycznych sklepów z pędzlami, farbami czy pigmentami, korzystał więc z tego, co mógł kupić w miejscowym sklepie żelaznym. Używał na przykład emalii do rowerów, a płótno zastępowała mu płyta pilśniowa, której gładka, lśniąca powierzchnia idealnie nadawała się do tego typu malarstwa.

Obrazy Tingatingi odznaczały się prostotą. Każdy przedstawiał pojedynczy obiekt: na jedno- lub dwukolorowym tle wyróżniała się stylizowana sylwetka jakiegoś afrykańskiego zwierzęcia w intensywnych barwach.  I to wszystko — żadnych szczegółów krajobrazu czy innych detali.

Pracy artysty przyglądali się znajomi i krewni. Wkrótce niektórzy z nich poszli w jego ślady i nowy styl malarski zaczął zyskiwać popularność.

Pierwotnie sztuka tingatinga charakteryzowała się mocną kolorystyką, uproszczonym rysunkiem postaci i wyrazistymi konturami, ale z biegiem lat stała się bardziej wymyślna. Na obrazach zaczęło się pojawiać więcej niż jedno zwierzę, a niektórzy twórcy malowali także ludzi i różne obiekty.

Źródła inspiracji artystycznej

Artyści uprawiający ten styl malarstwa czerpią natchnienie z nieprzebranego źródła: afrykańskiej fauny i flory z całym jej bogactwem form. Do najczęstszych motywów należą antylopy, bawoły, słonie, żyrafy, hipopotamy, lwy, małpy czy zebry, prócz tego kwiaty, drzewa, ptaki i ryby — przede wszystkim te o wyrazistych barwach. Ulubionym tłem jest masyw Kilimandżaro — najwyższa góra Afryki, wznosząca się w północno-wschodniej Tanzanii.

Dzisiejsze malarstwo tingatinga ukazuje też Afrykanów oraz ich kulturę. Tematem obrazu może być scena z targowiska, wizyta w szpitalu lub codzienne życie na wsi.

Dla utalentowanych Afrykanów sztuka ta jest formą ekspresji artystycznej, a zarazem dodatkowym źródłem dochodu. Artyści zrzeszyli się nawet w spółdzielni z siedzibą w Dar es-Salaam. Niektórzy z nich kultywują tradycję stosowania emalii do rowerów. Gdyby Edward Tingatinga żył do dzisiaj (zmarł w roku 1972) i mógł zobaczyć, jaką popularność zyskała jego twórczość, z pewnością wywołałoby to na jego twarzy promienny uśmiech.