Abraham — wzór wiary

„[Abraham był] ojcem wszystkich, którzy wierzą” (RZYMIAN 4:11).

1, 2. (a) Z czego znają Abrahama prawdziwi chrześcijanie w dobie obecnej? (b) Dlaczego nazwano go „ojcem wszystkich, którzy wierzą”?

BYŁ przodkiem potężnego narodu, prorokiem, człowiekiem interesu i przywódcą. Jednakże wśród dzisiejszych chrześcijan jest najlepiej znany z cechy, która skłoniła Jehowę Boga do uznania go za przyjaciela — z niezachwianej wiary (Izajasza 41:8; Jakuba 2:23). Miał na imię Abraham, a w Biblii został nazwany „ojcem wszystkich, którzy wierzą” (Rzymian 4:11).

² Czy inni mężowie żyjący przed Abrahamem, jak na przykład Abel, Henoch i Noe, nie przejawiali wiary? Owszem, oni też odznaczali się tym przymiotem, ale to właśnie z Abrahamem zawarto przymierze mające zapewnić błogosławieństwo wszystkim narodom ziemi (Rodzaju 22:18). W ten sposób stał się on symbolicznym ojcem wszystkich pokładających wiarę w obiecanym Potomku (Galatów 3:8, 9). Poniekąd Abraham może uchodzić również za naszego ojca, gdyż jego wiara stanowi wzór godny naśladowania. Przejawiał ją przez całe życie, pełne prób i doświadczeń. Dowiódł jej w obliczu wielu mniejszych trudności, po czym stanął przed największą próbą — miał złożyć w ofierze swego syna Izaaka (Rodzaju 22:1, 2). Przeanalizujmy kilka z tych wcześniejszych prób wiary i zobaczmy, czego obecnie możemy się z nich nauczyć.

Nakaz opuszczenia Ur

3. Co Biblia mówi o pochodzeniu Abrama?

³ W Biblii pierwsza wzmianka o Abramie (nazwanym później Abrahamem) znajduje się w Księdze Rodzaju 11:26, gdzie czytamy: „Terach zaś żył siedemdziesiąt lat, a potem został ojcem Abrama, Nachora i Harana”. Abram był potomkiem bogobojnego Sema (Rodzaju 11:10-24). Jak wynika z Księgi Rodzaju 11:31, Abram żył z rodziną w bogatym „Ur Chaldejczyków”, mieście leżącym niegdyś na wschód od Eufratu. * A zatem nie wychowywał się w namiotach jako koczownik, lecz w mieście oferującym sporo luksusów. Na miejscowych bazarach można było kupić towary sprowadzane z zagranicy. Wzdłuż ulic stały pobielone domy składające się nawet z 14 pokoi i wyposażone w instalację wodno-kanalizacyjną.

4. (a) Jakich trudności miasto Ur przysparzało czcicielom prawdziwego Boga? (b) Dzięki czemu Abram pokładał wiarę w Jehowie?

⁴ Niestety, oprócz tylu korzyści materialnych miasto Ur przysparzało też poważnych kłopotów każdemu, kto chciał służyć prawdziwemu Bogu. Pławiło się w bałwochwalstwie i przesądach. Nad miastem dominował niebotyczny ziggurat wzniesiony ku czci Nanny, boga księżyca. Abram najprawdopodobniej był usilnie nakłaniany — może nawet przez niektórych krewnych — do uczestniczenia w tym odrażającym kulcie. Według pewnych żydowskich przekazów sam jego ojciec, Terach, wyrabiał bożki (Jozuego 24:2, 14, 15). Tak czy inaczej, Abram nie praktykował upadlającego fałszywego wielbienia. Wciąż jeszcze żył jego sędziwy przodek Sem i niewątpliwie dzielił się swą wiedzą o prawdziwym Bogu. W rezultacie Abram pokładał wiarę w Jehowie, a nie w Nannie! (Galatów 3:6).

