Alergia i nietolerancja pokarmowa — czym się różnią?
Emily: „Odłożyłam widelec, bo coś było nie tak. W ustach poczułam swędzenie, a język zaczął mi puchnąć. Miałam zawroty głowy i nie mogłam złapać tchu. Na rękach i szyi pojawiła się pokrzywka. Starałam się nie panikować, ale wiedziałam, że muszę jechać do szpitala — i to szybko!”
DLA większości ludzi jedzenie to przyjemność. Ale niektórzy muszą unikać pewnych produktów jak ognia, ponieważ cierpią na alergię pokarmową, tak jak cytowana wcześniej Emily. Silna reakcja jej organizmu to bardzo niebezpieczny stan zwany wstrząsem anafilaktycznym. Na szczęście większość alergii pokarmowych nie wywołuje aż tak poważnych objawów.
W ostatnich latach liczba osób cierpiących na alergie i nietolerancje pokarmowe wzrosła. Jednak według pewnych badań tylko niewielka część osób uważających się za alergików została zdiagnozowana przez specjalistę.
Co to jest alergia pokarmowa?
W raporcie opublikowanym w czasopiśmie medycznym The Journal of the American Medical Association zespół naukowców pod kierownictwem doktor Jennifer Schneider Chafen stwierdził, że „nie ma jednej ustalonej definicji alergii pokarmowej”. Jednak większość ekspertów zgadza się, że reakcje alergiczne są zwykle związane z funkcjonowaniem układu odpornościowego.
Reakcja alergiczna to zazwyczaj odpowiedź organizmu na zawarte w jedzeniu białko. Układ odpornościowy błędnie je identyfikuje jako szkodliwe. Może wtedy wytworzyć przeciwciała, nazywane IgE, żeby unieszkodliwić potencjalnego intruza. Przy kolejnym połknięciu alergenu istniejące już przeciwciała mogą spowodować uwolnienie substancji chemicznych, takich jak histamina.
Kiedy wszystko działa normalnie, histamina odgrywa w układzie odpornościowym pozytywną rolę. Jednak z jakichś przyczyn u ludzi z nadwrażliwością na dany rodzaj białka obecność przeciwciał IgE oraz uwolnienie histaminy wywołuje typowe objawy alergii pokarmowej.
To wyjaśnia, dlaczego czasem, gdy za pierwszym razem coś zjemy, pozornie nic się nie dzieje, ale za drugim ta sama rzecz wywołuje reakcję alergiczną.
Co to jest nietolerancja pokarmowa?
Nietolerancja pokarmowa, podobnie jak alergia, może być niepożądaną reakcją na dany produkt żywnościowy. Ale w przeciwieństwie do alergii (wywoływanej przez układ odpornościowy) nietolerancja to odpowiedź ze strony układu pokarmowego — nie wchodzą
tu w grę przeciwciała. Zazwyczaj trudności związane z trawieniem pojawiają się, gdy w organizmie brakuje odpowiednich enzymów albo w jedzeniu znajdują się substancje chemiczne, z którymi nie może on sobie poradzić. Na przykład nietolerancja laktozy ma miejsce, kiedy jelita nie wydzielają enzymów potrzebnych do strawienia cukrów znajdujących się w mleku i jego przetworach.Ponieważ nie jest to kwestia wytwarzania przeciwciał, nietolerancja pokarmowa często ujawnia się już po pierwszym spożyciu danego produktu. Kluczowe znaczenie ma jego ilość — niewielka bywa tolerowana, ale z większą może już być problem. W wypadku silnych alergii jest inaczej — nawet znikoma ilość uczulającej substancji wywołuje nieraz reakcję zagrażającą życiu.
Jakie są objawy?
Jeśli cierpisz na alergię pokarmową, możesz mieć następujące objawy: swędzenie, pokrzywkę, puchnięcie gardła, oczu czy języka, nudności, wymioty albo biegunkę. W najgorszym wypadku dochodzi do spadku ciśnienia krwi, zawrotów głowy, omdlenia, a nawet zatrzymania akcji serca. Wstrząs anafilaktyczny może nastąpić bardzo szybko i prowadzić do śmierci.
Właściwie każdy produkt może powodować alergię. Jednak najsilniejsze reakcje wywołuje zazwyczaj tylko kilka z nich, mianowicie: mleko, jaja, ryby, skorupiaki, orzeszki ziemne, soja, orzechy i pszenica. Uczulić się można w każdym wieku. Jak wykazują badania, duże znaczenie mają geny. Jeśli więc chociaż jedno z rodziców ma alergię, prawdopodobne jest, że z dzieckiem będzie tak samo. Z czasem jednak niektóre dzieci z niej wyrastają.
Objawy nietolerancji pokarmowej są zazwyczaj mniej niepokojące niż te wywołane przez silną alergię. Mogą do nich należeć bóle brzucha, wzdęcia, gazy, skurcze, bóle głowy, wysypka, zmęczenie albo ogólne złe samopoczucie. Najczęściej nietolerowane są: nabiał, pszenica, gluten, alkohol oraz drożdże.
Diagnoza i leczenie
Jeśli twoim zdaniem cierpisz na alergię lub nietolerancję pokarmową, pomyśl o wizycie u specjalisty. Samodzielna diagnoza i eliminowanie pewnych pokarmów może czasem być szkodliwe, ponieważ niechcący pozbawisz się niezbędnych substancji odżywczych.
W wypadku silnych alergii nie ma powszechnie rekomendowanego sposobu leczenia poza bezwzględnym unikaniem produktów, które je wywołują *. Ale jeśli cierpisz na łagodniejszą formę alergii albo na nietolerancję pokarmową, może wystarczy, że ograniczysz spożywanie tego, co ci szkodzi. Jednak w niektórych wypadkach niezbędne okazuje się całkowite unikanie danego pokarmu lub przynajmniej robienie tego przez jakiś czas — zależnie od stopnia nietolerancji.
Jeżeli więc cierpisz na alergię lub nietolerancję pokarmową, z pewnością otuchy doda ci świadomość, że wiele osób nauczyło się, jak sobie z nimi radzić, i mimo wszystko korzysta z całej gamy pożywnych i smacznych potraw.
^ ak. 19 Osobom z silną alergią zaleca się, by nosiły przy sobie dawkę adrenaliny (zwanej też epinefryną) do samodzielnego wstrzykiwania w razie nagłej sytuacji. Niektórzy specjaliści sugerują, że dzieci chore na alergię powinny mieć przy sobie widoczny identyfikator, dzięki któremu nauczyciele czy opiekunowie będą wiedzieli o ich chorobie.