1, 2. (a) Jaki stosunek do Prawa danego przez Jehowę miał Jezus? (b) W jaki sposób uczeni w piśmie i faryzeusze wypaczali Prawo?

JEZUS kochał Prawo Mojżeszowe. I nic dziwnego. Prawo to pochodziło od najważniejszej Osoby w życiu Jezusa — jego Ojca, Jehowy. Uczucia Jezusa zostały proroczo wyrażone w Psalmie 40:8: „Znalazłem upodobanie w wykonywaniu twej woli, Boże mój, a twoje prawo jest w moim wnętrzu”. Słowem i czynem Jezus potwierdził, że Prawo jest doskonałe, pożyteczne i że spełni się wszystko, co ono zapowiada (Mat. 5:17-19).

² Jak bardzo musiał więc cierpieć, kiedy widział, że uczeni w piśmie i faryzeusze wypaczają Prawo jego Ojca. To prawda, że skrupulatnie przestrzegali niektórych najdrobniejszych przepisów. Jezus powiedział: „Dajecie (...) dziesiątą część mięty i kopru, i kminu”. Na czym więc polegał problem? Jezus dodał: „Ale zlekceważyliście to, co ważniejsze w Prawie, mianowicie sprawiedliwość i miłosierdzie, i wierność” (Mat. 23:23). W przeciwieństwie do wyniosłych faryzeuszy Jezus rozumiał ducha Prawa i dostrzegał Boże przymioty kryjące się w każdym przykazaniu.

3. Co omówimy w tym artykule?

 ³ Jako chrześcijanie nie podlegamy Prawu Mojżeszowemu (Rzym. 7:6). Ale Jehowa zadbał, żeby znalazło się ono w Jego Słowie, Biblii. Nie chce, żebyśmy przesadnie koncentrowali się na szczegółach Prawa, ale żebyśmy rozumieli i stosowali „to, co ważniejsze” — wzniosłe zasady, na których opierają się zawarte w nim przykazania. Na przykład jakie zasady dostrzegamy w postanowieniu o miastach schronienia? W poprzednim artykule omówiono wnioski płynące z tego, co miał zrobić uciekinier. A czego możemy się nauczyć o Jehowie i Jego przymiotach? W tym artykule odpowiemy na trzy pytania: Jak funkcjonowanie miast schronienia świadczy o miłosierdziu Jehowy? Czego nas uczy o Jego poglądzie na życie? I jak odzwierciedla Jego doskonałą sprawiedliwość? Analizując odpowiedź na każde z tych pytań, zastanawiaj się, jak możesz naśladować swojego niebiańskiego Ojca (odczytaj Efezjan 5:1).

4, 5. (a) Co sprawiało, że miasta schronienia były łatwo dostępne, i jaki był tego cel? (b) Czego to nas uczy o Jehowie?

⁴ Sześć miast schronienia było dogodnie usytuowanych. Jehowa nakazał Izraelitom wyznaczyć je równomiernie po obu stronach Jordanu. Dlaczego? Żeby każdy uciekinier mógł szybko i łatwo do nich dotrzeć (Liczb 35:11-14). Prowadzące do nich drogi należało utrzymywać w dobrym stanie (Powt. Pr. 19:3). Według żydowskiej tradycji znajdowały się tam znaki wskazujące kierunek ucieczki. Dzięki temu, że miasta te były łatwo dostępne, nieumyślny zabójca nie był zmuszony uciekać za granicę, gdzie mógłby się przyłączyć do fałszywego wielbienia.

⁵ Pomyśl: Jehowa — który przewidział karę śmierci za morderstwo z premedytacją — jednocześnie dał nieumyślnemu zabójcy możliwość skorzystania z miłosierdzia i ochrony. Pewien biblista napisał: „Wszystko było tak proste i łatwe, jak to tylko możliwe. Właśnie w ten sposób przejawia się Boża łaska”. Jehowa nie jest bezdusznym sędzią, który szuka okazji, żeby ukarać swoich sług, ale „jest bogaty w miłosierdzie” (Efez. 2:4).

