1, 2. Czym różnili się Achab i Manasses i co omówimy w tym artykule?

PRZYJRZYJMY się bliżej dwóm królom ze starożytności. Jeden panował w dziesięcioplemiennym królestwie Izraela, a drugi w dwuplemiennym królestwie Judy. Chociaż żyli w różnych czasach, mieli ze sobą dużo wspólnego. Obaj zbuntowali się przeciw Jehowie i pociągnęli za sobą Jego lud. Obaj byli bałwochwalcami i mordercami. Ale było coś, co ich różniło. Jeden dopuszczał się zła do końca swojego życia, a drugi okazał skruchę i Jehowa przebaczył mu niegodziwe czyny. O których królach mowa?

² Chodzi o izraelskiego króla Achaba i judzkiego króla Manassesa. Z różnic między nimi możemy wyciągnąć ważne wnioski na temat skruchy (Dzieje 17:30; Rzym. 3:23). Czym ona jest i co o niej świadczy? Musimy to wiedzieć, bo kiedy zgrzeszymy, chcemy, żeby Jehowa nam przebaczył. Przeanalizujemy teraz życie tych dwóch królów i zobaczymy, czego możemy się z tego nauczyć. Potem zastanowimy się, czego o skrusze uczył Jezus.

3. Jakim królem był Achab?

³ Achab był siódmym królem dziesięcioplemiennego królestwa Izraela. Ożenił się z Jezebel, córką króla Sydonu, bogatego miasta na północy. Ten związek mógł wprawdzie wzbogacić naród pod względem materialnym, ale jeszcze bardziej oddalił go od Jehowy. Jezebel czciła Baala i nakłoniła Achaba, żeby propagował tę ohydną religię. Obejmowała ona prostytucję świątynną, a nawet składanie ofiar z dzieci. Kiedy Jezebel była u władzy, żaden  prorok Jehowy nie mógł się czuć bezpieczny. Wielu z nich skazała na śmierć (1 Król. 18:13). A o Achabie czytamy, że „robił to, co złe w oczach Jehowy, i okazał się gorszy niż wszyscy jego poprzednicy” (1 Król. 16:30). Jehowa dobrze wiedział, co robią Achab i Jezebel. Jednak kierując się miłosierdziem, wysyłał do nich i do całego ludu proroka Eliasza. Chciał pomóc im się zmienić, zanim będzie za późno. Ale Achab i Jezebel nie mieli zamiaru słuchać.

4. Jaki wyrok Jehowa wydał na Achaba i jak on na to zareagował?

⁴ W pewnym momencie cierpliwość Jehowy się skończyła. Wysłał Eliasza, żeby ogłosił wyrok na Achaba i Jezebel. Miała zostać zgładzona cała ich dynastia. Słowa Eliasza wstrząsnęły Achabem. Niespodziewanie ten arogancki człowiek „upokorzył się” (1 Król. 21:19-29).

5, 6. Co wskazuje na to, że Achab nie okazał prawdziwej skruchy?

⁵ Chociaż wtedy Achab się upokorzył, jego dalsze postępowanie pokazało, że nie była to prawdziwa skrucha. Nawet nie próbował usunąć z kraju kultu Baala ani nie zachęcał innych do służenia Jehowie. O braku skruchy świadczyły też inne jego czyny.

⁶ Jakiś czas później Achab poprosił Jehoszafata, dobrego króla Judy, żeby poszedł z nim na wojnę przeciwko Syryjczykom. Jehoszafat zaproponował, żeby zapytać o radę proroka Jehowy. Achab nie chciał tego zrobić. Powiedział: „Jest (...) człowiek, przez którego możemy poradzić się Jehowy. Ale ja go nienawidzę, bo nigdy nie prorokuje mi dobrych rzeczy, tylko złe”. W końcu jednak kazał go sprowadzić. Był to prorok Michajasz. I rzeczywiście zapowiedział mu nieszczęście! Niegodziwy Achab, zamiast okazać skruchę i prosić Jehowę o przebaczenie, wtrącił Michajasza do więzienia (1 Król. 22:7-9, 23, 27). Ale chociaż mógł uwięzić proroka, to nie mógł zapobiec spełnieniu się jego proroctwa. W czasie bitwy poniósł śmierć (1 Król. 22:34-38).

