Twoja córka mówi, że jest zestresowana. „Trzynastolatka?” — myślisz sobie w duchu. „Jest za młoda, żeby wiedzieć, co to stres!” Ale zanim jej to powiesz, zastanów się nad kilkoma powodami, dla których nastolatka może się czuć przytłoczona.

Zmiany w wyglądzie. Gwałtowny rozwój w okresie dojrzewania może wywołać u dziewczyny silny niepokój, zwłaszcza jeśli w porównaniu ze swoimi rówieśnikami pozostaje w tyle — albo ich przegania. „Byłam jedną z pierwszych dziewczyn, które musiały nosić stanik, i strasznie się wstydziłam” — mówi Anna a, teraz 20-letnia. „Przy swoich koleżankach czułam się jak jakiś cudak, jak wybryk natury!”

Zmiany w sferze emocjonalnej. Karen, która ma teraz 17 lat, wspomina: „Bardzo mnie irytowało, że nie rozumiem, dlaczego przez cały dzień skaczę z radości, a w nocy zalewam się łzami. Nie wiedziałam, co jest ze mną nie tak. W ogóle nie panowałam nad emocjami”.

Pojawienie się miesiączki. „Chociaż mama mnie na to przygotowywała, pierwsza miesiączka kompletnie mnie zaskoczyła” — opowiada młoda kobieta o imieniu Kathleen. „Ciągle siedziałam pod prysznicem, bo czułam się brudna. Do tego moich trzech starszych braci okropnie mi dokuczało. Ja przeżywałam piekło, a oni mieli niezłą zabawę”.

Presja otoczenia. 18-letnia Marie wspomina: „Kiedy miałam jakieś 12—14 lat, presja w mojej szkole była ogromna. Dzieci robiły sobie żarty z każdego, kto od nich odstawał”. A 14-letnia Anita mówi: „W moim wieku akceptacja ze strony grupy to podstawa. Bycie poza nawiasem potrafi załamać”.

Zachęć córkę do rozmowy o tym, co przeżywa. Z początku może się wykręcać. Ale uzbrój się w cierpliwość i kieruj się biblijną radą, żeby „być prędkim do słuchania, nieskorym do mówienia” (Jakuba 1:19).

Potraktuj stres córki poważnie. Pamiętaj, że jej doświadczenie życiowe nie dorównuje twojemu. Dlatego jeśli chodzi o stresujące sytuacje, nie ma ona dużego porównania — a tym bardziej nie wie jeszcze, jak sobie z nimi radzić. Zasada biblijna: Rzymian 15:1.

Nie obarczaj córki zbyt wieloma nadprogramowymi zajęciami. Według pewnej książki u młodych, którzy mają bardzo napięty plan, „często występują objawy stresu — zwłaszcza objawy ze strony organizmu, który reaguje bólami głowy i żołądka” (M. Levine, Teach Your Children Well). Zasada biblijna: Filipian 1:9, 10.

Dopilnuj, żeby córka się wysypiała. Sen to często pierwsza rzecz, którą nastolatki zaniedbują. Tymczasem brak snu osłabia zdolności umysłowe i w rezultacie utrudnia radzenie sobie ze stresem. Zasada biblijna: Kaznodziei 4:6.

Pomóż córce znaleźć zdrowe sposoby na odreagowanie stresu. Na przykład niektóre dziewczyny dla odstresowania się ćwiczą. Biblia przyznaje: „Ćwiczenie cielesne jest (...) pożyteczne” (1 Tymoteusza 4:8). Inne nastolatki piszą pamiętnik, co pomaga im nabrać dystansu do stresującej sytuacji. „Kiedy byłam młodsza”, wspomina 22-letnia Brittany, „pisałam o problemach, które mnie przerastały. Łatwiej mi wtedy było zrozumieć swoje uczucia i dzięki temu rozwiązać problem albo przejść nad nim do porządku”.

Dawaj dobry przykład. Jak ty sama radzisz sobie ze stresem? Czy bierzesz na siebie więcej, niż możesz udźwignąć, a potem panikujesz, kiedy sprawy wymykają ci się z rąk? Czy nie wypalasz się, pracując ponad siły, a przy tym zaniedbujesz to, co w życiu ważniejsze? W Liście do Filipian 4:5 udzielono rady: „Niech wasz rozsądek stanie się znany”. Pamiętaj: twoje dziecko cię obserwuje i bierze z ciebie przykład — albo dobry, albo zły.