Dlaczego warto się zainteresować Zwojami znad Morza Martwego?

Zanim odnaleziono Zwoje znad Morza Martwego, najstarsze dostępne manuskrypty Pism Hebrajskich pochodziły mniej więcej z IX i X wieku n.e. Czy można było ufać, iż wiernie przekazują Słowo Boże, skoro spisywanie Pism Hebrajskich zakończono sporo ponad tysiąc lat wcześniej? Profesor Julio Trebolle Barrera, członek międzynarodowego zespołu opracowującego tekst Zwojów znad Morza Martwego, mówi: „Zwój Izajasza [znaleziony w Kumran] stanowi niepodważalny dowód na to, że przez więcej niż tysiąc lat żydowscy skrybowie przekazywali tekst biblijny wyjątkowo wiernie i starannie”.

ZWÓJ, o którym wspomniał profesor Barrera, zawiera kompletny tekst Księgi Izajasza. Jak dotąd wśród przeszło 200 manuskryptów biblijnych znalezionych w Kumran zidentyfikowano fragmenty każdej księgi Pism Hebrajskich, z wyjątkiem Księgi Estery. W przeciwieństwie do Zwoju Izajasza większość z nich jest reprezentowana tylko przez urywki stanowiące najwyżej jedną dziesiątą całej księgi. Najbardziej rozpowszechnione w Kumran były Psalmy (znaleziono 36 odpisów), Księga Powtórzonego Prawa (29 egzemplarzy) i Księga Izajasza (21 egzemplarzy). Księgi te są też najczęściej cytowane w Chrześcijańskich Pismach Greckich.

Chociaż odnalezione zwoje dowodzą, że do tekstu biblijnego nie wkradły się żadne istotne zmiany, wynika z nich również, że w okresie Drugiej Świątyni Żydzi posługiwali się różnymi wersjami hebrajskiej części Biblii, reprezentującymi osobne warianty tekstu. Nie wszystkie manuskrypty pokrywają się pod względem doboru słów i pisowni z tekstem masoreckim. Niektóre są bliższe greckiej Septuagincie. Wcześniej uczeni sądzili, że różnice w tekście Septuaginty mogą wynikać z błędów lub nawet świadomej ingerencji tłumacza. Dzięki zwojom okazało się, iż za sporą liczbą tych rozbieżności kryją się rozmaite warianty tekstu hebrajskiego. Może to wyjaśniać, dlaczego wersety z Pism Hebrajskich cytowane przez pierwszych chrześcijan niekiedy różniły się od brzmienia tekstu masoreckiego (Wyjścia 1:5; Dzieje 7:14).

Tak więc dzięki odkryciu tych cennych manuskryptów i licznych fragmentów nadarzyła się wyśmienita sposobność analizowania, w jaki sposób przekazywano hebrajski tekst Biblii. Zwoje znad Morza Martwego potwierdzają, jaką wartość w pracach porównawczych ma zarówno Septuaginta, jak i Pięcioksiąg samarytański. Dla tłumaczy Biblii stanowią dodatkowe źródło, na podstawie którego można rozważyć ewentualne poprawki do tekstu masoreckiego. W wielu przypadkach potwierdzają słuszność decyzji Komitetu Przekładu Biblii Nowego Świata o przywróceniu imienia Jehowy tam, gdzie je usunięto z tekstu masoreckiego.

Ze zwojów opisujących zasady i wierzenia wspólnoty kumrańskiej jasno wynika, że w czasach Jezusa judaizm nie był jednolity.  Tradycje mieszkańców Kumran różniły się od zwyczajów faryzeuszy i saduceuszy. Rozbieżności te prawdopodobnie skłoniły ich do osiedlenia się na pustyni. Błędnie uważali się za grupę, na której miały się spełnić słowa z Księgi Izajasza 40:3 o głosie na pustkowiu nawołującym do prostowania drogi Jehowy. W niektórych fragmentach zwojów jest mowa o Mesjaszu, którego przyjście według autorów było bardzo bliskie. Ten fakt jest szczególnie interesujący w świetle wypowiedzi Łukasza o tym, że „lud trwał w oczekiwaniu” na nadejście Mesjasza (Łukasza 3:15).

Zwoje znad Morza Martwego do pewnego stopnia pomagają nam zrozumieć, jak wyglądało życie Żydów w okresie działalności Jezusa. Zawierają informacje, które można wykorzystać w badaniach porównawczych starożytnego języka hebrajskiego oraz tekstu biblijnego. Wciąż jednak nie zostały do końca zbadane. A zatem mogą się pojawić jeszcze nowe informacje. Chociaż więc wkraczamy w nowe stulecie, to największe odkrycie archeologiczne XX wieku w dalszym ciągu frapuje uczonych oraz wnikliwych czytelników Biblii.

[Prawa własności do ilustracji, strona 7]

Stanowiska archeologiczne w Kumran: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; manuskrypt: dzięki uprzejmości Shrine of the Book, Israel Museum, Jerozolima