7. Co Jehowa myślał o Achabie?

⁷ Po śmierci Achaba Jehowa wyjawił, co o nim myśli. Kiedy król Jehoszafat bezpiecznie wrócił do domu, wysłał do niego proroka Jehu, żeby zganił go za sprzymierzenie się z Achabem. Jehu powiedział: „Czy powinieneś pomagać niegodziwcom i okazywać miłość tym, którzy nienawidzą Jehowy?” (2 Kron. 19:1, 2). Prorok nazwał Achaba niegodziwcem, który nienawidzi Jehowy. Wyraźnie to pokazuje, że chociaż Achab okazał pewien żal za swoje czyny, nie była to szczera skrucha.

8. Czego o skrusze uczymy się z przeżyć Achaba?

⁸ Czego się uczymy z przeżyć Achaba? Kiedy usłyszał od Eliasza wyrok wydany na jego dynastię, upokorzył się. To był dobry początek. Ale jego późniejsze czyny pokazały, że nie był skruszony w sercu. Widać więc, że prawdziwa skrucha to coś więcej niż chwilowy żal. Przeanalizujmy teraz inny przykład, który pomoże nam zrozumieć, co ona obejmuje.

9. Jakim królem był Manasses?

⁹ Jakieś 200 lat później królem Judy został Manasses. Niewykluczone, że był nawet gorszy od Achaba. Biblia mówi: „Na wielką skalę robił to, co złe w oczach  Jehowy, i w ten sposób Go obrażał” (2 Kron. 33:1-9). Postawił ołtarze dla pogańskich bóstw, a nawet umieścił w świątyni Jehowy święty pal — prawdopodobnie symbol bogini płodności. Uprawiał magię, wróżbiarstwo i czary. Oprócz tego ‛zabił mnóstwo niewinnych ludzi’. Między innymi „spalił w ogniu swoich własnych synów” w ofierze fałszywym bogom (2 Król. 21:6, 7, 10, 11, 16).

10. Jak Jehowa ukarał Manassesa i jak on na to zareagował?

¹⁰ Podobnie jak Achab, Manasses uparcie ignorował ostrzeżenia, które Jehowa przekazywał mu za pośrednictwem swoich proroków. W końcu „Jehowa sprowadził przeciwko (...) [Judzie] dowódców wojska króla Asyrii, a ci pojmali Manassesa za pomocą haków, po czym zakuli go w podwójne miedziane kajdany i zabrali do Babilonu”. Będąc więźniem w obcym kraju, Manasses najwyraźniej zaczął poważnie zastanawiać się nad tym, co robił. „Bardzo się upokorzył przed Bogiem swoich przodków”. Co więcej, „błagał Jehowę, swojego Boga, o łaskę”. W Biblii czytamy, że „cały czas się do Niego modlił”. Ten niegodziwy człowiek zaczął się zmieniać. Zaczął uważać Jehowę za „swojego Boga” i modlił się do Niego nieustannie (2 Kron. 33:10-13).

11. Jak zgodnie z 2 Kronik 33:15, 16 Manasses dał dowody prawdziwej skruchy?

¹¹ Z czasem Jehowa odpowiedział na modlitwy Manassesa. Zobaczył zmiany w jego sercu, które były też widoczne w jego modlitwach. Poruszony jego błaganiami przywrócił mu władzę królewską. Manasses zrobił wszystko, co mógł, żeby pokazać, że jego skrucha jest szczera. Podjął działania, na które nigdy nie zdobył się Achab. Zmienił swoje postępowanie. Z zaangażowaniem zwalczał fałszywy kult i propagował czyste wielbienie (odczytaj 2 Kronik 33:15, 16). Z pewnością wymagało to od niego odwagi i wiary, bo przez kilkadziesiąt lat dawał rodzinie, dworzanom i ludowi bardzo zły przykład. Teraz, pod koniec życia, starał się przynajmniej częściowo naprawić wyrządzone zło. Najwyraźniej miał pozytywny wpływ na swojego wnuka Jozjasza, który potem był bardzo dobrym królem (2 Król. 22:1, 2).

