Kolejny dowód
Czy istnieją archeologiczne dowody potwierdzające wiarygodność Biblii? W roku 2014 w periodyku Biblical Archaeology Review zadano pytanie: „Istnienie ilu osób wspomnianych w Pismach Hebrajskich potwierdzają źródła archeologiczne?”. Odpowiedź brzmiała: „Co najmniej 50!”. Jedna z postaci, których nie uwzględniono na tej liście, to Tattenaj. Kim był? Zobaczmy, co mówi o nim sprawozdanie biblijne.
Jerozolima należała kiedyś do rozległego imperium perskiego. Znajdowała się w rejonie po zachodniej stronie Eufratu nazywanym przez Persów „Zarzeczem”. Po podbiciu Babilonii Persowie uwolnili żydowskich jeńców i zezwolili im na odbudowę świątyni Jehowy w Jerozolimie (Ezdrasza 1:1-4). Jednak wrogowie Żydów sprzeciwili się temu przedsięwzięciu i oskarżyli ich o bunt przeciwko Persji (Ezdrasza 4:4-16). Za panowania Dariusza I (522-486 p.n.e.) perski urzędnik Tattenaj przeprowadził w tej sprawie dochodzenie. Biblia nazywa go „namiestnikiem za Rzeką” (Ezdrasza 5:6) *.
Tabliczki z pismem klinowym zawierające imię Tattenaja przetrwały do naszych czasów w swego rodzaju rodzinnym archiwum. Jedna z nich, która pozwala utożsamić członka tej rodziny z postacią występującą w Biblii, to weksel datowany na 20 rok panowania Dariusza I (502 p.n.e.). Świadek zawartej transakcji został nazwany sługą „Tattanu, namiestnika Zarzecza” — czyli Tattenaja, o którym mowa w biblijnej Księdze Ezdrasza.
Jaką rolę odegrał Tattenaj? W roku 535 p.n.e. Cyrus Wielki utworzył w swoim imperium prowincje; jedną z nich nazywano „Babilonią i Zarzeczem”. Później podzielono ją na dwie części. Ta, którą określano „Zarzeczem”, obejmowała Celesyrię, Fenicję, Samarię i Judę, a jej stolicą prawdopodobnie był Damaszek. Tattenaj zarządzał tą prowincją mniej więcej w latach 520-502 p.n.e.
Tattenaj odbył podróż do Jerozolimy w celu zbadania oskarżeń o rebelię. Doniósł później Dariuszowi, że zdaniem Żydów Cyrus upoważnił ich do odbudowania świątyni Jehowy. Potwierdziło się to, gdy przeszukano królewskie archiwa (Ezdrasza 5:6, 7, 11-13; 6:1-3). Tattenaj otrzymał więc polecenie, by nie interweniować, i się do niego zastosował (Ezdrasza 6:6, 7, 13).
Bez wątpienia „Tattenaj, namiestnik za Rzeką”, nie zapisał się w historii niczym szczególnym. Ale co godne uwagi, Pismo Święte o nim wspomina i przypisuje mu właściwy tytuł. Fakt ten stanowi kolejny dowód, że archeologia potwierdza dokładność historyczną Biblii.
^ ak. 3 W różnych przekładach Biblii rejon ten występuje też pod nazwą „Zarzecze” (Biblia warszawska), „Transeufratea” (KUL, Biblia Tysiąclecia), „kraina położona za Rzeką” (Biblia Warszawsko-Praska) lub „kraj za Eufratem” (Biblia poznańska).