 Próba wiary

5. Jaki nakaz wraz z obietnicą Bóg dał Abramowi, gdy ten przebywał jeszcze w Ur?

⁵ Wiara Abrama miała zostać wypróbowana. Ukazał mu się Bóg i polecił: „Wyrusz ze swej krainy i od swoich krewnych, i z domu swego ojca do krainy, którą ci pokażę; a uczynię z ciebie wielki naród i będę ci błogosławił, i twoje imię uczynię wielkim; i okaż się błogosławieństwem. I będę błogosławił tym, którzy błogosławią tobie, a tego, kto ci złorzeczy, przeklnę i poprzez ciebie na pewno będą sobie błogosławić wszystkie rodziny ziemi” (Rodzaju 12:1-3; Dzieje 7:2, 3).

6. Dlaczego opuszczenie Ur wymagało od Abrama prawdziwej wiary?

⁶ Abram był stary i bezdzietny. Jakże więc mógł się z niego wywodzić „wielki naród”? I właściwie gdzie leżała kraina, do której miał się udać? Bóg mu tego nie powiedział. Toteż opuszczenie zamożnego Ur i pozostawienie wszelkich tamtejszych luksusów wymagało od Abrama prawdziwej wiary. W książce Family, Love and the Bible (Rodzina, miłość a Biblia) tak powiedziano o czasach starożytnych: „Największą karę, jaką można było wymierzyć członkowi rodziny, który się dopuścił poważnego przestępstwa, stanowiło wykluczenie go, pozbawienie ‚członkostwa’ w rodzinie. (...) Właśnie dlatego okoliczność, że Abraham zastosował się do nakazu Bożego i opuścił nie tylko swój kraj, ale i krewnych, można uznać za niezwykły przejaw bezwarunkowego posłuszeństwa wobec Boga oraz zaufania do Niego”.

7. Jakie próby podobne do tych, z którymi zetknął się Abram, mogą dziś napotykać chrześcijanie?

⁷ Chrześcijanie mogą dziś napotykać podobne próby. Tak jak Abram możemy  odczuwać presję, by sprawy materialne przedkładać nad działalność teokratyczną (1 Jana 2:16). Być może znosimy sprzeciw ze strony członków rodziny nie będących Świadkami Jehowy, w tym także wykluczonych krewnych, którzy mogą próbować nas wciągnąć w nieodpowiednie towarzystwo (Mateusza 10:34-36; 1 Koryntian 5:11-13; 15:33). Abram dał nam więc piękny przykład. Przyjaźń z Jehową stawiał wyżej niż wszystko — nawet więzy rodzinne. Nie wiedział dokładnie, jak, kiedy i gdzie ziszczą się obietnice Boże. Mimo to bez reszty im zawierzył. Jakże wspaniale zachęca to nas, żyjących obecnie, do przyznawania pierwszeństwa sprawom Królestwa! (Mateusza 6:33).

8. Jak wiara Abrama wpłynęła na jego najbliższą rodzinę i czego chrześcijanie mogą się z tego nauczyć?

⁸ A co można powiedzieć o najbliższych członkach rodziny Abrama? Wiara i przekonanie, które on przejawiał, prawdopodobnie wywarły na nich potężny wpływ, gdyż zarówno żona Abrama, Saraj, jak i jego osierocony bratanek Lot usłuchali nakazu Bożego i opuścili Ur. Później uczynili to również brat Abrama Nachor oraz niektórzy z jego potomków i zamieszkali w Charanie, gdzie oddawali cześć Jehowie (Rodzaju 24:1-4, 10, 31; 27:43; 29:4, 5). Co więcej, z Abramem zgodził się wyruszyć nawet jego ojciec, Terach! I to właśnie jemu jako głowie rodziny Biblia przypisuje zorganizowanie wymarszu do Kanaanu (Rodzaju 11:31). Czy i my nie moglibyśmy osiągnąć powodzenia dzięki taktownemu głoszeniu krewnym?