12. Czego o skrusze uczymy się z przeżyć Manassesa?

¹² Czego się uczymy z przeżyć Manassesa? Nie tylko się upokorzył, ale zrobił coś więcej. Modlił się i błagał o miłosierdzie. I zmienił swoje postępowanie. Dołożył starań, żeby naprawić wyrządzone zło — zaczął z zapałem wielbić Jehowę i pomagać w tym innym. Przykład Manassesa  stanowi nadzieję nawet dla najgorszych grzeszników. Wyraźnie świadczy o tym, że Jehowa Bóg ‛jest dobry i chętnie przebacza’ (Ps. 86:5). Ci, którzy okazują szczerą skruchę, mogą więc liczyć na Jego przebaczenie.

13. Podaj przykład ilustrujący, czym jest skrucha.

¹³ Manasses nie tylko okazał żal za swoje grzechy, ale zrobił coś więcej. Wypływa stąd ważny wniosek dotyczący skruchy. Zilustrujmy to przykładem: Idziesz do cukierni i prosisz o ciastko. Ale zamiast ciastka sprzedawca podaje ci jajko. Czy będziesz zadowolony? Oczywiście, że nie. A czy usatysfakcjonowałoby cię wyjaśnienie, że jajko jest ważnym składnikiem ciastka? W żadnym wypadku! Podobnie Jehowa prosi grzesznika, żeby okazał skruchę. Jeśli żałuje on tego, co zrobił, to dobry znak. Taki żal jest ważnym elementem skruchy, ale nie jedynym. Co jeszcze jest potrzebne? Dużo na ten temat możemy się dowiedzieć z poruszającej przypowieści Jezusa.

14. Jakie były pierwsze oznaki skruchy zagubionego syna z przypowieści Jezusa?

¹⁴ Jezus opowiedział chwytającą za serce historię o zagubionym synu, zapisaną w Ewangelii według Łukasza 15:11-32. Syn zbuntował się przeciwko ojcu, opuścił dom i wyjechał „do odległego kraju”. Prowadził tam niemoralne, rozwiązłe życie. Kiedy jednak znalazł się w żałosnym położeniu, zaczął poważnie zastanawiać się nad tym, co zrobił. Uświadomił sobie, że o wiele lepiej było mu w domu ojca. Jak to ujął Jezus, ‛opamiętał się’. Postanowił wrócić do domu i prosić ojca o wybaczenie. Moment, w którym zrozumiał, jak bardzo zgrzeszył, był ważny. Ale czy to wystarczyło? Nie. Musiał podjąć pewne działania.

15. Jak zagubiony syn dowiódł szczerej skruchy?

¹⁵ Zagubiony syn udowodnił, że jego skrucha jest szczera. Udał się w długą podróż do domu. Kiedy w końcu spotkał się z ojcem, powiedział: „Zgrzeszyłem przeciw niebu i przeciw tobie. Nie jestem już godny nazywać się twoim synem” (Łuk. 15:21). Tym płynącym z serca wyznaniem pokazał, że pragnie naprawić swoje relacje z Bogiem. Pokazał też, że rozumie, jak bardzo skrzywdził swojego ojca. I żeby odzyskać jego uznanie, był gotowy ciężko pracować — tak jak jeden z jego pracowników! (Łuk. 15:19). Ta przypowieść to coś więcej niż tylko poruszająca historia. Płynące z niej zasady pomagają starszym zboru  ustalić, czy osoba, która popełniła poważny grzech, okazuje szczerą skruchę.

16. Dlaczego starszym może być trudno ustalić, czy ktoś okazuje szczerą skruchę?

¹⁶ Starsi, którzy muszą ustalić, czy ktoś okazuje szczerą skruchę, nie mają łatwego zadania. Dlaczego? Nie potrafią czytać w jego sercu. Żeby ocenić, czy całkowicie zmienił swój stosunek do popełnionego grzechu, muszą oprzeć się na tym, co widzą. Czasami czyjś grzech był tak rażący, że starsi, którzy spotkają się z taką osobą, mogą nie być przekonani, czy okazuje ona prawdziwą skruchę.