6. Jak postawa faryzeuszy różniła się od miłosiernego postępowania Jehowy?

⁶ Zupełnie inaczej postępowali faryzeusze — nie byli skłonni okazywać miłosierdzia. Jak wynika z żydowskich źródeł, nie chcieli przebaczać tego samego wykroczenia więcej niż trzy razy. Jezus zwrócił uwagę na ich postawę, podając przykład  o faryzeuszu, który modlił się: „Boże, dziękuję ci, że nie jestem jak pozostali ludzie — zdziercy, nieprawi, cudzołożnicy lub choćby jak ten poborca podatkowy”. A przecież ten poborca pokornie błagał Boga o łaskę! Dlaczego faryzeusze tak niechętnie okazywali miłosierdzie? W Biblii czytamy, że innych ludzi „uważali za nic” (Łuk. 18:9-14).

7, 8. (a) Jak możesz naśladować Jehowę, kiedy ktoś przeciwko tobie zgrzeszy? (b) Dlaczego przebaczanie jest sprawdzianem pokory?

⁷ Naśladuj Jehowę, nie faryzeuszy. Okazuj współczucie (odczytaj Kolosan 3:13). Możesz na przykład ułatwiać innym uzyskanie twojego przebaczenia (Łuk. 17:3, 4). Zadaj sobie pytania: „Czy moje przebaczenie jest łatwo dostępne dla osób, które mnie skrzywdziły — nawet wiele razy? Czy chętnie przywracam pokojowe relacje z kimś, kto mnie obraził lub zranił?”.

⁸ Przebaczanie jest sprawdzianem pokory. Faryzeusze zawiedli pod tym względem, ponieważ uważali innych za gorszych. Ale my powinniśmy pokornie ‛uważać drugich za wyższych od siebie’, za godnych naszego przebaczenia (Filip. 2:3). Czy będziesz naśladować Jehowę i okażesz się pokorny? Niech „droga” do twojego przebaczenia będzie łatwo dostępna i utrzymana w dobrym stanie. ‛Nie śpiesz się do obrażania’, śpiesz się do okazania miłosierdzia (Kazn. 7:8, 9).

9. Jak Jehowa zadbał o to, żeby Izraelici pamiętali o świętości życia?

⁹ Miasta schronienia zostały wyznaczone przede wszystkim po to, żeby chronić Izraelitów przed winą krwi (Powt. Pr. 19:10). Jehowa kocha życie i nienawidzi „rąk, które przelewają krew niewinną” (Prz. 6:16, 17). Ponieważ jest sprawiedliwy i święty, nie może ignorować nawet przypadkowego odebrania komuś życia. To prawda, że nieumyślnemu zabójcy okazywano miłosierdzie. Jednak musiał stanąć przed starszymi i nawet jeśli uznano, że do tragedii doszło przez przypadek, miał pozostać w mieście schronienia aż do śmierci arcykapłana — czasami do końca swojego życia. Te poważne konsekwencje przypominały wszystkim Izraelitom o świętości życia ludzkiego. Jeśli chcieli okazywać szacunek Dawcy tego daru, musieli unikać wszelkich działań i zaniedbań, które mogły spowodować czyjąś śmierć.

10. W jaki sposób uczeni w piśmie i faryzeusze okazywali brak szacunku dla życia?

¹⁰ W przeciwieństwie do Jehowy uczeni w piśmie i faryzeusze okazywali całkowity brak szacunku dla życia. W jaki sposób? Jezus powiedział im: „Zabraliście klucz wiedzy; samiście nie weszli, a wchodzącym przeszkodziliście!” (Łuk. 11:52). Przywódcy religijni powinni wyjaśniać innym znaczenie Pism i pomagać im wejść na drogę do życia wiecznego. Tymczasem oni odwracali uwagę ludzi od „Naczelnego  Pełnomocnika w sprawie życia”, Jezusa, i w ten sposób wprowadzali ich na drogę do wiecznej zagłady (Dzieje 3:15). Ponieważ byli dumni i samolubni, nie zależało im na życiu ani szczęściu bliźnich. Cóż za okrucieństwo i brak miłosierdzia!

11. (a) Jak apostoł Paweł pokazywał, że podziela Boży pogląd na życie? (b) Co pomoże nam mieć taki sam stosunek do służby, jaki miał Paweł?

