DNA MOCZANOWA (popularnie zwana artretyzmem) to jedna z form zapalenia stawów. Należy do chorób wyjątkowo bolesnych. W pewnej książce czytamy: „Dna moczanowa jest spowodowana zaburzeniem metabolizmu kwasu moczowego”. Jak dalej dodano, „znana jest konkretna przyczyna tej choroby: kryształy kwasu moczowego gromadzące się w mazi stawowej (...), zwłaszcza w dużym palcu u nogi”.

Kwas moczowy — krążący we krwi zbędny produkt przemiany materii — powstaje w wyniku rozkładu związków purynowych. Na skutek upośledzonego wydalania z moczem odkłada się on w stawie śródstopno-paliczkowym palucha (lub w innych stawach) w postaci igiełkowatych kryształów. Zajęty staw bywa gorący w dotyku, obrzmiały i bardzo bolesny *. „Nawet przy delikatnym dotknięciu odczuwa się nieznośny, przeszywający ból” — skarży się chorujący na dnę Alfred.

Podręcznik diagnostyki i terapii The Merck Manual wyjaśnia: „Początkowo napad dny obejmuje zwykle tylko pojedynczy staw i nie trwa dłużej niż kilka dni, ale w późniejszym okresie u osób nie leczonych zaostrzenie dolegliwości może obejmować kilka stawów jednocześnie (...). Czas trwania okresów bezobjawowych jest różny u poszczególnych chorych, ale w miarę postępu choroby okresy te stają się coraz krótsze. Przy braku profilaktyki może wystąpić kilka ataków choroby w ciągu roku i może ona przerodzić się w przewlekłe zapalenie stawów z nieodwracalną ich deformacją”.

Dna moczanowa należy do odmian zapalenia stawów najbardziej poddających się leczeniu. Zazwyczaj zaleca się podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a w nawracających i ostrych atakach — allopurynolu, który hamuje powstawanie kwasu moczowego. Czy da  się zapobiec kolejnym atakom dny? To możliwe, pod warunkiem że chory zdaje sobie sprawę z zagrożeń.

Jak unikać nawrotów

Główne czynniki ryzyka to wiek, płeć i uwarunkowania genetyczne. Według pewnych danych u przeszło 50 procent chorych dna moczanowa występowała już w rodzinie. Wspomniany wcześniej Alfred dodaje: „Dnę miał zarówno mój ojciec, jak i dziadek”. Choroba atakuje najczęściej mężczyzn, zwłaszcza między 40 a 50 rokiem życia. Są oni 3—4 razy bardziej narażeni na zachorowanie niż kobiety, u których dna rzadko rozwija się przed menopauzą.

Otyłość i dieta. W pewnej encyklopedii czytamy: „Obecnie nacisk kładzie się nie tyle na dietę ubogopurynową, ile raczej na leczenie zaburzeń metabolizmu zwykle towarzyszących dnie moczanowej: otyłości, insulinooporności oraz dyslipidemii”, czyli nieprawidłowego poziomu lipidów we krwi, na przykład cholesterolu (Encyclopedia of Human Nutrition).

Niemniej część specjalistów dalej zachęca do ograniczenia pokarmów bogatych w związki purynowe, w tym drożdży, niektórych ryb i czerwonego mięsa *.

Napoje. Picie nadmiernych ilości alkoholu może hamować wydalanie kwasu moczowego, powodując odkładanie się go.

Uwarunkowania medyczne. Specjaliści z amerykańskiej Kliniki Mayo podkreślają związek dny moczanowej z takimi schorzeniami, jak „nieleczone nadciśnienie tętnicze i choroby przewlekłe, na przykład cukrzyca, wysoki poziom lipidów i cholesterolu we krwi oraz miażdżyca tętnic”. Ryzyko dny zwiększają również „nagłe, poważne urazy czy choroby, unieruchomienie w łóżku”, a także schorzenia nerek. Ponieważ odkładaniu się kwasu moczowego sprzyja słabsze krążenie krwi i niższa temperatura, dna moczanowa najczęściej zajmuje staw palucha.

Interakcje z lekami. Ryzyko pojawienia się dny zwiększają: diuretyki tiazydowe (środki moczopędne, powszechnie używane w leczeniu nadciśnienia tętniczego), aspiryna podawana w niewielkich dawkach, leki obniżające odporność (dla pacjentów po transplantacji) oraz leki przyjmowane w chemioterapii.

Pięć sposobów na zmniejszenie ryzyka nawrotów

Uważa się, że ataki dny związane są ze stylem życia, dlatego poniższe sugestie mogą pomóc choremu obniżyć ich ryzyko *.

1. Ponieważ dna ma podłoże metaboliczne, chory musi dbać o prawidłową masę ciała i ograniczać przyjmowanie wysokokalorycznych pokarmów. Nadwaga lub otyłość dodatkowo obciąża stawy.

2. Należy być ostrożnym ze stosowaniem intensywnych diet odchudzających, ponieważ gwałtowne zmniejszenie masy ciała może przejściowo zwiększyć stężenie kwasu moczowego we krwi.

3. Niewskazane jest nadmierne spożywanie białka zwierzęcego. Zdaniem niektórych specjalistów dzienne spożycie ryb i chudego mięsa, w tym drobiu, nie powinno przekraczać 170 gramów.

4. Zaleca się umiar w spożywaniu napojów alkoholowych. Podczas ataku dny najlepiej odstawić je całkowicie.

5. Trzeba pić dużo innych płynów, które pomogą rozcieńczyć kwas moczowy i wypłukać go z organizmu *.

Czytając te rady, możemy sobie przypomnieć biblijny nakaz, by zachowywać „umiar w nawykach” i nie oddawać się „piciu mnóstwa wina” (1 Tymoteusza 3:2, 8, 11). Nie ulega wątpliwości, że nasz kochający Stwórca wie, co jest dla nas najlepsze.

[Przypisy]

[Ilustracje na stronie 24]

[Patrz publikacja]

stan zapalny stawu

maź stawowa

złogi kryształów kwasu moczowego