17. (a) Jaki przykład ilustruje, że okazanie smutku nie musi świadczyć o szczerej skrusze? (b) Co zgodnie z 2 Koryntian 7:11 jest dowodem szczerej skruchy?

¹⁷ Pomyślmy o następującej sytuacji: Jakiś brat przez wiele lat dopuszcza się cudzołóstwa. Zamiast szukać pomocy, ukrywa swoje niemoralne postępowanie przed żoną, przyjaciółmi i starszymi. W końcu sprawa wychodzi na jaw. Kiedy starsi przedstawiają mu dowody winy, przyznaje się i wygląda na to, że jest mu bardzo przykro. Ale czy to wystarczy? Starsi muszą zobaczyć coś więcej niż tylko jego smutek. To, czego się dopuszczał, nie było jednorazowym potknięciem. Trwał w grzechu przez wiele lat. Poza tym nie przyznał się sam, ale został zdemaskowany. Starsi muszą więc dostrzec dowody, że naprawdę zmienił swój sposób myślenia, swoje uczucia i postępowanie (odczytaj 2 Koryntian 7:11). Dokonanie takich zmian może wymagać sporo czasu. Jest duże prawdopodobieństwo, że taka osoba na jakiś czas będzie musiała zostać usunięta ze zboru (1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10).

18. Jak osoba wykluczona może okazać szczerą skruchę i jaki będzie tego rezultat?

¹⁸ Osoba wykluczona da dowód szczerej skruchy, jeśli będzie regularnie przychodzić na zebrania i zgodnie z radami starszych regularnie się modlić i studiować. Będzie też starannie unikać sytuacji, które mogłyby wystawić ją na pokusę do popełnienia grzechu. Jeśli dołoży starań, żeby naprawić swoje relacje z Jehową, może być pewna, że On jej całkowicie przebaczy i że zostanie przyłączona do zboru. Oczywiście starsi rozpatrują każdą taką sprawę indywidualnie i wystrzegają się nadmiernej surowości.

19. Co obejmuje szczera skrucha? (Ezechiela 33:14-16).

¹⁹ Jak się przekonaliśmy, prawdziwa skrucha to coś więcej niż wyrażenie żalu  za popełniony grzech. To prawdziwa zmiana w umyśle i sercu, która wyraża się w czynach. Wymaga porzucenia złego postępowania, a potem życia zgodnego z Bożymi zasadami (odczytaj Ezechiela 33:14-16). Grzesznik przede wszystkim powinien naprawić swoje relacje z Jehową.

20, 21. Jak moglibyśmy pomóc komuś, kto popełnił poważny grzech?

²⁰ Jezus tak powiedział o jednym z celów swojej służby: „Przyszedłem wezwać do skruchy (...) grzeszników” (Łuk. 5:32). Nam też powinno na tym zależeć. Załóżmy, że nasz przyjaciel popełnił poważny grzech. Co powinniśmy zrobić?

²¹ Gdybyśmy próbowali ukrywać jego grzech, tylko byśmy mu zaszkodzili. Zresztą coś takiego jest bezcelowe, bo Jehowa wszystko widzi (Prz. 5:21, 22; 28:13). Najlepsze, co możesz zrobić dla przyjaciela, to przypomnieć mu, że starsi chcą mu pomóc. Jeśli nie zamierza się do nich zwrócić, sam powiedz im o sprawie. Pokażesz w ten sposób, że naprawdę ci na nim zależy. Przecież zagrożone są jego relacje z Jehową!

22. Co omówimy w następnym artykule?

²² A co, jeśli grzesznik zabrnął w złe postępowanie tak daleko, że starsi podjęli decyzję o wykluczeniu? Czy to znaczy, że potraktowali go niemiłosiernie? W następnym artykule omówimy, jak w skarceniu od Jehowy widać Jego miłosierdzie i jak możemy Go naśladować.