9. Jakie przygotowania musiał w związku z podróżą poczynić Abram i dlaczego mogły one wymagać ofiarności?

⁹ Przed podróżą Abram miał wiele do zrobienia. Musiał sprzedać posiadłość i dobytek  i kupić namioty, wielbłądy, żywność oraz niezbędne wyposażenie. Przygotowując się w takim pośpiechu, mógł ponieść straty finansowe, niemniej z radością usłuchał Jehowy. Jakiż to musiał być doniosły dzień, gdy zakończono przygotowania i za murami Ur stanęła karawana Abrama gotowa do drogi! Trzymając się biegnącego łukiem Eufratu, wędrowcy udali się na północny zachód. Po wielotygodniowej podróży i pokonaniu około 1000 kilometrów dotarli do Charanu, miasta w północnej Mezopotamii, będącego ważnym miejscem postoju karawan.

10, 11. (a) Prawdopodobnie dlaczego Abram zatrzymał się na jakiś czas w Charanie? (b) Jakiej zachęty można udzielić chrześcijanom, którzy troszczą się o sędziwych rodziców?

¹⁰ Abram osiedlił się w Charanie prawdopodobnie ze względu na swego sędziwego ojca, Teracha (Kapłańska 19:32). Również dzisiaj wielu chrześcijan ma przywilej troszczyć się o postarzałych lub chorych rodziców, a niektórzy muszą nawet w tym celu coś zmienić w swym życiu. Kto się zdobywa na takie niezbędne, podyktowane miłością wyrzeczenia, może być pewny, że są one „miłe w oczach Bożych” (1 Tymoteusza 5:4).

¹¹ Minął jakiś czas. „Dni Teracha było dwieście pięć lat. Potem Terach umarł w Charanie”. Abram niewątpliwie był zasmucony tą stratą, ale po okresie żałoby natychmiast podjął dalszą podróż. „Miał siedemdziesiąt pięć lat, gdy wyszedł z Charanu. Abram wziął więc Saraj, swoją żonę, i Lota, syna swego brata, oraz cały dobytek, który nagromadzili, i dusze, które nabyli w Charanie, i wyruszyli w drogę, by udać się do ziemi Kanaan” (Rodzaju 11:32; 12:4, 5).

12. Co robił Abram, mieszkając w Charanie?

¹² Warto zauważyć, że podczas pobytu w Charanie Abram ‛nagromadził dobytek’. Opuszczając Ur, poniósł straty materialne, a jednak z Charanu wyszedł jako człowiek zamożny. Niewątpliwie zawdzięczał to błogosławieństwu Bożemu (Kaznodziei 5:19). Obecnie Bóg nie obiecuje swemu ludowi bogactwa, niemniej dotrzymuje słowa i zaspokaja potrzeby tych, którzy ‛opuszczają domy, braci lub siostry’ ze względu na Królestwo (Marka 10:29, 30). Ponadto Abram ‛nabył dusze’, czyli liczną służbę. Według Targumu jerozolimskiego oraz Parafrazy chaldejskiej Abram ich ‛nawracał’ (Rodzaju 18:19). Czy twoja wiara pobudza cię do nawiązywania rozmów z sąsiadami, z kolegami w pracy lub szkole? Abram, daleki od zapomnienia o nakazie Bożym i osiedlenia się w Charanie na stałe, dobrze wykorzystał spędzony tam czas. Nadeszła jednak pora wymarszu. „Wówczas Abram poszedł, tak jak mu powiedział Jehowa” (Rodzaju 12:4).

Po drugiej stronie Eufratu

13. Kiedy Abram przekroczył Eufrat i jakie to miało znaczenie?

¹³ Abram ponownie ruszył w podróż. Opuściwszy Charan, skierował karawanę na zachód i po przebyciu jakichś 90 kilometrów zatrzymał się nad Eufratem, być może naprzeciw Karkemisz, starożytnego ośrodka handlu. Głównie w tym miejscu karawany przekraczały tę rzekę. * A kiedy przeprawiła się przez nią karawana Abrama? Z Biblii wynika, że wydarzyło się to 430 lat przed wyjściem Żydów z Egiptu, które nastąpiło 14 Nisan 1513 roku p.n.e. W Księdze Wyjścia 12:41 czytamy: „Pod koniec czterystu trzydziestu lat, w tymże dniu stało się, że wszystkie zastępy Jehowy wyszły z ziemi egipskiej”. Najwyraźniej więc przymierze Abrahamowe weszło w życie 14 Nisan 1943 roku p.n.e., kiedy to Abram posłusznie przekroczył Eufrat.