¹¹ Jak możemy unikać postawy uczonych w piśmie i faryzeuszy, a naśladować Jehowę? Powinniśmy szanować życie i traktować je jak cenny skarb. Właśnie tak na nie patrzył apostoł Paweł, czego dowiódł gorliwym głoszeniem. Dlatego mógł powiedzieć: „Jestem czysty od krwi wszystkich ludzi” (odczytaj Dzieje 20:26, 27). Pawła do głoszenia nie pobudzało ani poczucie winy, ani poczucie obowiązku. Kochał ludzi, a ich życie było dla niego cenne (1 Kor. 9:19-23). My też powinniśmy starać się pielęgnować Boży pogląd na życie. Jehowa „pragnie, żeby wszyscy doszli do skruchy” (2 Piotra 3:9). Czy i ty tego pragniesz? Kiedy pielęgnujemy w sercu współczucie, pobudza nas to do bardziej gorliwego udziału w służbie, co daje nam więcej radości.

12. Dlaczego słudzy Boży poważnie podchodzą do spraw bezpieczeństwa?

¹² Poza tym pokazujemy, że podzielamy pogląd Jehowy na życie, kiedy właściwie podchodzimy do spraw bezpieczeństwa. Powinniśmy w bezpieczny sposób prowadzić samochód i wykonywać swoją pracę — także wtedy, gdy bierzemy udział w budowie lub konserwacji miejsc wielbienia albo do nich podróżujemy. Zdrowie i życie są ważniejsze niż wydajność, pieniądze czy terminy. Nasz sprawiedliwy Bóg zawsze robi to, co prawe i słuszne, a my chcemy Go w tym naśladować. Zwłaszcza starsi powinni troszczyć się o bezpieczeństwo własne i osób, z którymi pracują (Prz. 22:3). Kiedy więc starszy przypomina ci o zasadach bezpieczeństwa, posłuchaj go (Gal. 6:1). Patrz na życie tak jak Jehowa, „żeby nie ciążyła na tobie wina krwi”.

13, 14. Jak starsi izraelscy mogli naśladować sprawiedliwość Jehowy?

¹³ Jehowa polecił starszym izraelskim kierować się Jego wzniosłymi normami sprawiedliwości. Najpierw musieli ustalić fakty. Potem starannie analizowali motywy, postawę i wcześniejsze zachowanie zabójcy, żeby zdecydować, czy okazać mu miłosierdzie. Sprawiedliwość Boża wymagała ustalenia, czy oskarżony nie działał z premedytacją i czy nie kierował się nienawiścią (odczytaj Liczb 35:20-24). Jeśli byli świadkowie zdarzenia, to żeby uznać kogoś za winnego umyślnego zabójstwa, zarzut musiały potwierdzić przynajmniej dwie osoby (Liczb 35:30).

¹⁴ Po ustaleniu faktów starsi musieli wziąć pod uwagę osobę, a nie sam czyn. Potrzebowali wnikliwości, czyli umiejętności dotarcia do sedna sprawy, spojrzenia poza to, co widać na pierwszy rzut oka. A przede wszystkim potrzebowali świętego ducha Jehowy, który pomagał im naśladować Bożą wnikliwość, miłosierdzie i sprawiedliwość (Wyjścia 34:6, 7).

