Jak i kiedy zaczęły powstawać synagogi?

SŁOWO „synagoga” wywodzi się od greckiego wyrazu oznaczającego „zgromadzenie” lub „sprowadzenie razem”. Jest to stosowna nazwa, ponieważ od czasów starożytnych synagogi były dla społeczności żydowskich miejscem spotkań, podczas których wielbiono Boga oraz nauczano. W Pismach Hebrajskich nie znajdujemy bezpośredniej wzmianki o synagogach, ale z Pism Greckich jasno wynika, że do I wieku n.e. powstało już wiele takich miejsc.

Większość specjalistów uważa, że synagogi powstały, kiedy Żydzi przebywali na wygnaniu w Babilonie. W dziele Encyclopaedia Judaica czytamy: „Wygnańcy, pozbawieni dostępu do świątyni i żyjący w obcym kraju, odczuwali potrzebę pocieszenia i spotykali się od czasu do czasu, prawdopodobnie w szabat, żeby czytać Pisma”. Po odzyskaniu wolności Żydzi najwyraźniej dalej się spotykali, żeby razem się modlić i czytać Pisma, oraz zakładali synagogi wszędzie tam, gdzie się osiedlali.

Do I wieku n.e. dla Żydów mieszkających w społecznościach rozsianych wokół Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie oraz w samym Izraelu synagogi stały się ośrodkami życia religijnego i społecznego. Doktor Lee Levine z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie mówi: „Z synagog korzystano, żeby studiować, spożywać święte posiłki, prowadzić rozprawy sądowe, przechowywać fundusze danej społeczności oraz organizować spotkania polityczne i towarzyskie (...). Oczywiście najważniejsze były wydarzenia religijne”. Nic dziwnego, że Jezus często chodził do synagog (Marka 1:21; 6:2; Łuk. 4:16). Nauczał i zachęcał zebranych tam ludzi. Później, kiedy już powstał zbór chrześcijański, również apostoł Paweł miał zwyczaj głosić w synagogach. Miejsca te skupiały osoby zainteresowane sprawami duchowymi, dlatego kiedy Paweł odwiedzał jakieś miasto, często najpierw szedł właśnie tam (Dzieje 17:1, 2; 18:4).