14. (a) Co Abram dostrzegał oczyma wiary? (b) W jakim sensie dzisiejsi słudzy Boży są bardziej uprzywilejowani niż Abram?

¹⁴ Abram opuścił bogate miasto. Teraz jednak wyobrażał sobie „miasto mające rzeczywiste  fundamenty”, sprawiedliwy rząd panujący nad ludźmi (Hebrajczyków 11:10). Tak więc mimo niewielu informacji Abram zaczął pojmować zarys Bożego zamiaru odkupienia ludzkości podlegającej śmierci. Obecnie mamy przywilej rozumieć zamierzenie Boga znacznie lepiej niż Abram (Przysłów 4:18). „Miasto”, czyli rząd Królestwa, którego on wyczekiwał, jest już rzeczywistością — zostało ustanowione w niebiosach w roku 1914. Czy zatem nie powinno nas to pobudzać do działania nacechowanego wiarą i zaufaniem do Jehowy?

Początek pobytu w Ziemi Obiecanej

15, 16. (a) Dlaczego zbudowanie ołtarza dla Jehowy wymagało od Abrama odwagi? (b) Jak obecnie chrześcijanie mogą naśladować śmiałość Abrama?

¹⁵ W Księdze Rodzaju 12:5, 6 czytamy: „W końcu przybyli do ziemi Kanaan. I Abram przeszedł przez tę ziemię aż do miejsca Szechem, blisko wielkich drzew More”. Szechem leżało 50 kilometrów na północ od Jerozolimy, w urodzajnej dolinie określanej mianem „raju Ziemi Świętej”. Ale „w owym czasie był w tej ziemi Kananejczyk”. Ponieważ Kananejczycy byli zdeprawowani pod względem moralnym, Abram musiał bardzo się starać, by chronić rodzinę przed ich szkodliwym wpływem (Wyjścia 34:11-16).

¹⁶ Wówczas po raz drugi „Jehowa ukazał się Abramowi i rzekł: ‚Potomstwu twemu dam tę ziemię’”. Jakże zachwycające słowa! Rzecz jasna chcąc się radować czymś, czego miały dostąpić dopiero przyszłe pokolenia, Abram musiał przejawiać wiarę. Mimo to „zbudował on tam ołtarz dla Jehowy, który mu się ukazał” (Rodzaju 12:7). Pewien biblista sugeruje: „Wzniesienie ołtarza w tej ziemi oznaczało w istocie wzięcie jej w posiadanie na podstawie prawa przysługującego mu z racji okazywania wiary”. Ponadto postawienie takiego ołtarza dowodziło odwagi. Zapewne należał  on do jednego z typów ołtarzy wymienionych później w przymierzu Prawa — składał się z surowych (nieociosanych) kamieni (Wyjścia 20:24, 25). Uderzająco różnił się od ołtarzy używanych przez Kananejczyków. Abram śmiało i publicznie opowiedział się więc po stronie wielbienia prawdziwego Boga, narażając się na nienawiść, a nawet fizyczne niebezpieczeństwo. A co można powiedzieć o nas, żyjących obecnie? Czy niektórzy — zwłaszcza młodzi — nie powstrzymują się od poinformowania sąsiadów lub kolegów szkolnych, że oddają cześć Jehowie? Oby odwaga Abrama zachęcała nas wszystkich do chlubienia się tym, iż służymy Jehowie!

