„Mądrość jest u skromnych”

„Czego Jehowa wymaga od ciebie prócz tego, żebyś (...) był skromny, chodząc ze swoim Bogiem?” (MICHEASZA 6:8).

1, 2. Co to jest skromność i czym różni się od zuchwalstwa?

ZNAMIENITY apostoł nie chce zwracać na siebie uwagi. Dzielny izraelski sędzia uznaje się za najmniejszego w domu swego ojca. Największy ze wszystkich ludzi oświadcza, że nie dysponuje nieograniczoną władzą. Każda z tych osób dała dowód skromności.

² Skromność jest przeciwieństwem zuchwalstwa. Człowiek skromny trzeźwo ocenia swoje zdolności i wartość, nie jest zarozumiały ani próżny. Wystrzega się dumy, chełpliwości i ambicji i zawsze zdaje sobie sprawę z własnych ograniczeń. Dlatego szanuje i uwzględnia uczucia i poglądy innych.

3. W jakim sensie mądrość „jest u skromnych”?

³ W Biblii słusznie powiedziano: „Mądrość jest u skromnych” (Przysłów 11:2). Skromny człowiek jest mądry, ponieważ postępuje w sposób podobający się Bogu i strzeże się zuchwalstwa, które wiedzie do hańby (Przysłów 8:13; 1 Piotra 5:5). O tym, że skromność jest wyrazem mądrości, świadczy życie mnóstwa sług Bożych. Przyjrzyjmy się bliżej trzem przykładom wspomnianym na początku artykułu.

Paweł — ‛podwładny’ i ‛szafarz’

4. Jakie niezwykłe przywileje otrzymał Paweł?

⁴ Paweł wyróżniał się wśród pierwszych chrześcijan — i nie bez powodu. W trakcie swej działalności przemierzył tysiące kilometrów na morzu i lądzie oraz założył wiele zborów. Ponadto otrzymał od Jehowy wizje, a także dar mówienia językami (1 Koryntian 14:18; 2 Koryntian 12:1-5). Został też pobudzony przez Boga do napisania 14 listów, które obecnie stanowią część Chrześcijańskich Pism Greckich. Rzeczywiście więc można powiedzieć, że Paweł trudził się więcej niż pozostali apostołowie (1 Koryntian 15:10).

5. Jak Paweł dowiódł, że ma o sobie skromne zdanie?

 ⁵ Ponieważ Paweł przodował w działalności chrześcijańskiej, można by mniemać, że pragnął błyszczeć wśród innych i afiszować się swoim autorytetem. Tak jednak nie było. Paweł przejawiał skromność. Nazwał siebie „najmniejszym z apostołów” i dodał: „Nie jestem godzien zwać się apostołem, ponieważ prześladowałem zbór Boży” (1 Koryntian 15:9). Jako były prześladowca chrześcijan, Paweł nigdy nie zapomniał, że samą więzią z Bogiem — nie mówiąc już o specjalnych przywilejach służby — mógł się cieszyć jedynie dzięki niezasłużonej życzliwości (Jana 6:44; Efezjan 2:8). Dlatego nie wywyższał się z powodu niezwykłych osiągnięć w dziele (1 Koryntian 9:16).

6. Jak Paweł okazywał skromność w kontaktach z Koryntianami?

⁶ Skromność Pawła dała się zauważyć zwłaszcza w jego kontaktach z Koryntianami. Niektórzy z nich najwidoczniej byli zauroczeni Apollosem, Kefasem i Pawłem oraz innymi — w ich odczuciu — niezwykłymi nadzorcami (1 Koryntian 1:11-15). Jednakże Paweł ani nie zabiegał o chwałę u Koryntian, ani nie wyzyskiwał ich zachwytu. Gdy ich odwiedził, nie wystąpił „z niezwykłością mowy lub mądrości”. Przeciwnie, o sobie i swych współpracownikach powiedział: „Niechże człowiek ocenia nas jako podwładnych Chrystusa oraz szafarzy świętych tajemnic Bożych” (1 Koryntian 2:1-5; 4:1). *

7. Jak Paweł przejawiał skromność nawet wtedy, gdy udzielał rad?

⁷ Paweł przejawiał skromność nawet wtedy, gdy był zmuszony udzielać dobitnych rad i napomnień. Upraszając współchrześcijan, nie powoływał się na swój apostolski autorytet, lecz czynił to „przez wzgląd na przejawy współczucia Bożego” oraz „w imię miłości” (Rzymian 12:1, 2; Filemona 8, 9). Dlaczego tak postępował? Ponieważ naprawdę uważał się za ‛współpracownika’ braci, a nie za ‛pana ich wiary’ (2 Koryntian 1:24). To zapewne dzięki swej  skromności stał się szczególnie drogi chrześcijanom z I wieku (Dzieje 20:36-38).