15. Opisz, jak grzeszników traktował Jezus, a jak faryzeusze.

¹⁵ Faryzeusze zwracali uwagę tylko na czyn, a nie na to, co grzesznik miał w sercu. Kiedy zobaczyli Jezusa na uczcie w domu Mateusza, zapytali uczniów: „Czemuż to wasz nauczyciel jada z poborcami podatkowymi i grzesznikami?”. Jezus odpowiedział: „Zdrowi nie potrzebują lekarza, tylko niedomagający. Idźcie więc i nauczcie się, co to znaczy: ‚Miłosierdzia chcę, a nie ofiary’. Bo nie przyszedłem  wezwać prawych, tylko grzeszników” (Mat. 9:9-13). Czy Jezus usprawiedliwiał poważne grzechy? Oczywiście, że nie. Podczas swojej służby często nawoływał do okazania skruchy (Mat. 4:17). Jednak z wnikliwością dostrzegł, że przynajmniej niektórzy z tych „poborców podatkowych i grzeszników” chcieli się zmienić. Nie przyszli do domu Mateusza po prostu się najeść. Przyszli tam, bo przyłączyli się do Jezusa (Marka 2:15). Niestety większość faryzeuszy nie dostrzegała w tych ludziach tego, co widział Jezus. Twierdzili, że wielbią Jehowę — sprawiedliwego i miłosiernego Boga — ale w przeciwieństwie do Niego traktowali swoich bliźnich jak grzeszników, dla których nie ma nadziei.

16. Co stara się ocenić komitet sądowniczy?

¹⁶ Starsi zboru powinni naśladować Jehowę, który „miłuje sprawiedliwość” (Ps. 37:28). Najpierw muszą ‛szukać, dociekać i dokładnie wypytywać’, żeby ustalić, czy został popełniony grzech. Jeśli tak, podejmą działania zgodne ze wskazówkami biblijnymi (Powt. Pr. 13:12-14). Kiedy usługują w komitecie sądowniczym, muszą wnikliwie ocenić, czy chrześcijanin, który popełnił poważny grzech, okazuje skruchę. Skrucha — podobnie jak jej brak — nie zawsze jest oczywista. Wiąże się z nastawieniem i stanem serca grzesznika oraz z tym, jak ocenia on swój czyn (Obj. 3:3). Skrucha jest warunkiem skorzystania z miłosierdzia *.

17, 18. Jak starsi mogą rozpoznać szczerą skruchę? (Zobacz ilustrację tytułową).

¹⁷ W przeciwieństwie do Jehowy i Jezusa starsi nie potrafią czytać w sercach. Jeśli jesteś starszym, to co możesz zrobić, żeby rozpoznać szczerą skruchę? Po pierwsze, módl się o mądrość i rozeznanie (1 Król. 3:9). Po drugie, korzystaj ze Słowa Bożego i publikacji wiernego niewolnika, żeby odróżnić „smutek światowy” od „zbożnego smutku”, czyli prawdziwej skruchy (2 Kor. 7:10, 11). Przeanalizuj, jak Pismo Święte opisuje osoby przejawiające prawdziwą i udawaną skruchę — ich uczucia, nastawienie i zachowanie.

¹⁸ Po trzecie, staraj się widzieć całego człowieka. Weź pod uwagę jego przeszłość, motywy i ograniczenia. O Jezusie, Głowie zboru chrześcijańskiego, proroczo powiedziano: „Nie będzie osądzał jedynie na podstawie tego, co się ukazuje jego oczom, ani upominał po prostu na podstawie tego, co słyszą jego uszy. I w prawości osądzi maluczkich, a w prostolinijności udzieli upomnienia na rzecz potulnych na ziemi” (Izaj. 11:3, 4). Starsi, to Jezus wyznaczył was na pasterzy, więc pomoże wam sądzić tak, jak sam to robi (Mat. 18:18-20). Jak to dobrze, że mamy troskliwych starszych! Niestrudzenie się wysilają i dzięki temu w zborach są widoczne miłosierdzie i sprawiedliwość.

19. Jak chciałbyś zastosować to, czego się nauczyłeś z postanowienia o miastach schronienia?

¹⁹ Prawo Mojżeszowe zawierało „zręby poznania i prawdy” o Jehowie i Jego prawych zasadach (Rzym. 2:20). Na przykład postanowienie o miastach schronienia uczy starszych sądzić „zgodnie z prawdziwą sprawiedliwością”, a wszystkich nas uczy okazywać „sobie nawzajem lojalną życzliwość oraz miłosierdzie” (Zach. 7:9). Oczywiście nie podlegamy Prawu. Ale Jehowa się nie zmienia — cały czas przywiązuje wagę do sprawiedliwości i miłosierdzia. To niezwykły zaszczyt, że możemy czcić Boga, na którego podobieństwo zostaliśmy stworzeni, którego przymioty możemy naśladować i u którego możemy szukać schronienia!