17. Jak Abram głosił o imieniu Bożym i o czym to przypomina dzisiejszym chrześcijanom?

¹⁷ Gdziekolwiek Abram się udał, zawsze przyznawał pierwszeństwo wielbieniu Jehowy. „Później przeniósł się stamtąd w górzysty region na wschód od Betel i rozbił swój namiot, mając Betel od zachodu i Aj od wschodu. Wówczas zbudował tam ołtarz dla Jehowy i zaczął wzywać imienia Jehowy” (Rodzaju 12:8). Hebrajski zwrot „wzywać imienia” znaczy też „oznajmiać (głosić) imię”. Nie ulega wątpliwości, że Abram śmiało mówił o imieniu Jehowy swym kananejskim sąsiadom (Rodzaju 14:22-24). Przypomina to nam, iż w dobie obecnej mamy obowiązek w jak największym zakresie ‛publicznie wyznawać jego imię’ (Hebrajczyków 13:15; Rzymian 10:10).

18. Jak wyglądały kontakty Abrama z mieszkańcami Kanaanu?

¹⁸ Abram nigdzie nie zatrzymywał się zbyt długo. „Następnie Abram zwinął obóz i potem szedł od obozowiska do obozowiska w kierunku Negebu” — półjałowego obszaru, leżącego na południe od gór judzkich (Rodzaju 12:9). Abram i jego domownicy ciągle podróżowali i w każdym nowym miejscu dawali się poznać jako czciciele Jehowy, dzięki czemu „publicznie oznajmili, że są obcymi i tymczasowymi osiedleńcami w tej ziemi” (Hebrajczyków 11:13). Przez cały ten czas unikali utrzymywania zbyt bliskich stosunków z mieszkającymi w pobliżu poganami. Podobnie dzisiaj chrześcijanie nie mogą być „częścią świata” (Jana 17:16). Wprawdzie odnosimy się życzliwie i uprzejmie do sąsiadów i współpracowników, ale uważamy, by nie przyswoić sobie postawy odzwierciedlającej ducha tego świata oddalonego od Boga (Efezjan 2:2, 3).

19. (a) Dlaczego koczownicze życie mogło być dla Abrama i Saraj wyzwaniem? (b) Jakie dalsze trudności czekały Abrama?

¹⁹ Pamiętajmy, że zarówno Abramowi, jak i Saraj mogło nie być łatwo dostosować się do trudów koczowniczego życia. Jedli to, co mogli otrzymać ze stad, a nie produkty nabywane na jednym z dobrze zaopatrzonych bazarów w Ur; mieszkali w namiotach, a nie w pięknym domu (Hebrajczyków 11:9). Abram był zapracowanym człowiekiem — miał sporo obowiązków przy doglądaniu stad i służby. Saraj niewątpliwie zajmowała się pracami, które w tamtej kulturze tradycyjnie przypadały kobietom: zagniatała ciasto, piekła chleb, przędła wełnę oraz szyła odzież (Rodzaju 18:6, 7; 2 Królów 23:7; Przysłów 31:19; Ezechiela 13:18). Tymczasem zbliżały się nowe trudności. Wkrótce Abram i jego rodzina mieli się znaleźć w sytuacji zagrażającej ich życiu! Czy dzięki swej wierze Abram sprosta tej próbie?

[Przypisy]

Czy zauważyłeś?

• Dlaczego Abram został nazwany „ojcem wszystkich, którzy wierzą”?

• Dlaczego opuszczenie Ur Chaldejczyków wymagało od Abrama wiary?

• Jak Abram dowiódł, że dawał pierwszeństwo wielbieniu Jehowy?

[Pytania do studium]

[Mapa na stronie 16]

[Patrz publikacja]

WĘDRÓWKA ABRAMA

Ur

Charan

Karkemisz

KANAAN

Morze Wielkie

[Prawa własności]

Na podstawie mapy chronionej prawem autorskim Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Ilustracja na stronie 15]

Zrezygnowanie z wygodnego życia w Ur wymagało od Abrama wiary

[Ilustracja na stronie 18]

Mieszkając w namiotach, Abram i jego domownicy „publicznie oznajmili, że są obcymi i tymczasowymi osiedleńcami”