Skromne podejście do przywilejów

8, 9. (a) Dlaczego powinniśmy mieć o sobie skromne zdanie? (b) Jak osoby obdarzone pewną miarą władzy mogą dowodzić skromności?

⁸ Paweł dał piękny przykład dzisiejszym chrześcijanom. Nikt z nas nie powinien sądzić, że jest ważniejszy od innych — bez względu na to, jak odpowiedzialne zadania mu powierzono. Paweł napisał: „Jeśli ktoś myśli, że jest czymś, a jest niczym, to zwodzi swój umysł” (Galatów 6:3). Dlaczego? Ponieważ „wszyscy zgrzeszyli i brakuje im chwały Bożej” (Rzymian 3:23; 5:12). Nigdy więc nie powinniśmy zapominać, że każdy z nas odziedziczył po Adamie grzech i śmierć. Szczególne przywileje służby nie zdołają nas wydźwignąć z grzesznego stanu poniżenia (Kaznodziei 9:2). I podobnie jak to było w wypadku Pawła, już sama więź z Bogiem jest dla ludzi przejawem niezasłużonej życzliwości, a cóż dopiero pełnienie jakiejś zaszczytnej służby (Rzymian 3:12, 24).

⁹ Mając to w pamięci, człowiek skromny nie pyszni się swymi przywilejami ani nie chełpi się tym, czego dokonał (1 Koryntian 4:7). A gdy udziela rad lub napomnień, czyni to nie jako pan, lecz jako współpracownik. Osoba wyróżniająca się pod jakimiś względami na pewno postępowałaby niestosownie, gdyby zabiegała o pochwały albo wyzyskiwała podziw współwyznawców (Przysłów 25:27; Mateusza 6:2-4). Jeśli słowa pochwały mają mieć jakąkolwiek wartość, to powinny pochodzić od innych i być spontaniczne. Gdy je otrzymujemy, nie możemy myśleć o sobie więcej niż należy (Przysłów 27:2; Rzymian 12:3).

10. Wyjaśnij, jak niektórzy na pozór mniej znaczący chrześcijanie mogą w rzeczywistości być „bogaci w wierze”.

¹⁰ Jeżeli powierzono nam jakieś odpowiedzialne zadanie, skromność pomoże nam nie zwracać na siebie niestosownej uwagi i nie sprawiać wrażenia, że zbór dobrze się rozwija jedynie dzięki naszym wysiłkom i zdolnościom. Ktoś na przykład może być wyjątkowo uzdolnionym nauczycielem (Efezjan 4:11, 12). Jednak wszyscy ze skromnością musimy przyznać, że niektóre najistotniejsze pouczenia na zebraniach zborowych nie są przekazywane z podium. Czyż nie czujemy się pokrzepieni, widząc chociażby samotną matkę, która regularnie przychodzi do Sali Królestwa z gromadką dzieci? Albo gdy przygnębiony współwyznawca niestrudzenie przybywa na zebrania, mimo że ciągle przytłacza go poczucie niskiej wartości? I czy tak samo nie zachęca nas nastolatek, który robi postępy duchowe, choć jest wystawiony na zgubne wpływy w szkole i gdzie indziej? (Psalm 84:10). Tacy chrześcijanie zazwyczaj nie stoją na świeczniku. O ich próbach lojalności możemy nie wiedzieć prawie nic. A jednak mogą oni być równie „bogaci w wierze” jak inni, bardziej wyróżniający się współwyznawcy (Jakuba 2:5). Przecież w ostatecznym rozrachunku uznanie u Jehowy zdobywamy dzięki wierności (Mateusza 10:22; 1 Koryntian 4:2).

Gedeon — ‛najmniejszy w domu swego ojca’

11. Jak Gedeon dowiódł skromności w rozmowie z aniołem Bożym?

¹¹ Gedeon, mężny młody człowiek z plemienia Manassesa, żył w burzliwym okresie dziejów Izraela. Lud Boży od siedmiu lat był gnębiony przez Midianitów. Nadszedł jednak czas, gdy Jehowa postanowił wyzwolić swych sług. Gedeonowi ukazał się anioł Boży i oznajmił: „Jehowa jest z tobą, dzielny mocarzu”. Gedeon  był skromny, dlatego nie piał z zachwytu po tej nieoczekiwanej pochwale. Z szacunkiem rzekł do anioła: „Wybacz mi, mój panie, ale jeśli Jehowa jest z nami, to dlaczego przyszło na nas to wszystko?” Anioł wyjaśnił mu te sprawy, po czym rzekł: „Na pewno wybawisz Izraela z dłoni Midianu”. Jak zareagował Gedeon? Nie rzucił się łapczywie na to zadanie, by wykorzystać okazję i zostać bohaterem narodowym, lecz odparł: „Wybacz mi, Jehowo. Czymże mam wybawić Izraela? Oto mój tysiąc jest najmniejszy w Manassesie, a ja jestem najmniejszy w domu mego ojca”. Ileż w tym skromności! (Sędziów 6:11-15).

12. Jak Gedeon okazał roztropność przy wypełnianiu swego zadania?

¹² Zanim Jehowa wysłał Gedeona do walki, poddał go próbie. Jakiej? Polecił mu zburzyć ołtarz Baala należący do jego ojca oraz ściąć stojący obok święty pal. Zadanie to wymagało odwagi, ale wypełniając je, Gedeon dał dowód skromności i roztropności. Nie chciał zrobić z tego widowiska, dlatego działał niepostrzeżenie, pod osłoną nocy. Zachował przy tym stosowną ostrożność. Wziął ze sobą 10 sług — niektórzy być może stali na straży, a inni pomagali mu w niszczeniu ołtarza i świętego słupa. * Tak czy inaczej, dzięki błogosławieństwu Jehowy Gedeon wywiązał się z otrzymanego zadania i z czasem pod kierownictwem Bożym wyzwolił Izraela z ręki Midianitów (Sędziów 6:25-27).

Bądź skromny i roztropny

13, 14. (a) Jak możemy przejawiać skromność, gdy otrzymujemy jakiś przywilej służby? (b) Jaki piękny przykład skromności dał brat Macmillan?

¹³ Skromność Gedeona stanowi dla nas ważną lekcję. Jak się zachowujemy, gdy na przykład otrzymujemy nowy przywilej służby? Czy najpierw myślimy o znaczeniu i prestiżu, jakie się z tym  wiążą? A może raczej skromnie i z modlitwą zastanawiamy się, czy podołamy temu zadaniu? Znakomity przykład dał pod tym względem brat Alexander H. Macmillan, który zakończył swój ziemski bieg w roku 1966. Pewnego razu Charles T. Russell, pierwszy prezes Towarzystwa Strażnica, zapytał Macmillana, kto jego zdaniem mógłby nadzorować dzieło, gdy Russella nie będzie. W trakcie rozmowy brat Macmillan ani razu nie zwrócił uwagi na siebie, choć miał ku temu dogodną okazję. Na koniec brat Russell poprosił go, żeby sam zastanowił się nad przyjęciem tego zadania. „Stałem tam na wpół oszołomiony — napisał po latach Macmillan. „Bardzo wiele o tym myślałem i dużo się modliłem, zanim w końcu powiedziałem, że z radością uczynię wszystko, by mu pomóc”.

¹⁴ Wkrótce potem brat Russell zmarł i potrzebny był nowy prezes Towarzystwa Strażnica. Ponieważ podczas ostatniej podróży kaznodziejskiej Russella odpowiedzialny za dzieło był Macmillan, pewien brat rzekł do niego: „Mac, masz ogromną szansę zostać prezesem. Byłeś specjalnym przedstawicielem brata Russella pod jego nieobecność; powiedział nam, żebyśmy cię słuchali. A teraz pojechał i już nie wrócił. Wygląda na to, że to ty przejmiesz sprawy”. Macmillan odparł: „Bracie, nie można tak na to patrzeć. To jest dzieło Pana, a w organizacji Pana możesz otrzymać tylko takie zadanie, jakie Pan uzna za stosowne. Ja na pewno nie jestem odpowiednią osobą”. Później brat Macmillan zalecił na ten urząd kogoś innego. Podobnie jak Gedeon miał o sobie skromne zdanie. My również powinniśmy tak patrzeć na siebie.

15. Wymień praktyczne sposoby okazywania rozeznania podczas głoszenia.

¹⁵ Musimy też przejawiać skromność w sposobie wykonywania swych zadań. Gedeon był roztropny i starał się nie rozjątrzać niepotrzebnie swych wrogów. W dziele głoszenia postępujmy podobnie i w rozmowach z innymi kierujmy się skromnością i roztropnością. To prawda, że uczestniczymy w duchowym boju i obalamy „rozumowania” oraz „to, co silnie obwarowane” (2 Koryntian 10:4, 5). Nie możemy jednak zwracać się do drugich protekcjonalnie lub w inny sposób zrażać ich do naszego orędzia. Przeciwnie, mamy szanować ich poglądy, uwypuklać sprawy, w których jesteśmy zgodni, i skupiać się na pozytywnych aspektach orędzia (Dzieje 22:1-3; 1 Koryntian 9:22; Objawienie 21:4).

Jezus — najlepszy przykład skromności

16. Jak Jezus dowiódł, że ma o sobie skromne zdanie?

¹⁶ Najwspanialszym wzorem skromności jest  Jezus Chrystus. * Choć cieszył się zażyłą więzią z Ojcem, otwarcie przyznał, iż niektóre rzeczy leżą poza zasięgiem jego możliwości (Jana 1:14). Gdy na przykład matka Jakuba i Jana prosiła, by jej dwaj synowie zasiadali obok Jezusa w jego królestwie, odrzekł: „To zasiadanie po mej prawicy i po mej lewicy nie moją jest rzeczą” (Mateusza 20:20-23). Przy innej okazji szczerze oświadczył: „Nie mogę nic uczynić z własnej inicjatywy; (...) nie szukam własnej woli, lecz woli tego, który mnie posłał” (Jana 5:30; 14:28; Filipian 2:5, 6).

17. Jak Jezus wyrażał skromność w kontaktach z drugimi?

¹⁷ Jezus pod każdym względem przewyższa niedoskonałych ludzi; od swego Ojca, Jehowy, otrzymał niezrównaną władzę. Mimo to w kontaktach z uczniami przejawiał skromność. Nie onieśmielał ich popisami wiedzy. Odznaczał się wrażliwością i współczuciem oraz brał pod uwagę ich ludzkie potrzeby (Mateusza 15:32; 26:40, 41; Marka 6:31). A zatem choć był doskonały, nie postępował jak perfekcjonista. Nigdy nie wymagał od swoich naśladowców więcej, niż mogliby z siebie dać, nigdy też nie nakładał na nich brzemion, których nie byliby w stanie udźwignąć (Jana 16:12). Nic więc dziwnego, że dla wielu był pokrzepieniem (Mateusza 11:29).

Naśladuj skromność Jezusa

18, 19. Jak możemy naśladować skromność Jezusa (a) w ocenie samych siebie i (b) w traktowaniu innych?

¹⁸ Skoro największy ze wszystkich ludzi przejawiał skromność, o ileż bardziej powinniśmy to robić my. Niedoskonali ludzie często wzbraniają się przyznać, że nie dysponują nieograniczoną władzą. Ale wzorem Jezusa chrześcijanie usilnie starają się być skromni. Nie są zbyt dumni, by powierzać odpowiedzialne zadania tym, którzy potrafią im sprostać; nie są też wyniośli ani niechętni do przyjmowania wskazówek od osób mających prawo ich udzielać. Są gotowi do współpracy, dzięki czemu wszystko w zborze może się odbywać „przyzwoicie i w sposób uporządkowany” (1 Koryntian 14:40).

¹⁹ Powodowani skromnością, będziemy też mieć rozsądne oczekiwania wobec drugich oraz zwracać uwagę na ich potrzeby (Filipian 4:5). Możemy posiadać umiejętności i zalety, jakich inni nie mają. Ale gdy jesteśmy skromni, nie będziemy zawsze spodziewać się po drugich postępowania, które nam odpowiada. Wiedząc, że każdy ma jakieś ograniczenia, będziemy się kierować skromnością i przymykać oczy na cudze niedociągnięcia. Piotr napisał: „Nade wszystko darzcie jedni drugich żarliwą miłością, ponieważ miłość zakrywa mnóstwo grzechów” (1 Piotra 4:8).

20. Co możemy zrobić, gdy zauważymy u siebie brak skromności?

²⁰ Jak się przekonaliśmy, mądrość rzeczywiście jest u skromnych. Co więc zrobisz, jeśli zauważysz u siebie przejawy zuchwalstwa lub braku skromności? Nie ulegaj zniechęceniu, lecz weź przykład z Dawida, który modlił się następująco: „Od zuchwałych uczynków powstrzymaj swego sługę; nie pozwól, by panowały nade mną” (Psalm 19:13). Naśladując wiarę takich osób jak Paweł, Gedeon, a przede wszystkim Jezus Chrystus, sami się przekonamy o prawdziwości słów: „Mądrość jest u skromnych” (Przysłów 11:2).

[Przypisy]

Czy sobie przypominasz?

• Co to jest skromność?

• Jak możemy naśladować skromność Pawła?

• Czego o skromności uczy nas przykład Gedeona?

• Jak Jezus ustanowił najwspanialszy wzór skromności?

[Pytania do studium]

[Ilustracja na stronie 15]

Dzięki swej skromności Paweł stał się szczególnie drogi współchrześcijanom

[Ilustracja na stronie 17]

Chcąc wypełnić wolę Boga, Gedeon kierował się roztropnością

[Ilustracja na stronie 18]

Jezus, Syn Boży, przejawiał skromność we wszystkim, co czynił